هجوم دلواپسان به ایران خودرو/رنگ آبی، خط قرمز سیاسیون

به گزارش خط بازار؛ با قطعی شدن واگذاری مدیریت ایران خودرو به سهامداران خصوصی و تغییرات عظیم در این شرکت، موج سنگینی از هجمه ها توسط سیاسیون،‌ رسانه های تابدار و مجازی های فضایی آغاز شده است. دلواپسی هایی که هم دلسوزانه است و هم کاسب مآبانه؛ هم آگاهانه است و هم ناآگاهانه؛ هم عمیق است و هم سطحی.

نظریات جدید انتخاب عمومی در اقتصاد سیاسی بر این موضوع تاکید دارند که دولت ها لزوما به دنبال تامین منافع عمومی نیستند بلکه دولت ها همچون بنگاه ها، اهداف سیاسی و حزبی خود را دنبال می کنند. «لذا دولت ها لزوما یک نهاد خیرخواه و حافظ منافع ملی نیستند» از این رو حضور دولت در خودروسازی لزوما به معنای تامین منافع عمومی و توسعه صنعت نیست. مصادیق بسیاری را نیز می توان در این باره برشمرد. از زیان چند صد هزار میلیارد تومانی و خودرو کم کیفیت قدیمی گرفته تا تغییرات سیاسی مدیران عامل و انتصابات سفارشی.

اگر از این منظر به تعاملات بین دولت ها و خودروسازی نگاه کنیم می توان به این نتیجه رسید که دلواپسی های اخیر لزوما به خاطر منافع ملی نیست، بلکه ممکن است منافع عده ای به خطر افتاده باشد که منجر به شلوغ کاری های رسانه ای اخیر شده است.

قطعا واگذاری مدیریت ایران خودرو لزوما به معنای بهتر شدن اوضاع نیست چرا که این اتفاق شرط لازم است و شروط کافی دیگری نیز برای این موفقیت نیاز است ولی از منظر شرعی، حقوقی و عرفی و فارغ از هر موضوع دیگری این حق مسلم و بدیهی مردم است که بر اموال خود نظارت و مدیریت کنند. اینکه عده ای از سیاسیون چنین حقی را منکر می شوند جای تعجب دارد.

در یک نگاه کلی هجمه های اخیر دلواپسان، غالبا حول یک محور می چرخد و آن انحصار است. این افراد بر این اعتقادند که واگذاری مدیریت به سهامداران بخش خصوصی منجر به انحصار می شود. به فرض صحت این حرف، بحث های مختلفی در خصوص خوب بودن و یا بد بودن انحصار وجود دارد که در این مجال نیست ولی چند سوال مهم در این هیاهو مطرح است:

چرا برخی سیاسیون نگران به تاراج رفتن میلیاردها تومان سرمایه مردم در خودروسازی به دلیل سومدیریت نیستند ولی در مقابل واگذاری که دستور مقامات عالی کشور است غیرتی می شوند؟  چرا برخی  آقایان در مقابل انتصاب دامادزاده ها و آقازاده ها که در صندلی های مهم خودروسازی نشسته اند سکوت کرده اند ولی در مقابل حذف مدیریت دولتی نگران هستند؟

چرا تاکنون با هیچ مدیرعاملی به خاطر تولید زیان انباشته و ترک فعل برخورد قضائی نشده است؟ ولی با گران فروشی ها برخورد عاجل می شود؟ مگر ۱۰ ها نهاد نظارتی بر خودروسازی نظارت ندارند؟ چرا کسی جرات دادگاهی کردن مدیران خودروسازی را به خاطر آمار تصادفات جاده ای که بخشی از آن ناشی کیفیت پایین قطعات خودرو است ندارد ولی همه احکام قضائی برای بخش خصوصی آماده اجرا است؟

آیا غیر از این است که خودروسازی به دلیل منافع سیاسیون، به گاو شیرده تبدیل شده است؟ آیا غیر از این است که خودروسازی به حیاط خلوت عده ای منفعت طلب برای پیشبرد منافع حزبی تبدیل شده است؟ آیا غیر از این است که جاده مخصوص به سفره رنگارنگی برای باندها و جریان ها تبدیل شده است؟

کدام ویژگی خودروسازی در ایران در تراز خاورمیانه است؟ محصولات، کیفیت و یا مدیران عامل؟ در کدام کشور درجه چندمی می توان خودروهای ایرانی را دید؟ حتی در سوریه و عراق نیز به تولیدات ایرانی «گاری» گفته می شود. آیا وضعیت کنونی خودروسازی در ایران با امکانات و ظرفیت های فراوان فنی، انسانی و لجستیکی در شان جمهوری اسلامی است؟

پاسخ به این سوالات مشخص است. اگر مدیریت دولتی در خودروسازی مطلوب بود چرا بعد از ۴ دهه هنوز پراید و سمند و پژو در ایران تولید می شود در صورتی که خودروسازان در دنیا به فکر خودروهای خودران و پرنده می باشد.

اگر مدیریت دولتی در خودروسازی موثر بود چرا با تغییر هر دولتی بلافاصله مدیران عامل و یاران شان اتوبوسی تغییر می کنند؟ اگر مدیریت دولتی مفید بود چرا هنوز هیچ برنامه توسعه ای در صنعت خودرو پیاده نشده است؟

عدم بلوغ فکری در جریان های سیاسی باعث شده که بخش خصوصی همواره برای سیاسیون یک تهدید باشد در صورتی که در کشورهای موفق بین «سیاست و صنعت» به جای تقابل، رویکرد تعامل را در پیش می گیرند و منافع ملی را در یک بازی «بردـبرد» با صنعتگران تعریف می کنند. عیان ترین نشانه ی آن حضور ایلان ماسک در کنار کاندیداهای ریاست جمهوری در آمریکا.

در کشورهای موفق دولت ها رگولاتور هستند و بنگاه های خصوصی مجری. تجربه نشان داده دولت ها هیچ گاه بنگاه داران خوبی نیستند. به ویژه در کشورهای در حال توسعه که هنوز بلوغ فکری و اجرایی در سیاسیون ایجاد نشده است.

عقل سلیم حکم می کند که به جای این هجمه ها، سیاسیون به حق الناس و حق طبیعی مردم در اداره اموال خود احترام بگذارند و خود در جایگاه تنظیم گری قرار دهند و با وضع قوانین درست منجر به رقابت پذیری بیشتر و افزایش بهره وری در صنعت خودرو شوند.

منبع: خط بازار