شرطی‌سازی اقتصاد به مذاکرات، ممنوع!
رهبر معظم انقلاب: «سعی کنید مسائل کشور را به این گفتگوها گره نزنید؛ این تأکید من است. اشتباهی که در برجام کردیم، اینجا تکرار نشود. آنجا ما همه‌چیزمان را منوط کردیم به پیشرفت مذاکرات؛ یعنی کشور را شرطی کردیم.» ۱۴۰۴/۰۱/۲۶
کد خبر : 105073
تاریخ انتشار :سه شنبه 9 اردیبهشت 1404 - 20:02
به گزارش خط بازار؛ عدم شرطی‌سازی اقتصاد کشور به تحولات بیرونی، همواره یکی از مهم‌ترین تأکیدات رهبر معظم انقلاب به دولت‌ها بوده است؛ تأکیدی که ریشه در نگاهی واقع‌بینانه، آینده‌نگر و مبتنی بر تجربیات عینی دارد. تجربه‌ی برجام در دهه‌ی ۹۰ به‌روشنی نشان داد که پیوند زدن اقتصاد کشور به مذاکرات خارجی، نه‌تنها دستاوردی پایدار و ملموس برای مردم به همراه نداشت، بلکه خسارت‌هایی سنگین بر پیکره‌ی اقتصاد وارد ساخت. از تعطیلی ظرفیت‌های داخلی و تعلیق سرمایه‌گذاری گرفته تا معطل ماندن فعالان اقتصادی و بی‌ثباتی در فضای کسبوکار. اکنون و در پرتو این تجربه‌ی پرهزینه، رهبر معظم انقلاب بار دیگر بر این نکته تأکید دارند که سرنوشت اقتصاد ایران نباید به اراده و اقدامات بیگانگان گره بخورد. آنچه می‌تواند کشور را از گذرگاه‌های دشوار عبور دهد، تکیه بر توان داخلی، اعتماد به جوانان و فعال‌سازی ظرفیت‌های بومی است.«خط رهبری» در این مطلب هشدار اخیر رهبر انقلاب درباره‌ی لزوم پرهیز از شرطی‌سازی اقتصاد کشور به مذاکرات و مرور تجربه‌ی آموزنده‌ی برجام در این زمینه را براساس بیانات ایشان تحلیل و بررسی می‌کند.
اشتباه گذشته را تکرار نکنید!
«تکرار اشتباه گذشته ممنوع!»، «گره زدن مسائل کشور به مذاکرات ممنوع!». در پس این دو مقدمه، آوای گزاره‌ای بلند میشود که رهبر معظم انقلاب در دیدار بهاری خودشان با مسئولان کشور و سران سه‌گانه، آن را با صراحت بیان داشتند؛ سخنی که هم ریشه در تجربه دارد و هم رنگ از حکمت. رهبر انقلاب ضمن اشاره به گفت‌وگوهای عمان درباره‌ی مووضع هسته‌ای و رفع تحریمها، نسبت به خطای رخ داده در ماجرای برجام که همانا گره زدن مسائل کشور به گفتگوهای دیپلماتیک بود هشدار می‌دهند: «سعی کنید مسائل کشور را به این گفتگوها گره نزنید؛ این تأکید من است. اشتباهی که در برجام کردیم، اینجا تکرار نشود. آنجا ما همه‌چیزمان را منوط کردیم به پیشرفت مذاکرات؛ یعنی کشور را شرطی کردیم.» ۱۴۰۴/۰۱/۲۶ حال باید دید دلیل انذار ایشان نسبت به مضر بودن رویکرد «شرطی‌سازی مسائل کشور از جمله اقتصاد به مذاکرات» چیست؟ مذاکراتی که برای خنثی‌سازی مشکلات ناشی از تحمیل تحریم‌های ظالمانه غرب و آمریکا علیه ایران انجام میشود و چون رفع آن تحریمها از عهده‌ی ما خارج است، باید به دنبال راهکاری برای حل مشکلات ناشی از آن باشیم: «حلّ این مشکلات اقتصادی را موکول به رفع تحریمها نکنید؛ رفع تحریمها در اختیار ما و شما نیست، در اختیار دیگران است.» ۱۴۰۰/۰۶/۰۶ لذا «برنامه‌ریزی برای رفع مشکلات را با فرض وجود تحریم انجام بدهید و برنامه‌ریزی کنید… اینها با همّت و تدبیر خود شما و با کار جهادی خود شما بایستی ان‌شاءالله حل بشود، و حل هم خواهد شد.» ۱۴۰۰/۰۶/۰۶
خسارت‌بار بودن معلق شدن سرمایه‌گذاری به مذاکرات
با توجه به وسعت دایره دیپلماسی کشور، مذاکرات یکی از کارهای چندین‌گانه‌ی وزارت خارجه است که متناسب با اولویت‌های مطروحه در نظام مسائل کشور و در روابط بین‌الملل انجام می‌گیرد. از این زاویه، گره زدن حل مسائل گوناگون و امور جاری کشور- به‌ویژه موضوع مهم اقتصاد- بر شاخه‌های لرزان مذاکرات، همانند بستن کشتی امید به ریسمانی ناپایدار است. چنین وابستگی‌ای نه‌تنها افق تصمیم‌گیری را تیره می‌سازد، بلکه سرمایه‌گذاری در بخشهای گوناگون کشور را در وضعیتی بلاتکلیف معلق نگاه می‌دارد؛ و بی‌تردید این بلاتکلیفی، زاینده‌ی خسارتی است که آینده را با بیم و تردید همراه خواهد کرد: «سرمایه‌گذار وقتی که کار کشور منوط به مذاکره باشد، سرمایه‌گذاری نمیکند… میگوید ببینیم عاقبت مذاکرات به کجا میرسد.این مذاکرات هم… یکی از کارهای چندین‌گانه‌ی وزارت خارجه است که دارد انجام میدهد. کشور هم کار خودش را در بخشهای مختلف باید بکند: بخش صنعت، بخش کشاورزی، بخشهای گوناگون خدماتی، بخش فرهنگ، بخشهای سازندگی… اینها اصلاً هیچ ارتباطی ندارد به… گفتگوها.» ۱۴۰۴/۰۱/۲۶
این در حالی‌ست که رهبر معظم انقلاب در همان روزهایی که نسیم توافق برجام در فضای سیاست وزیدن گرفته بود، با دیدی ژرف و آینده‌نگرانه هشدار دادند که نباید همه چیز را به این توافق گره زد و انتظار گشایش همه‌ی امور را از آن داشت؛ چرا که مسیر پیشرفت کشور، تنها در گرو اعتماد به توانایی‌های درونی و تکیه بر ظرفیت‌های بومی است، نه در سایه‌ی وعده‌های بیرونی و گره‌خوردن به سرنوشت مذاکرات: «مشکل اقتصادی کشور اگر بخواهد حل بشود، باید روی تولید متمرکز شد. همه… مسئولیّت دارند؛ البتّه بعضی مسئولیّتها سنگین‌تر است، بعضی سبک‌تر است امّا… کلید حلّ مشکلات اقتصادی در لوزان و ژنو و نیویورک نیست؛ در داخل کشور است.» ۱۳۹۴/۰۲/۰۹ و اینک پس از گذشت قریب به یک دهه، آن سیاست روشن و راهبردی که رهبر معظم انقلاب ترسیم کرده بودند، همچنان با صلابت و استواری بر جای مانده است؛ سیاستی برخاسته از عقلانیت و عزت، که نه با تغییر دولت‌ها رنگ می‌بازد و نه با جابه‌جایی محل مذاکرات تغییری در ماهیت آن پدید می‌آید چرا که اصل، صیانت از استقلال و منافع ملی است.
