۰ نظر

شرق آفریقا، فرصت ناب ایران برای توسعه اقتصادی

منطقه شرق آفریقا به دلیل برخورداری از اهمیت ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک آن در مدت اخیر مورد توجه بیش تر جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است.

کد خبر : 90105

تاریخ انتشار :دوشنبه 3 دی 1403 - 19:44

به گزارش خط بازار؛ «با توجه به افزایش رقابت در آفریقا، ایران باید با بهره‌گیری از دیپلماسی اقتصادی فعال‌تر و ارائه بسته‌های سرمایه‌گذاری جذاب، روابط خود را با این منطقه تقویت کند» این را دکتر علی مهدوی، کارشناس تجارت بین‌الملل می‌گوید.

روابط تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای شرق آفریقا نه‌تنها فرصت‌هایی اقتصادی ایجاد می‌کند بلکه می‌تواند به تقویت امنیت ایران و منطقه در ابعاد مختلف کمک کند. کشورهای شرق آفریقا، از جمله سودان؛ کنیا، تانزانیا، سومالی، اتیوپی و جیبوتی، از موقعیت استراتژیک قابل‌توجهی برخوردارند.

در جمهوری اسلامی ایران از دوره ریاست جمهوری آیت‌الله شهید سیدابراهیم رئیسی گرایش به سمت توسعه روابط با کشورهای اسلامی آفریقایی به خصوص در زمینه‌های اقتصادی رفت تا در ضمن تقویت تجارت با کشورهای اسلامی به مقاصد صادراتی نیز تنوع بخشیده شود و حالا دولت چهاردهم ایران هم از اهتمام به استفاده از آفریقا به عنوان سرزمین فرصت‌ها گفته است.

در خصوص کشورهای شرق آفریقا که از نظر مسافت به جمهوری اسلامی ایران نزدیک ترند باید گفت موقعیت استراتژیک آنها در وهله نخست به دلیل دسترسی به آبراه‌های حیاتی است.

شرق آفریقا در مجاورت اقیانوس هند و تنگه باب‌المندب قرار دارد که از مسیرهای مهم کشتیرانی جهانی است. تنگه باب‌المندب به عنوان یکی از گلوگاه‌های استراتژیک جهان، مسیر عبور نفت‌کش‌ها و کالاهای تجاری از آسیا به اروپا و بالعکس است.

همچنین نزدیکی شرق آفریقا به خلیج عدن به عنوان یکی از مناطق پررفت‌وآمد کشتی‌های تجاری و نظامی موجب می‌شود که ایران با گسترش همکاری‌ها در این منطقه می‌تواند حضور خود را در تأمین امنیت دریایی تقویت کند.شرق آفریقا همچنین از منابع طبیعی و اقتصادی غنی و مهمی از جمله نفت، گاز، و مواد معدنی هستند که می تواند فرصت‌های اقتصادی قابل‌توجهی برای سرمایه گذاری ایرانی‌ها ایجاد می‌کند.

تأثیر روابط اقتصادی بر امنیت ایران

از جمله اثرات تقویت روابط تجاری ایران و کشورهای شرق آفریقا را می توان اول در کاهش نفوذ رقبا یا مخالفان منطقه‌ای و بین‌المللی دانست دوم اینکه در واقع امر در جهان امروزی همکاری‌های اقتصادی به ابزار تقویت دیپلماسی تبدیل شده و باعث افزایش نفوذ ایران در حوزه‌های دریایی و بین‌المللی می‌شود.

از سوی دیگر در وهله سوم گسترش همکاری با شرق آفریقا می‌تواند تنوع بازارهای تجاری ایران را افزایش دهد و وابستگی به کشورهای غربی را کاهش دهد و در وهله چهارم همکاری در حوزه امنیت دریایی: همکاری‌های امنیتی با کشورهای شرق آفریقا به ایران اجازه می‌دهد در مقابله با تهدیدهایی مانند دزدی دریایی و قاچاق، مؤثرتر عمل کند.

ایران می‌تواند در حوزه‌هایی همچون صادرات محصولات پتروشیمی، انرژی، فناوری، و خدمات فنی و مهندسی نقش مؤثری در بازارهای شرق آفریقا ایفا کند.کشورهای شرق آفریقا دارای منابع طبیعی و ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی زیادی هستند. مشارکت ایران در پروژه‌های انرژی و زیرساختی در این منطقه می‌تواند منجر به ایجاد یک شبکه همکاری اقتصادی و راهبردی شود که موقعیت ایران را تقویت می‌کند.

