سیاست
ابداع مکانیسم ماشه توسط ظریف و کری
به گزارش خط بازار؛ وزیر امور خارجه روسیه به تازگی در حاشیه نشست عرب-روسیه پیرامون اسنپ بک و چگونگی گنجاندن آن در قعطنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توضیحاتی ارائه داده است که منجر به طرح دوباره بحث مکانیسم ماشه و نقش طرفهای درگیر در آن شده است.
لاوروف گفته است: «این بند در واقع در مرحله نهایی مذاکرات مستقیما میان محمد جواد ظریف و جان کری مورد توافق قرار گرفته بود. صادقانه بگویم، ما شگفتزده شدیم. اما اگر شرکای ایرانی ما چنین سازوکاری را پذیرفتند که صراحتا باید گفت یک تله حقوقی بود، ما دلیلی برای اعتراض نداشتیم.»
پنج سال پیش و در آستانه لغو تحریمهای تسلیحاتی نیز یکی دیگر از ابهامات برجام مطرح شده بود. در سال ۹۹ که آمریکا با تهدید به اسنپ بک، قصد داشت از پایان دوره تحریمهای پنج ساله تسلیحاتی ایران ذیل برجام جلوگیری کند، گزارشهایی منتشر شد که روسیه و چین از ابتدا مخالف این تحریمها بودند، اما تیم ظریف در خصوص تحریمهای تسلیحاتی مصالحه کرده بود.
مکانیسمی که وجود نداشت اما اجرا شد!
طبق مفاد برجام، تحریمهای تسلیحاتی ایران باید ظرف پنج سال از اجرای برجام لغو میشد. سال ۱۳۹۹ این مهلت ذکر شده رو به اتمام بود. اما غرب و مشخصا آمریکا نمیخواست شاهد لغو تحریمهای تسلیحاتی ایران باشد.
لذا در همان سال بحث مکانیسم ماشه و رجوع به آن مطرح شد. در حالی که در گزارش کمیسیون ویژه برجام مجلس، به صراحت از مکانیسم ماشه به عنوان یکی از ایرادهای اساسی برجام نام برده شده بود، اما عموم مردم از وجود چنین مکانیسمی بیخبر بودند. با طرح موضوع اسنپ بک در سال ۱۳۹۹، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت کشورمان از قاب تلویزیون و خطاب به چند میلیون ایرانی بیننده برنامه گفتوگوی ویژه خبری به صراحت گفت: «هم اسم ماشه و هم اسنپ بک که آمریکاییها استفاده میکنند در قطعنامه ۲۲۳۱ وجود ندارد.»
سالها بعد در آبان ماه ۱۴۰۳ که یکسال به بند غروب برجام و تمدید لغو تحریمهای شش گانه شورای امنیت باقی مانده بود، اروپا دوباره بحث اسنپ بک را مطرح کرد.
در همان روزها، سید عباس عراقچی که در هنگام مذاکرات برجام جزو تیم مذاکره کننده بود، در سخنانی کاملا مخالف حرفهای ظریف، به وجود مکانیسم ماشه در قعطنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت اذعان کرد.
اسنپ بک چگونه در برجام گنجانده شد؟
طرح اسنپ بک در سازمان ملل توسط تروئیکای اروپایی و نهایتا عدم تداوم لغو تحریمهای شورای امنیت علیه کشورمان، در صحنه عمل نشان داد که دیگر جایی برای حاشای مکانیسم ماشه وجود ندارد.
خود ظریف نیز با پذیرش وجود چنین مکانیسمی، اروپا را مستحق رجوع به آن ندانست. اما این سوال که چطور چنین مکانیسم عجیبی در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت گنجانده شده بود، همچنان محل منازعه باقی ماند. یکی از راویهای ماجرای برجام، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه است که در زمان امضای برجام در جمع مذاکرات موسوم به ۵+۱ حضور داشت.
او در هفتههای اخیر و خصوصا بعد از فعال سازی مکانیسم ماشه توسط اروپا، چندبار به موضوع اسنپ بک و نحوه گنجاندن آن در قعطنامه ۲۲۳۱ اشاره کرده است.
لاوروف چند روز قبل از اظهارات اخیرش در حاشیه نشست عرب-روسیه، در گفتوگو با راشا تودی نیز از پذیرش اسنپ بک توسط ظریف سخن گفته بود.
او ابداع اسنپ بک را ماحصل مذاکرات دو جانبه ظریف و جان کری دانسته و گفته است: «تصمیم نهایی در مورد برجام مستقیماً توسط آقای ظریف و جان کری، وزیر امور خارجه وقت ایالات متحده، گرفته شد. سایر شرکتکنندگان در آن لحظه در واقع نقش “ناظر” داشتند و تنها شاهد توافق میان آمریکا و ایران بودند.»
هشدار روسها در خصوص تله اسنپ بک
سخنان لاوروف از آن رو حائز توجه است که دکتر علی اکبر صالحی هفتم شهریورماه گذشته و پیش از طرح مکانیسم ماشه در شورای امنیت، به هشدار روسها در خصوص تله اسنپ بک اشاره کرده بود.
صالحی گفته بود: «روسیه همان زمان که «مکانیسم ماشه» در برجام طراحی شد، متوجه شد که این بند بهطور زیرکانهای حق وتوی اعضای دائم شورای امنیت را دور میزند و هیچ کشوری، حتی مسکو و پکن، توان متوقفکردن آن را ندارد. هشدار آن روز لاوروف امروز با فعالشدن اسنپبک علیه ایران عینیت یافته است.»
مصالحه در خصوص تحریم تسلیحاتی ایران در برجام علی رغم مخالفت روسیه و چین و ابداع مکانیسم ماشه در گفتوگوهای ظریف و کری، تنها دو نمونه از خطای فاحش تیم ظریف در برجام به شمار میآیند.
شهید فریدون عباسی در یکی از آخرین مصاحبههای خود پیش از شهادت گفته بود: «تیمی که گاف مکانیسم ماشه را در برجام داد، امروز به خاطر زبان و کتوشلوار در ذهن مردم قهرمان دیپلماسی معرفی میشود».
منبع: فارس