بازخوانی تجربه‌ی برجام
در بازخوانی فصل بلند مذاکرات با ایالات متحده و تجربه‌ی عبرت‌آموز برجام در سال ۱۳۹۴، رهبر معظم انقلاب با نگاهی حکیمانه و آینده‌نگر، پیوند زدن حل مسائل اقتصادی کشور-از جمله سرمایه‌گذاری در تولید، رونق کسبوکار و معیشت مردم- به نتیجه‌ی مذاکرات و توافق برجام را خطا خواندند. خطایی که نه‌تنها امور اقتصادی را به عاملی بیرون از اراده‌ی ملی و تابع تصمیم و رفتار طرف مقابل در مذاکرات گره زد، بلکه با دوختن چشم امید به بیرون، عملاً چرخ‌های پویای اقتصاد مردمی را از حرکت بازداشت و ظرفیت‌های تولید داخلی را در انتظار و تعلیق فرو برد؛ تعلیقی که همچون ابری سنگین بر فضای اقتصادی کشور سایه افکند و پویایی درونی را به رکود کشاند: «گره زدن حلّ مسائل کشور به برجام و امثال برجام یا به مسائل خارجی، یک خطای بزرگی است. ما نبایستی مسائل کشور را، مسائل اقتصادی کشور و مسائل گوناگون کشور را گره بزنیم به امری که از اختیار ما خارج است، در بیرون کشور تدبیر میشود و تصمیم‌گیری میشود. وقتی ما مسئله‌ی اقتصاد کشور را، کسبوکار کشور را به مسئله‌ی برجام گره میزنیم، نتیجه این میشود که… مرتّب بایستی دستگاه فعّالِ اقتصادیِ مردمیِ کشور در انتظار رفتار خارجی‌ها باشد. نمیتوانیم ظرفیّت کشور را معطّل توافق برجام بگذاریم؛ مدّتی معطّل اجرای برجام، مدّتی معطّل خروج و عدم خروج از برجام؛ آن هم در مقابل دشمنی مثل آمریکا… این تجربه‌ها را بایستی در نظر داشته باشیم تا تکرار نشود و از یک سوراخ دو بار گَزیده نشویم.» ۱۳۹۷/۰۳/۰۲
با اتکاء به تجربه، وابسته و شرطی کردن اقتصاد کشور به نتایج مذاکرات با غربی‌ها و آمریکایی‌ها سرانجامی جز ضرر برای کشور و مردم به همراه نداشته و نخواهد داشت.
دو نگاه کلان به موضوعِ بهبود اقتصاد ایران
بر اساس اندیشه‌ی رهبر معظم انقلاب، در نگاهی کلان به اقتصاد کشور و با توجه به ظرفیت‌های بی‌پایان آن، دو الگوی اصلی برای ایجاد رونق اقتصادی و پیشرفت پایدار وجود دارد. نخستین الگو، «اقتصاد درون‌زا» است: «اقتصاد درون‌زا؛ اقتصادی که مایه‌ی خود و مادّه‌ی خود را از درون کشور و از امکانات کشور و از توانایی‌های مردم خودمان به دست می‌آورد.» ۱۳۹۴/۰۱/۰۱ دومین الگو بر خلاف نگاه درون‌زا، نگاهش به بیرون مرزها است و خواهان تغییر در سیاست خارجی کشور ولو با پذیرش سیاست‌های تحمیلی قدرتهای مستکبر است. این رویکرد امید به این دارد که از طریق تبعیت از خواسته‌ها و شروط قدرتهای خارجی اقتصاد کشور به رونق و شکوفایی برسد: «نگاه دوّم به اقتصاد کشور نگاه به پیشرفت اقتصاد با استفاده از کمک بیرون از مرزها است؛ میگوید سیاست خارجی‌مان را تغییر بدهیم تا اقتصاد ما درست بشود، با فلان مستکبر کنار بیاییم تا اقتصاد رونق پیدا کند، تحمیل قدرتهای مستکبر را در بخشهای گوناگون و مسائل گوناگون بپذیریم تا اقتصادمان رونق پیدا کند.» ۱۳۹۴/۰۱/۰۱