اما در وهله پنجم با گسترش روابط تجاری و اقتصادی، ایران می‌تواند کشورهای شرق آفریقا را به عنوان متحدان سیاسی خود در نهادهای بین‌المللی جذب کند. این همکاری‌ها می‌تواند به مقابله با نفوذ آمریکا و اسرائیل در سازمان‌هایی مانند اتحادیه آفریقا و سازمان ملل کمک کند.

در مجموع، گسترش روابط اقتصادی و تجاری با شرق آفریقا به ایران این امکان را می‌دهد که با استفاده از اهرم‌های اقتصادی و دیپلماتیک، نه تنها امنیت ملی خود را تقویت کند، بلکه به تأمین ثبات و امنیت در منطقه نیز کمک کند.

اما ظرفیت‌های اقتصادی هر کدام از کشورهای شرق سودان چگونه است؟

خط کشتیرانی چابهار-پورت سودان فعال شود

جمهوری اسلامی ایران از اواخر دولت سیزدهم تاکنون در راستای تقویت روابط با سودان گام برداشته است در همین راستا در شانزدهم آبان ماه گذشته جبرئیل ابراهیم محمد فضیل وزیر دارایی و برنامه ریزی اقتصادی جمهوری سودان با عبدالناصر همتی وزیر امور اقتصادی و دارایی دیدار و گفتگو کرد.

تنوع‌بخشی به کالاهای صادراتی و وارداتی از جمله مسائل مورد اهمیت در روابط بین ایران و سودان است. محصولات صادراتی ایران به سودان شامل محصولات پتروشیمی، مصالح ساختمانی مانند سیمان و کاشی، تجهیزات صنعتی و کشاورزی، دارو و تجهیزات پزشکی است و محصولات وارداتی از سودان شامل محصولات کشاورزی مانند کنجد، آدامس عربی، و دام و مواد معدنی و فلزات (مانند طلا و کروم) است.

ایران همچنین می‌تواند به توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و لجستیک در سودان کمک کند و این امر مستلزم ایجاد و تقویت خطوط کشتیرانی مستقیم بین بنادر ایران (مانند بندرعباس و چابهار) و بندر پورت سودان. است.افزون بر آن سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های بندری سودان برای بهبود فرآیندهای تخلیه و بارگیری ضروری است و در عین حل امکان توسعه همکاری در حوزه حمل‌ونقل زمینی و هوایی برای تسهیل تجارت غیرمستقیم بین دو کشور نیز وجود دارد.

انعقاد توافقنامه‌های تعرفه‌ای ترجیحی برای کاهش هزینه‌های تجاری به منظور تسهیل فرآیندهای گمرکی و کاهش موانع غیرتعرفه‌ای و استفاده از ارزهای محلی یا روش‌های پرداخت جایگزین برای مقابله با محدودیت‌های تحریمی نیز از جمله ضروریات در تقویت روابط تجاری و غلبه بر تحریم‌هاست.

سرمایه‌گذاری‌های ایران در صنایع کلیدی نظیر صنعت کشاورزی با استاده از فناوری های پیشرفته، همکاری در بهره‌برداری از معادن طلا و سایر منابع معدنی در سودان و همچنین ایجاد واحدهای مشترک فرآوری محصولات کشاورزی و دامی برای صادرات به بازارهای جهانی و استفاده از ظرفیت دانش بنیان ها و صادرات فناوری پیشرفته ایران در حوزه های پزشکی، کشاورزی و انرژی از جمله فرصت های موجود برای ایران در کشور سودان است.

از همین رو تأسیس اتاق‌های مشترک بازرگانی و تقویت همکاری میان بخش‌های خصوصی دو کشور و برگزاری نمایشگاه‌ها و همایش‌های تجاری مشترک و ارتقای همکاری‌های آموزشی و فنی از طریق تبادل دانشجو و کارشناس از جمله مسیرهای ضروری برای ارتقای سطح روابط تجاری بین دو کشور است.

