خودروسازان به قطعه سازان وفادار نخواهند ماند

لغو تحریم‌ها تهدید یا فرصت برای قطعه سازان؟ | تاریخ می گوید تعامل میان خودروساز و قطعه ساز پایدار نمی ماند!

به گزارش خط بازار، چندی پیش در مرکز تحقیقات موتور ایران خودرو از پیشرانه ملی سه سیلندر رونمایی شد. پس از این رونمایی اخباری در خصوص بازگشت خودروسازان خارجی در صورت لغو تحریم‌ها وجود دارد. این مساله بیم آن را ایجاد کرده که سرمایه گذاری‌های انجام شده تاکنون زیر سوال برود و قطعه سازان مانند گذشته نه چندان دور در صنعت خودرو کشور مهجور شوند. هرچند که جبر تحریم‌ها سبب شد صنعت خودرو کشور به معنایی حقیقی به سمت خودروسازی پیش برود، اما اگر تحریم‌ها لغو شود احتمالا آینده نامعلوم در انتظار این پیشرفت‌ها باشد.

برای بررسی این موضوع به سراغ آرش محبی نژاد، دبیر انجمن صنایع همگن قطعه سازان کشور رفتیم که در ادامه بخشی از این گفت وگو را از نظر خواهیم گذراند:

*چندی پیش در مرکز تحقیقات موتور ایران‌خودرو از یک پیشرانه سه سیلندر رونمایی شد، انجمن همگن قطعه سازی کشور چه مقدار در این طرح دخیل و چه قطعاتی را تامین می‌کند؟

این پروژه موتور سه سیلندر ملی، دومین طرح پیشرانه ملی گروه صنعتی ایران خودرو است. زیرا پیشتر از این پیشرانه، یک موتور ملی چهارسیلندر طراحی و تولید شد. تفاوت این پیشرانه با پیشرانه‌ قبلی، بیش از ۸۰ درصد از قطعات داخلی سازی شده است. برای تیراژ انبوه ، مذاکراتی با قطعه سازان صورت گرفته که سبب مشارکت تولیدکنندگان قطعات با مرکز تحقیقات موتور ایران خودرو شد. این پیشرانه به تیراژ انبوه برسد بیش از ۹۵ درصد قطعات داخلی سازی خواهد داشت.

این مورد یک رکورد و تحول اساسی در بحث ساخت پیشرانه در صنعت خودرو کشور است.

گفتنی است که بخشی از آن مربوط به همت قطعه سازان کشور بوده که سرمایه گذاری و همراهی قابل توجهی داشتند. ازسویی عزم جزم خودروساز نیز در این میان بی تاثیر نبوده است. دلیل این پیشرفت، اجبار تحریم‌ها بود که منجر به توسعه شد. در آن رونمایی نیز مدیران خودروساز اشاره داشتند که شرکتی مانند ماهله یا سایر خودروسازان برای ادامه همکاری به کشور نیامدند. قطعه سازان هم بخشی از طراحی قطعات و ساخت پیشرانه همراهی صد درصدی داشتند.

دغدغه اصلی انجمن و قطعه سازان همین مساله هست که با فرو ریختن دیوارهای تحریم یا برجام دیگر مانند برجام اول نکات منفی در صنعت خودرو رخ خواهد داد. اگر مدیریتی در این مساله انجام نشود، این موضوع مجدد تکرار خواهد شد

* تعریف مشهوری در صنعت خودروسازی جهان وجود دارد با این مفهوم که خط مقدم خودروسازی، قطعه سازی است، همانطور که اشاره داشتید جبر تحریم‌ها سبب شد که خودروهای جدید، پیشرانه و گیربکس و… و. در کشور طراحی و تولید شود. به نظر شما اگر در آینده نزدیک برجام دیگری در راه باشد، صنعت خودروسازی با همین سیاست فعلی با قطعه سازان همکاری خواهد داشت یا تغییر در تعامل ایجاد خواهد شد؟

خیر، متاسفانه تاریخ و تجربه ثابت کرده است که روند تعاملی مابین خودروساز و قطعه ساز پایدار نخواهد بود. دغدغه اصلی انجمن و قطعه سازان همین مساله هست که با فرو ریختن دیوارهای تحریم یا برجام دیگر مانند برجام اول نکات منفی در صنعت خودرو رخ خواهد داد. اگر مدیریتی در این مساله انجام نشود، این موضوع مجدد تکرار خواهد شد. با فروریختن دیوار تحریم منابع ارزی بلوکه شده پشت سدهای تحریم آزاد می‌شود. هیچ یک از کشورهایی که منابع ارزی در آن جاست با بانک مرکزی تماس جهت سوئیفت کردن نخواهد داشت.

