جنگ اطلاعاتی روسیه و اوکراین

به گزارش خط بازار؛ رهبران خود اوکراین پیام‌های محتاطانه آرامش‌بخش می‌دهند در حالی که با تجمع انبوه سربازان روسی در مرزهایشان مواجه هستند.

‘هیستری’ غربی

روسیه می‌گوید بعضی از واحدهای ارتش تمرین نظامی را تمام کرده و آماده بازگشت از بلاروس و مرزهای اوکراین هستند. سران ناتو و آمریکا هشدار داده‌اند که این بزرگ‌ترین فعالیت نظامی روسیه در دهه‌های اخیر بوده است، و ولادیمیر پوتین می‌تواند به‌زودی حمله را آغاز کند. در روسیه اما این اظهارات به عنوان “هیستری” یا “حمله عصبی ضدروس” تعبیر شده است. بسیاری از روس‌ها در شبکه‌های اجتماعی آنچه را که “ادعاهای حمله” توسط غرب می‌خواندند، به سخره گرفته‌اند. مخاطبان مشتاق رسانه‌های طرفدار کرملین مخصوصا شبکه‌های تلویزیونی از مجریان برنامه‌ها و اخبار شنیدند که توسعه ناتو روسیه را به خطر انداخته و اینکه دولت “نئونازی” و “فاشیست” کی‌یف است که به دنبال حمله است.

الحاق به ناتو

سرخط یکی از برنامه‌های تلویزیونی پربیننده روسیه به نام ‘وستی ندلی’ یا اخبار هفته این بود: کمک‌های نظامی مرگبار به اوکراین “پمپاژ شده” و آن را به یک “جنون جمعی” کشانده است. دمیتری کیسلف، مجری برنامه ‘وستی ندلی’ و تقریبا پر سر و صداترین مجری روسیه، گفت ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین، برای جنگ “آماده می‌شود”.

او در ماه دسامبر گفته بود “اگر ما درباره الحاق اوکراین به ناتو صحبت می‌کنیم یا یکسان‌سازی نظامی اوکراین [همگون شدن اوکراین با قوای نظامی غرب]، آن وقت اسلحه‌مان را به سر آمریکا نشانه خواهیم گرفت.”
در سال ۲۰۱۴ او به بینندگان یادآوری کرده بود روسیه “تنها کشور جهان است که می‌تواند آمریکا را به خاکستر رادیواکتیو تبدیل کند”. از سران روسیه اغلب در برنامه‌های خبری روسی نقل قول می‌شود اما آنها به ندرت مورد پرسش قرار می‌گیرند. روسیه به شدت اپوزیسیون و رسانه‌ها و خبرنگاران مستقل را سرکوب کرده است و بر اساس یک قانون، بسیاری را “عوامل خارجی” خوانده است. قانونی که امکان فعالیت رسانه‌ها و آزادی بیان را بسیار محدود می‌کند.
اما گاهی اوقات می‌توان نظرات معتدل‌تر یا دیدگاه‌هایی را یافت که روایت غالب دولت را زیر سوال می‌برند.

چه کسی پلک زد؟

برای مثال، در مقاله‌ای در روزنامه کومرسانت، پیامدهای منفی “فشار نظامی و دیپلماتیک روسیه بر غرب” تفسیر شده است: فرستادن تسلیحات بیشتر به کی‌یف، افزایش نیروهای ناتو در منطقه، و افزایش احساسات ضدروسیه در اوکراین.

بسیاری از رسانه‌ها هشدار پیشین آمریکا را مسخره کردند که گفته بود روسیه دارد برای عملیات پرچم دروغین [عملیات ساختگی برای بدنام کردن دشمن] و یک حمله احتمالی در این هفته آماده شود. یک مفسر سیاست خارجی پرنفوذ در روسیه نوشت: “استراتژی عالی کاخ سفید: اگر روسیه حمله کند، قبلا به دنیا هشدار داده شده بود؛ اگر حمله نکند، بایدن به چشم رهبری دیده می‌شود که باعث شد پوتین پلک بزند.” [اشاره به بازی کودکان و خیره شدن دو رقیب به هم است که هر که اول پلک بزند، بازی را باخته است] در جدول شاخص آزادی مطبوعات در سال ۲۰۲۱ که گزارش سالانه گزارشگران بدون مرز از میزان آزادی روزنامه‌نگاران است، روسیه از بین ۱۸۰ کشور، رتبه ۱۵۰‌ام را دارد.

آزادی رسانه‌ها

اوکراین در همان لیست شاخص آزادی مطبوعات در جایگاه ۹۷ است. رسانه‌ها در اوکراین آزادتر هستند اما نهاد آزادی مطبوعات می‌گوید: “‘جنگ اطلاعات’ با روسیه، تبعات منفی‌ای داشته از جمله ممنوعیت رسانه‌های روسی و شبکه‌های اجتماعی.” در پاسخ به تمرکز جدی و هشدار غرب بر فعالیت نظامی روسیه، واکنش اولیه در اوکراین بیشتر یک سپاسگزاری کم‌رمق بوده است. با وجود هشدار پایتخت‌های غربی درباره افزایش نیروهای روسیه، واکنش اولیه در اوکراین چندان شدید نبود.

بعد از آنکه آمریکا هشدار داد روسیه می‌خواهد با یک عملیات ‘پرچم دروغین’ حمله به اوکراین را توجیه کند، سران اوکراین به دنبال آن بودند آنچه را که دمیترو کولبا، وزیر خارجه “پیش‌بینی‌های آخرالزمانی” خواند، بی‌اهمیت جلوه دهند. اما یک شبکه تلویزیونی گفت: “به نظر می‌آید توجه زیاد جهان به اوکراین پوتین را ترسانده است… او احتمالا انتظار داشت که موضوع فراتر نرود… حالا هر کدام از نقشه‌های جنون‌آمیز او فورا از رساترین تریبون‌ها پخش می‌شود.”

منبع: خط بازار