در عین حال همکاری با سازمان‌های آفریقایی نظیر اتحادیه آفریقا برای گسترش نفوذ اقتصادی استفاده از ظرفیت‌های اتحادیه همکاری‌های کشورهای اسلامی برای تقویت روابط اقتصادی نیز کمک کننده خواهد بود.

ایجاد نقطه عطف برای گسترش روابط اقتصادی با مصر

سفر رئیس دولت چهاردهم به مصر در روزهای واپسین آذرماه، با همراهی وزیر اقتصاد که نخستین سفر رئیس‌جمهوری ایران به مصر در بیش از یک دهه گذشته بوده و با هدف شرکت در اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی «دی-هشت» انجام شده می تواند نقطه عطفی در روابط اقتصادی دو کشور نیز محسوب شود.

پس از گذشت چند دهه تنش در روابط ایران و مصر اما از سال 1401 به دنبال نزدیکی ایران و عربستان با میانجیگری چینی ها ، مواضع ایران و مصر نیز به یکدیگر نزدیک شده است، حضور مشترک ایران و مصر در گروه های اقتصادی نظیر بریکس و هشت کشور اسلامی در حال توسعه (دی8) می تواند به تقویت روابط تجاری و اقتصادی بین ایران و مصر کمک کند اما این امر مستلزم اقداماتی در حوزه‌های مختلف دیگر است.

«عبدالناصر همتی» وزیر اقتصاد کشورمان ، پیش از ورود به قاهره با اشاره به سابقه همکاری‌های اقتصادی دو کشور و نیز سرمایه‌گذاری‌ها و فعالیت‌ بنگاه‌های مشترک اقتصادی مانند بانک توسعه ایران و مصر و میراتکس که ۴۰ درصد سهام آن متعلق به ایران است، سابقه مبادلات دومیلیارد دلاری دو طرف را یادآور شد که می‌تواند به میزان قابل توجهی توسعه یابد.

سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت ایران از مبادلات ۱۷ میلیون و ۱۸۶ هزار دلاری تهران و قاهره در دوره هشت ماهه امسال خبر داده و گفته این میزان تجارت نسبت به مدت مشابه با رشد ۶۷ درصدی همراه بوده اما این اعداد و ارقام گویای سطح دور از انتظار و واقعیات مربوط به فرصت‌های همکاری اقتصادی مشترک است.

اما از جمله راهکارهای گسترش روابط اقتصادی دو کشور در وهله نخست رفع مشکلات صدور روادید:بین دو کشور است و رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز بر ضرورت رفع موانع مربوط به صدور ویزا برای تجار ایرانی تأکید کرده و تبادل هیأت‌های تجاری و به‌روزرسانی اطلاعات تجاری را پیش‌نیاز توسعه روابط می‌داند.

ایران می‌تواند فناوری‌های نوین خود را در حوزه‌هایی مانند داروسازی، پتروشیمی، کشاورزی و پروژه‌های فنی و مهندسی به مصر منتقل کند که این امر به توسعه همکاری‌های مشترک کمک می‌کند. در پی مذاکرات اخیر، ایران و مصر با تشکیل یک شرکت مشترک کشتیرانی، گام مهمی در توسعه همکاری‌های دریایی برداشته‌اند که می‌تواند به تسهیل تجارت دریایی بین دو کشور منجر شود.

همچنین کانال سوئز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسیرهای دریایی جهان، نقش کلیدی در تجارت بین‌المللی دارد. بهره‌برداری مؤثر از این مسیر می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و افزایش حجم تجارت بین ایران و مصر کمک کند. حل مشکلات مربوط به مبادلات بانکی، قوانین گمرکی و حمل‌ونقل بین دو کشور برای تسهیل تجارت ضروری است. همکاری در ایجاد مسیرهای تجاری جدید و تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل منطقه‌ای نیز می‌تواند به بهبود روابط اقتصادی بین ایران و مصر منجر شود.

لزوم توسعه شبکه حمل و نقل چابهار_مومباسا

کنیا: تقویت روابط تجاری ایران و کنیا و افزایش واردات به کنیا به عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای شرق آفریقا مستلزم بررسی‌های دقیق، شناخت بازار، و بهره‌گیری از فرصت‌های موجود در هر دو کشور است.

