واگذاری استارت‌آپ‌ها به وابستگان نظام چه تبعاتی دارد؟

به گزارش خط بازار؛ باز نشر یادداشت چند ماه قبل حسین شریعتمداری در روزنامه کیهان مبنی بر واگذاری پلتفرم‌ها و استارت‌آپ‌های مهم کشور به افراد در خدمت نظام موجی از واکنش‌ها را به همراه داشته است.

شریعتمداری با ذکر دلایلی در این یادداشت نوشته بود” چرا از سکوهای قانون‌گریز سلب صلاحیت نمی‌شود و مدیریت آنها به افراد صاحب صلاحیت و تحت نظارت مستقیم مراکز ذی‌ربط واگذار نمی‌شود؟!  وی در بخش دیگری از این یادداشت آورده بود که خوشبختانه زمزمه‌هایی برای تحقق این خواسته در میان مسئولان شنیده می‌شود. “

فارغ از درست یا غلط بودن محتوای این یادداشت، سرنوشت شرکت‌های مصادره شده نشان می‌دهد که برخی از این مجموعه ها با سوء مدیریت دچار بحران و حتی تعطیلی شدند.

ارج، آزمایش، کفش ملی، هپکو و داروگر نام‌های مطرح صنعت کشور بودند که حالا فقط یک نام از آنها باقی مانده و روزهای پرفروغ گذشته را ندارند.

به عنوان مثال ارج به عنوان بزرگترین کارخانه صنعتی خاورمیانه با دارا بودن سه هزار نفر نیرو حالا فقط یک نام از آن باقی مانده است یا کفش ملی، برندی که 52 کارخانه با حدود 10 هزار نیرو داشت و جزو برترین های این حوزه در دنیا بود با کمتر از 700 نیرو و تعداد معدودی فروشگاه ادامه حیات می‌دهد.

دچار شدن استارت‌آپ‌های مهم کشور به چنین سرنوشتی در عصری که تکنولوژی حرف اول را می‌زند می تواند به فلج شدن اقتصاد ایران بینجامد.

داده‌های رسمی از برخی پلتفرم های مطرح این حوزه نشان می‌دهد که به طور مثال بیش از 60 هزار کسب‌وکار در دیجی کالا فعالیت می‌کنند، در اسنپ بیش از 2 میلیون راننده از طریق این پلتفرم امرار معاش دارند و ارزش اقتصادی بازار در استارت آپ دیوار بیش از پنج میلیارد دلار برآورد می شود.

ویژگی منحصر به فرد این پلتفرم‌ها استفاده از نیروهای جوان، خلاق و توانمند این حوزه است که منجر به خلق بازاری به این وسعت شده است.

مصادره کردن استارت‌آپ‌ها و پلتفرم‌ها چند پیامد خطرناک دارد، اولین پیامد فرار نخبگان این حوزه و مهاجرت آنهاست.

پیامدی که دهقانی‌فیروزآبادی، معاون علم و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری سال گذشته برای اولین‌بار مدعی شد که در کشور نه با مهاجرت نخبگان، بلکه با معضل مهاجرت شرکت‌های دانش‌بنیان روبه‌رو شدیم.

پیامد دیگر مصادره، مدیریت نهادها و یا افراد فاقد تخصص و یا کم تخصص بر این حوزه‌هاست، که تجربه نشان داده به راهی جز شکست ختم نمی‌شود.

نکته قابل تامل دیگر این است که با این برخوردها نه سرمایه گذار حاضر است به این حوزه ورود کند و نه نخبگان این حوزه تمایل به خلق ایده های نوآورانه دارند و چنین موضوعی افول حوزه استارت آپی ایران را در پی خواهد داشت.

حال یک سوال مهم مطرح است چرا باید اولین برخوردها بازداشت یا پیش کشیدن بحث مصادره باشد؟ چرا هیچ راهبردی برای کم هزینه تر کردن این برخورده و تنبیهات به اشکال مختلف دیگر نیست و چرا بلافاصله موضوع رسانه ای می‌شود؟