غریبه ای از جنس هاله نور در جاده مخصوص/مراسم ختم خودروسازان با حضور دوستان و آشنایان

به گزارش خط بازار؛ در خودروسازی سال هاست که هیچ چیزی سر جای خودش نیست. گویی “بازار شام” است. همه نوع آدم در آن وجود دارد؛ از خبرنگار، مدیر دولتی و نظارتی گرفته تا مسئول امنیتی و آقازاده و رفیق دوران کودکی. آدم ها در این بازار شام بیشتر براساس سفارشات، رفاقت ها و بده بستان های سیاسی می آیند و می روند. کمتر دیده می شود یک متخصص باتجربه در پست های مدیریتی در جای خود باشد.

معمولا با تغییر مدیران عامل تقسیم اراضی شروع می شود. یک شرکت سهم فلان نهاد سیاسی می شود و دیگری قسمت فلان عقل کل. یک شرکت تحت نفوذ یک مقام نظارتی می شود و دیگری در چتر حمایتی امنیتی ها. هر کسی تلاش می کند برای ورود به این صنعت از طریقی با مدیران عامل رفاقت ایجاد کند تا بتواند پست بگیرد. خنده دار است مدیرعامل شرکت دانش بنیان در دقیقه 90 عزل شود ولی مدیر خودروسازی چند هفته بعد از وی عذرخواهی کند چرا که تازه متوجه شده این مدیر معزول رفیق سال های قبل وی بوده است.

در این صنعت دیگر شایسته سالاری کمتر به چشم می خورد. یک روز سخنگو نهاد امنیتی در حوزه خدمات پس از فروش مسئولیت می گیرد و روز دیگر مسئول دفتر مقام سیاسی. یک روز یک نماینده مجلس وارد هیئت مدیره می شود و روز دیگر جوان آقازاده ای که دیپلم خود را هم به تازگی گرفته است. ظاهرا هر چه یقه بسته تر باشید، جذاب تر و متخصص تر می شوید. 

در خودروسازی میزان رفاقت با مدیران عامل تعیین کننده نوع جایگاه است. ممکن است سال ها از خودروسازی بازنشسته شده باشید ولی به صرف رفاقت دیرینه بعد از گذشته یک دهه مجددا به کارگیری شوید. ممکن است تجربه ای در صنعت خودرو نداشته باشید ولی به صرف یک آشنایی در دوران قدیم با یک مسئول سیاسی و دولتی بتوانید در این صنعت به جایگاه خوبی برسید. حال روز انتصابات در خودروسازان مصداق عینی این مصرع شعر است“هر که در این بزم مقرب تر است جام صفا بیشترش می دهند”

غالبا مدیرعامل، اعضا هیئت مدیره، مدیر ارشد، رئیس و … براساس میزان رفاقت ها تعیین می شود البته استثنا هم وجود دارد. گاهی مدیران عامل برای پیشبرد اهداف خود مجبور به رعایت شایسته سالاری می شوند و از مدیران قدیمی و باتجربه صنعت استفاده می کنند نه لزوما به خاطر اعتقاد به شایسته سالاری بلکه به خاطر اینکه امور شرکت بر زمین نماند. در غیر این صورت باید گفت:“وصل باش، راس باش”

قاعدتا در چنین صنعتی که مراودات، تعاملات، انتصابات و برنامه های تحت شعاع رفاقت های قدیمی قرار می گیرد وضع همین خواهد شد که بعد از چهار دهه شاهد آن هستیم. وضعیتی که در آن غریبه ای از جنس نور بر کرسی روابط می نشیند؛ فامیل فیلسوف عنان امور بازرگانی را بر دست می گیرد، تکنوکرات مذهبی مدیرعامل می شود؛ فرد مسئله دار بدون دریافت استعلام، رئیس می شود.

این ساختار رفاقتی حاکم بر خودروسازی قطعا منجر به بهبود و بهره وری نمی شود. خیال خام است که مدیر علاقه مند به کیفیت بتواند با انتصابات سفارشی و تحمیلی کیفیت امور را افزایش دهد. بهره وری و کیفیت یک معلول است که اصلی ترین علت آن شایسته سالاری تخصصی است و نه فامیل بازی و رفاقتی. تجربه نشان داده که رفاقت سالاری عمر مدیران را کوتاه می کند چرا که حضور دوستان و آشنایان فقط به درد برگزاری مراسم ختم می خورد و نه اداره خودروسازی. با رفاقت بازی به زودی باید خرمای مراسم ختم خودروسازی را خورد.

منبع: خط بازار