شهید رئیسی تیر ماه 1402 در سفر به کنیا تاکید کرد همکاری‌های ایران و کنیا ارتباط دوجانبه نیست بلکه زمینه بهتر با بقیه کشورهای آفریقایی فراهم می‌شود، گفت: در هدفگذاری انجام شده قرار است میزات تجارت به ۱۰ برابر میزان فعلی ارتقا پیدا کند.بندر مومباسا به‌عنوان یک مرکز لجستیکی مهم آفریقا شمرده می شود.

این کشور در تولید قهوه، چای، و گل سرآمد است.در حال حاضر در خصوص شناسایی بازار کنیا باید گفت محصولات و خدماتی که در بازار کنیا تقاضای زیادی دارند، مانند مواد غذایی، محصولات پتروشیمی، دارو، و ماشین‌آلات است که البته باید در این زمینه رقابت موجود در بازار کنیا و بررسی نقاط قوت و ضعف کشورهای دیگر نظیر چینی‌ها که کالا به کنیا صادر می‌کنند در نظر گرفته شود.

در عین حال امضای توافقنامه‌های تجاری برای کاهش تعرفه‌های گمرکی و حذف موانع غیرتعرفه‌ای و ایجاد مناطق ویژه تجاری مشترک میان ایران و کنیا برای تسهیل واردات و صادرات ضروری است و لازم است شرکت‌های ایرانی به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و تولیدات کنیا تشویق شوند.

اما همه این ها منوط به. توسعه شبکه حمل‌ونقل و لجستیکی و استفاده از بنادر ایران (مانند بندر چابهار) برای صادرات به کنیا و توسعه مسیرهای دریایی مناسب است و همچنین می توان با تأسیس نمایندگی‌ها یا انبارهای کالای ایرانی در کنیا برای کاهش هزینه‌های توزیع اقدام شود.

فعالان اقتصادی به ویژه در بخش خصوصی همچنین نباید ازحضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی و محلی در کنیا برای معرفی محصولات ایرانی و بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغ کالاهای ایرانی غافل شوند.

همچنین دولت ایران می‌تواند با ایجاد کانال‌های مالی مطمئن: و حل مشکلات بانکی و ایجاد مسیرهای پرداخت آسان بین دو کشور و ارائه خطوط اعتباری و تسهیلات مالی به شرکت‌های کنیایی برای واردات از ایران اقدام کند.دولت چهاردهم همچنین در این راستا باید نقش سفارتخانه‌ها و اتاق‌های بازرگانی در شناسایی فرصت‌ها و تسهیل تعاملات تجاری را تقویت کند و تعاملات سیاسی و اقتصادی گسترده‌تر برای تقویت اعتماد و همکاری بین دو کشور ایجاد شود.

صادرات محصولات پتروشیمی و همکاری در پروژه‌های انرژی و صادرات محصولات غذایی فرآوری‌شده و خام به کنیا از جمله ظرفیت‌های تجارت دریایی ایران با کنیا است.

صادرات محصولات پتروشیمی و واردات دام در روابط با سومالی

تقویت تجارت دریایی بین ایران و سومالی نیازمند رویکردی جامع و چندبعدی است که هم به بهبود زیرساخت‌ها و هم به گسترش همکاری‌های اقتصادی و سیاسی بین دو کشور توجه کند.

توسعه زیرساخت‌های بندری و دریایی، مانند بندر چابهار در ایران و بندر موگادیشو در سومالی، برای افزایش ظرفیت حمل‌ونقل دریایی، تأمین و نصب تجهیزات پیشرفته تخلیه و بارگیری کالا و افزایش تعداد کشتی‌های تجاری و تقویت خطوط کشتیرانی بین ایران و سومالی از جمله ضروریات در توسعه تجارت دریایی دو کشور است.

در عین حال مقابله با دزدی دریایی و جرایم سازمان‌یافته در خلیج عدن و دریای عرب از طریق همکاری نظامی و تبادل اطلاعات و استفاده از نیروی دریایی برای حفاظت از کشتی‌های تجاری و تامین امنیت مسیرهای دریایی از جمله راهکارها در توسعه روابط دو کشور است.