بنابراین پیشنهاد صادرات کالا به کشور می‌دهند. پرجذابیت ترین کالاهایی که می‌تواند وارد شود، کالاهای بادوام با قیمت نسبتا بالا مانند خودرو و لوازم خانگی است. اکثر کشورهایی که منابع مالی کشور در آنجا بلوکه است، خودروسازهستند.

به تازگی نیز خبری در خصوص اینکه کره جنوبی پیشنهاد ارائه آمبولانس و واکسن کرونا به جای منابع مالی بلوکه شده را داده است. پس سیر ارزهای انباشته شده در خارج کشور اگر وارد شود، تولید داخل را با مخاطره مواجه خواهد کرد. این مورد یک تهدید جدی بوده که باید هم اکنون در خصوص آن تصمیم گیری شود. خودرو و قطعات خودرو نیز به دلیل فشار خارجی و مافیا و رانت داخلی برای واردات علاقمند است.

قطعه سازان در شرایطی که ارز برای واردات قطعه نبود با عمق ساخت داخل بیشتری به میدان آمدند. جبر تحریم و کمبود ارز سبب داخلی سازی شد و در صورت بهبود هر دو مورد مذکور، تمام سرمایه گذاری‌ها زیر سوال خواهد رفت

* باتوجه به خطراتی که عمق ساخت داخل را تهدید می‌کند و پیشرفت میزهای ساخت داخل، اگر تحریم‌ها لغو شد سرمایه گذاری قطعه سازان با چه چالشی مواجه خواهد شد؟

نهضت ساخت داخل در قالب چهار میز سبب داخلی سازی قطعات فراوانی شد. میز پنجم را نیز تا نیمه راه آوردیم، حجم فراوانی سرمایه گذاری با همکاری قطعه سازان انجام شده است.

در پسا برجام قطعه سازان برای پروژه‌های ایکاپ و سایپا-سیتروئن سرمایه گذاری‌های هنگفتی کردند. حتی برخی از گروه‌ها برای تولید رنو، فولکس واگن و… سرمایه گذاری کردند. پس از آغاز تحریم، خارجی‌ها از کشور رفتند و هیچ جبران خسارتی برای قطعه سازان صورت نگرفت. اما این بار قطعه سازان در شرایطی که ارز برای واردات قطعه نبود با عمق ساخت داخل بیشتری به میدان آمدند. جبر تحریم و کمبود ارز سبب داخلی سازی شد و در صورت بهبود هر دو مورد مذکور، تمام سرمایه گذاری‌ها زیر سوال خواهد رفت.

* باتوجه به گفته شما در خصوص سرمایه گذاری‌های انجام شده، اگر برجام دیگری در راه باشد مدیران ارشد صنعت خودرو و خودروسازان تعهد یا تضمینی برای استفاده از فناوری‌های داخلی سازی شده خواهند داشت؟

واقعیت این هست که تاکنون تضمینی وجود نداشته است، انجمن صنایع همگن قطعه سازی نیز مرتبا در قراردادهای ساخت داخل روی این مورد تاکید داشته که تا زمان بازگشت سرمایه، خودروساز متعهد به خرید از قطعه سازی که داخلی سازی انجام داده، باشد. بعد از حذف تحریم‌ها به جز تامین احتمالی ارز با بحث تولید اقتصادی مواجه می شویم. قطعه سازی که در کشور کامپیوتر مرکزی خودرو با تیراژ ۲۰۰ هزار دستگاه در سال دارد با تولیدکننده خارجی که تیراژ ۱۰۰ میلیون دستگاه در سال داشته، نمی‌تواند رقابت کند.

* سوالی که همیشه مطرح می‌شود، این هست که چرا قطعه سازان تاکنون داخلی سازی نکردند؟

در اینجا باید اشاره داشت که بحث مزیت نسبی و تیراژ اقتصادی تولید تا پیش از تحریم‌ها بود. تحریم‌ها و نوسان نرخ ارز، ساخت داخل را توجیه کرد. اگر قیمت ارز کاهش یابد و صرفه اقتصادی نباشد، خودروساز به دنبال محصول ارزان‌تر خواهد رفت و این مساله سبب هدر رفت این حجم از سرمایه گذاری خواهد شد. این مساله نیز ناشی از ضعف قراردادی بین خودروساز و قطعه ساز است. بنابراین دو تهدید مذکور برای آینده قطعه سازی کشور وجود دارد.

منبع: بازار