بازرگانی ایرانی و ارمنی‌تبار که دوره کوتاهی رییس کل گمرکات ایران بود، برای به دست آوردن پولی هنگفت جا پای چهار ایرانیِ جواه‌طلب و حریص دیگر به نام‌های سپهسالار، ناظم‌الدوله، معین‌الملک و اقبال‌الملک گذاشت و وارد رابطه‌ای به شدت سودآور با تاجرانِ حقوقدان انگلیسی شد.

تلاش برای ملی کردن نفت مانند یک مسابقه دوی امدادی ۴ در ۱۰۰ بود که از زمان پهلوی اول آغاز شد، با دکتر مصدق ادامه پیدا کرد و سرانجام در سال ۱۳۵۲ به نتیجه رسید. مرحوم مصدق یکی از دوندگان این مسابقه دوی امدادی بود، اما این گونه نبود که او تنها دونده این مسابقه باشد. البته در این رقابت نفس‌گیر نقشی مهم و موثر داشت.