در همین راستا احمد معلم فقی وزیر امور خارجه سومالی مرداد ماه گذشته با باقری سرپرست وقت وزارت خارجه در حاشیه نشست کشورهای اسلامی در جده دیدار کرد وضمن تقدیر از حمایت‌های ایران از ثبات و امنیت سومالی در مقابله با پدیده شوم تروریسم، خاطرنشان کرد کشورش درصدد توسعه و تعمیق روابط موگادیشو و تهران و گشایش صفحه جدیدی در روابط دو کشور است.

از همین رو در روابط با سومالی نیز امضای توافقنامه‌های تجاری و کشتیرانی دوجانبه و ایجاد مناطق آزاد تجاری و صنعتی در نزدیکی بنادر دو کشور و گسترش تجارت محصولات خاص از جمله صادرات محصولات پتروشیمی، فولاد، سیمان، دارو و فناوری‌های پیشرفته و واردات محصولات کشاورزی، دام، ماهی و دیگر منابع طبیعی ضروری است.

همچنین ایران می‌تواند با بهره‌گیری از موقعیت سومالی و نزدیکی آن به شاخ آفریقا برای تجارت با شرق آفریقا و سایر مناطق دیگر استفاده کند.افزایش تبادلات دیپلماتیک و تسهیل روابط سیاسی برای ایجاد اعتماد و افزایش تجارت، برگزاری نمایشگاه‌های تجاری و فرهنگی برای معرفی ظرفیت‌های اقتصادی دو کشور، تشکیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک برای توسعه پروژه‌های زیرساختی و تجاری و ارائه تسهیلات مالی و اعتباری به تجار و سرمایه‌گذاران و رونق دادن به گردشگری بین دو کشور ضروری است.

اجرای این راهکارها نیازمند همکاری نزدیک دولت‌ها، بخش خصوصی، و نهادهای بین‌المللی است تا به یک تجارت دریایی پایدار و مؤثر بین ایران و سومالی دست یابند.

امضای 12 سند همکاری اقتصادی دولت چهاردهم با تانزانیا

تقویت روابط تجاری بین ایران و تانزانیا، نیاز به اقدامات استراتژیک در زمینه‌های مختلف وجود دارد. برگزاری کمیسیون‌های مشترک اقتصادی و تقویت دیپلماسی اقتصادی از طریق حضور فعال سفارت‌خانه‌ها و کنسولگری‌ها برای تسهیل ارتباطات تجاری و حل مشکلات تجار در این زمینه ضرورت دارد.

غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی مهر ماه گذشته در پنجمین اجلاس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و تانزانیا که در پایتخت این کشور برگزار شد حضور یافت و اعلام کرد که این کمیسیون پس از حدود ۱۶ سال وقفه فعال شده است.

در این اجلاس، که نخستین کمیسیون مشترک دولت چهاردهم است ۱۲ سند به امضای مقامات و بخش خصوصی دو کشور رسید که شامل توافقات مهمی در زمینه‌های کشاورزی، دامپروری، شیلات، دامپزشکی، و واردات مواد مورد نیاز ایران از تانزانیا است.

همچنین، در زمینه صادرات خدمات فنی و مهندسی، ماشین‌آلات راهسازی، و حمل‌ونقل دریایی به تانزانیا نیز اسنادی به امضا رسید. همچنین طرف تانزانیایی قول افتتاح سفارت در تهران و فراهم‌سازی تسهیلات برای صدور روادید به تانزانیا را داده است.

مشارکت ایران در توسعه بنادر تانزانیا

ایران و جیبوتی در شهربور ماه 1402 تصمیم گرفتند بار دیگر روابط دیپلماتیک بین دو کشور را که از سال 1394 در راستای حمایت از عربستان(پس از قضیه حمله به سفارت آن در تهران) قطع شده بود از سر بگیرند.

در پی دیدار وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری جیبوتی در حاشیه هفتادوهشتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، دو دولت توافق کردند روابط دوستانه فی‌مابین را بر اساس احترام متقابل به حاکمیت، برابری، منافع متقابل و همزیستی مسالمت‌آمیز توسعه دهند و همکاری‌ها را در زمینه‌های مختلف از جمله سرمایه‌گذاری، تجارت، علم و نوآوری‌های فناوری تقویت کنند.

