دلالی فولاد در بدنه خودرو/خودروسازانِ منفعت طلب، ملی فکر کنند

به گزارش خط بازار؛ آمار صنعت خودرو نشان می‌دهد که تولید سالانه یک تا یک و نیم میلیون دستگاه خودرو، نیاز به حدود ۶۰۰ تا ۷۵۰ هزار تن ورق سرد دارد. بخش قابل توجهی از این نیاز که می‌توانست از تولیدکنندگان داخلی تامین شود، به سمت واردات سوق پیدا کرده است. دلیل این امر نه ضعف کیفی محصولات داخلی، بلکه منافع ارزی ناشی از واردات است.

فولادسازان ایران طی سال‌های اخیر عملکرد قابل قبولی در تولید و صادرات داشته‌اند. مجموع صادرات فولاد ایران در ۱۱ ماهه سال جاری به ۱۰ میلیون تن رسیده که نشان از توان تولیدی بالای این صنعت دارد. با این حال، برخی خودروسازان همچنان اصرار بر واردات دارند.

مکانیزم سودآوری در این حوزه ساده است. واردکنندگان با دریافت ارز دولتی یا نیمایی، محصولات فولادی وارد می‌کنند و حاشیه سود قابل توجهی از تفاوت نرخ ارز کسب می‌کنند. این سود اغلب بیشتر از هزینه‌های اضافی حمل و نقل، تعرفه و سایر مخارج جانبی است. در چنین شرایطی، منطقی به نظر می‌رسد که برخی فعالان به جای حمایت از تولید داخلی، مسیر واردات را ترجیح دهند.

مسئله زمانی پیچیده‌تر می‌شود که بدانیم تعرفه واردات خودرو حداقل ۲۰ درصد تعیین شده، در حالی که تعرفه قطعات وارداتی خودرو بیشتر از واردات کامل خودرو است. این تناقض در سیاست‌گذاری تجاری، فضایی برای سوءاستفاده فراهم آورده است.

نکته مهم اینکه این روند نه تنها به اقتصاد کلان کشور ضرر می‌زند، بلکه موجب تضعیف زنجیره تولید داخلی می‌شود. فولادسازان داخلی که سرمایه‌گذاری قابل توجهی برای ارتقای کیفیت و ظرفیت تولید انجام داده‌اند، با کاهش تقاضا مواجه می‌شوند. این امر در بلندمدت منجر به کاهش انگیزه برای نوآوری و بهبود فناوری خواهد شد.

وضعیت فعلی بازار جهانی فولاد نیز فرصت مناسبی برای تقویت بنیه داخلی فراهم آورده است. تولید فولاد جهان در چهار ماهه ۲۰۲۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۰.۹ درصد کاهش داشته که نشان از کند شدن رشد این صنعت در سطح جهان دارد. در چنین شرایطی، تقویت بازار داخلی می‌تواند فرصت طلایی برای فولادسازان ایران باشد.

راه‌حل این معضل نیازمند اراده جدی در سطح سیاست‌گذاری است. اول، شفافیت در تخصیص ارز و نظارت بر نحوه استفاده از آن. دوم، بازنگری در ساختار تعرفه‌ای به گونه‌ای که واردات غیرضروری دلگرم نشود. سوم، ایجاد مکانیزم‌هایی که انگیزه خودروسازان را برای استفاده از محصولات داخلی افزایش دهد.

دلالی دلاری در واردات فولاد نه تنها مانعی برای رشد صنعت داخلی است، بلکه منابع ارزی کشور را نیز هدر می‌دهد. زمان آن رسیده که این چرخه معیوب شکسته شود و بجای آن، زمینه برای رقابت سالم و حمایت از تولیدکنندگان داخلی فراهم آید. فولادسازان ایران توانایی تامین بخش قابل توجهی از نیازهای داخلی را دارند؛ کافی است انگیزه‌های کاذب واردات حذف شود تا این ظرفیت به بهترین نحو مورد استفاده قرار گیرد.

منبع: خط بازار