این در حالی است که بر اساس تجربه‌ی تاریخی، هرگاه مسائل و موضوعات کشور به توافقات با غرب و ایالات متحده موکول گردید، نه‌تنها پیشرفتی حاصل نشد، بلکه گاه روندهای اقتصادی و سیاسی کشور با کُندی و رکود و چالش‌های فراوان روبرو شده است. از سوی دیگر هرگاه کشور با قطع‌نظر از فشارها و وابستگی‌های خارجی و با اتکا به ظرفیت‌های درونی خود گام برداشت، شاهد دستاوردهای چشمگیر و پیشرفت‌های ملموس در عرصه‌های مختلف بوده‌ایم: «[هر جا] موضوعات را به توافق با غرب و به مذاکره‌ی با غرب و با آمریکا و مانند اینها موکول کردید، آنجا ماندید و نتوانستید پیش بروید؛ چون آنها کمک نمیکنند، دشمنی [میکنند]، دشمنند دیگر؛ هر جا شما از آنها قطع نظر کردید… پیشرفت کردید.» ۱۴۰۰/۰۵/۰۶ این پدیده دقیقاً مصداق شرطی کردن اقتصاد کشور است که در نگاه رهبر معظم انقلاب، یکی از بدترین مشکلات کشور در دهه‌ی ۹۰ به شمار می‌آید. وابسته کردن پیشرفت اقتصادی به عوامل بیرونی و تغییرات سیاست‌های خارجی، موجب شد که کشور از ظرفیت‌های درونی خود غافل مانده و دچار رکود و عدم پویایی در عرصه‌های مختلف شود. در واقع این رویکرد نه تنها استقلال اقتصادی کشور را تهدید کرد، بلکه کشور را در دام تصمیمات و فشارهای خارجی گرفتار ساخت و مانع از تحقق اهداف بلندمدت اقتصادی و توسعه‌ی پایدار گردید: «یکی از بدترین مشکلات در کشور همین است که ما اقتصاد را شرطی کنیم. متأسّفانه اقتصاد ما در این چند سال اخیر شرطی است؛ «ببینیم چه میشود؛ شش ماه دیگر چه میشود؛ برجام چه میشود» و مانند اینها.» ۱۳۹۸/۰۸/۲۸
تجربه‌ی تلخ اعتماد به غرب و آمریکا و موکول کردن برنامه‌های داخلی-به‌ویژه در حوزه‌ی اقتصاد- به رویدادهای بیرون از مرزها که در دهه‌ی ۹۰ و در سایه‌ی تجربه‌ی برجام رقم خورد، درسی گران‌سنگ و عبرتی فراموش‌ناشدنی برای کشور است. این تجربه نشان داد که تکیه بر وعده‌های بیرونی نه‌تنها گره‌ای از مشکلات نگشود، بلکه فرصت‌های درونی را نیز معطل و بلااستفاده گذاشت. از این‌رو غفلت از این درس تاریخی، خطایی نابخشودنی خواهد بود؛ و عقل و تجربه اقتضا می‌کند که چنین اشتباهی دیگر هرگز تکرار نشود: «آیندگان باید از این تجربه استفاده کنند. در این دولت [آقای روحانی]، معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمیدهد؛ به ما کمک نمیکنند و هر جا بتوانند ضربه میزنند؛ آنجایی که ضربه نمیزنند، آنجایی است که امکانش را ندارند؛ هر جا امکان داشته‌اند ضربه زده‌اند؛ این تجربه‌ی بسیار مهمّی است. مطلقاً نبایستی برنامه‌های داخلی را به همراهی غرب موکول کرد و منوط کرد، چون قطعاً شکست میخورَد، قطعاً ضربه میخورَد.» ۱۴۰۰/۰۵/۰۶
نگاه به ظرفیت‌های درونی و فعال‌سازی تولید، کلید حل مسائل کشور