در همین حال ایجاد مسیرهای حمل‌ونقل مستقیم: تسهیل ارتباطات دریایی و هوایی بین دو کشور برای انتقال کالاها و بهبود زیرساخت‌های بندری: از جمله همکاری در توسعه بنادر تانزانیا (مانند بندر دارالسلام) برای افزایش ظرفیت تجارت ضرورت دارد.در همین راستا ایرانی‌ها می‌توانند بر صادرات محصولات پتروشیمی، دارویی، ساختمانی، و محصولات کشاورزی تمرکز کرده و کالاهای موردنیاز از تانزانیا مانند قهوه، چای، میوه‌های استوایی، و مواد معدنی وارد کنند.

برگزاری نمایشگاه‌های مشترک در ایران و تانزانیا برای معرفی محصولات و خدمات همچنین تقویت همکاری‌های بانکی و مالی با راه اندازی کانال‌های بانکی برای انتقال پول و تسهیل تراکنش‌ها با ارزهای محلی یا سیستم تهاتر به منظور کاهش وابستگی به ارزهای بین‌المللی مانند دلار ممکن خواهد بود.

شناسایی پروژه‌های مشترک در بخش‌های کشاورزی، انرژی، و معدن، ایجاد مناطق آزاد تجاری، حذف تعرفه‌های غیرضروری و ساده‌سازی فرایندهای گمرکی و ایجاد شفافیت در قوانین تجاری هم از جمله راهکارها برای تقویت روابط تجاری دو کشور است.

اهمیت صادرات محصولات پتروشیمی به اریتره

مسعود پزشکیان رئیس جمهور کشورمان در مرداد ماه گذشته در دیدار با عثمان صالح محمد وزیر امور خارجه اریتره گفته است که ایران برای انتقال تجارب و اشتراک ظرفیتهای خود با اریتره دارد و او نیز خواستار گسترش تعاملات همه جانبه با ایران شد.

در همین راستا ایجاد روابط مستحکم دیپلماتیک با تقویت سفارت‌خانه‌ها و کنسولگری‌ها برای تسهیل ارتباطات و مذاکرات و برگزاری نشست‌های مشترک اقتصادی با ایجاد کمیسیون‌های مشترک اقتصادی برای بررسی فرصت‌ها و حل موانع ضرورت دارد.

صادرات ایران به اریتره محصولات پتروشیمی و نفت با توجه به کمبود انرژی در اریتره مهم شمرده می‌شود و افزون بر آن می توان محصولات کشاورزی و غذایی مانند غلات، فرآورده‌های لبنی، و مواد غذایی و محصولات صنعتی و تجهیزات: مانند ماشین‌آلات کشاورزی و مصالح ساختمانی به اریتره صادر کرد.واردات از اریتره هممی‌تواند شامل محصولات دریایی و کشاورزی: مانند ماهی، میگو، و قهوه و مواد معدنی: مانند طلا و دیگر مواد خام معدنی که اریتره غنی از آن‌ها است.

همچنین ایران می‌تواند با انتقال دانش فنی و فناوری در حوزه کشاورزی، در زمین‌های بایر اریتره سرمایه‌گذاری کند و استخراج مواد معدنی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و در پروژه‌های حمل‌ونقل، آب، و برق این کشور نیز همکاری داشته باشد.

با توجه به موقعیت جغرافیایی اریتره در دریای سرخ، توسعه مسیرهای دریایی و افزایش ظرفیت بنادر می‌تواند به بهبود تجارت کمک کند و ایجاد مناطق آزاد تجاری و رفع موانع تجاری از جمله کاهش تعرفه‌ها نیز از جمله فاکتورهای مطرح است.در همه این ها همکاری در چارچوب سازمان‌هایی مانند اتحادیه آفریقا و سازمان همکاری اسلامی برای تقویت روابط نیز ضروری است.

در پایان بار دیگر تاکید می‌شود، روابط اقتصادی و تجاری ایران با شرق آفریقا علاوه بر ایجاد فرصت‌های اقتصادی، به دلیل موقعیت استراتژیک این منطقه، نقش مهمی در ارتقای امنیت ملی و حضور منطقه‌ای ایران دارد.این روابط در چارچوب یک استراتژی چندبعدی، تأثیرات اقتصادی، سیاسی و ژئوپلیتیکی دارد که در برابر دخالت‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی مؤثر است.

منبع: فارس