بنابراین با توجه به اینکه «ظرفیت‌های کشور بی‌نهایت است.» ۱۳۹۸/۰۸/۲۸ و براساس اندیشه‌ی رهبر معظم انقلاب که اساس کار کشور را بر پایه ایمان، اعتماد و اتکاء به خود می‌دانند نه اتکاء به بیگانگان: «عمده این است که ما به خودمان اتّکاء کنیم؛ اساس کار این است… به دیگران نمیشود اتّکاء کرد، به بیگانگان نمیشود اتّکاء کرد، نمیشود اعتماد کرد.» ۱۳۹۵/۰۱/۱۸ راه پیشرفت کشور از جمله پیشرفت اقتصادی، تکیه به استعداد درونی و ظرفیت‌های داخلی کشور با تکیه بر توان و ابتکار جوانها و دانش و فناوری آنهاست: «راه [صحیح پیشرفت] چیست؟ راه همانی [است] که عرض کردیم: تکیه‌ی به استعداد درونی، تکیه‌ی به ظرفیّتهای داخلی کشور، تکیه‌ی به همین جوانها، تکیه‌ی به ابتکاری که جوانها میزنند، کاری که دنبال میکنند، دانشی که تحصیل میکنند، دانش تحصیل‌کرده‌ای که تبدیل به فنّاوری میکنند. ما ظرفیّتهایمان زیاد است.» ۱۳۹۵/۰۵/۱۱
و اگر امروز در مسیر رفع مشکلات کشور خللی به چشم می‌خورد، نه از کمبود قانون و مقررات است و نه از نبود طرح‌ها و برنامه‌های کارآمد و مفید برای حل مسائل؛ بلکه آنچه جای خالی‌اش محسوس است، کمبود پیگیری، اراده و اجرای جدی و مستمر است. بسیاری از ظرفیت‌ها و راه‌حل‌ها از پیش مهیا شده‌اند، اما آنچه حرکت چرخ‌های کشور را کند کرده، نه فقدان نقشه راه بلکه ضعف در همت و عمل در مسیر تحقق آن است. آنگاه که اراده‌ی جدی با مدیریت جهادی همراه شود، راه دشوار نیز هموار خواهد شد: «یک کمبود در کشور داریم که آن مهم است. ما کمبود قانون نداریم، کمبود مقرّرات نداریم، کمبود طرحهای خوب نداریم… آنچه کمبود داریم «پیگیری» است.» ۱۴۰۴/۰۱/۲۶
در ایران اسلامی هیچ بن‌بستی وجود ندارد؛ این حقیقتی است که بارها از زبان رهبر معظم انقلاب نیز بیان شده است. اگر مسئولان کشور با عزم و همتی راسخ، در جهت رفع مشکلات گام بردارند و پیگیرانه در میدان عمل حاضر شوند، بسیاری از گره‌ها به دست خودمان و با تکیه بر ظرفیت‌های غنی داخلی گشوده خواهد شد. ایران اسلامی، سرشار از منابع انسانی، طبیعی و فکری است که اگر به‌درستی و با تدبیر به‌کار گرفته شوند، می‌توانند چرخه‌ی پیشرفت ملی را با شتابی چشمگیر به حرکت و ایران قوی را بیش از پیش محقق سازند. بن‌بست‌ها، بیشتر در برخی ذهن‌هاست، نه در واقعیت میدان: «در کشور هیچ بن‌بستی وجود ندارد؛ در همین زمینه‌ی اقتصادی، هیچ بن‌بستی وجود ندارد. این‌جور نیست که راه‌حل نباشد؛ نخیر، مشکلات کشور، مشکلات اقتصاد، شناخته‌شده است، راه‌حل‌ها هم شناخته‌شده است. کننده‌ها باید ان‌شاءالله همّت کنند، دامن همّت به کمر بزنند.» ۱۳۹۷/۰۵/۲۲
منبع: فارس
برچسب ها :خط بازار ، رهبر انقلاب ، شرطی‌سازی اقتصاد ، مذاکرات
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