رسانه‌ها چگونه بحران‌ها را بزرگ می‌کنند؟
به گزارش خط بازار؛ رسانه‌ها پیش از وقوع بحران باید مخاطبان و شهروندان را در تجزیه و تحلیل مسائل و تولید محتوای معتبر آموزش دهند. این آموزش به شهروندان و ارائهٔ اطلاعات موثق از سوی رسانه‌ها می‌تواند به مدیریت بحران و جلوگیری از گسترش شایعات کمک کند. دکتر «محمدرضا یاسین» در این باره می‌گوید.
در دنیای امروز، رسانه‌ها نقش حیاتی در مدیریت بحران‌ها ایفا می‌کنند. در شرایط بحران، اطلاعات بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا می‌کند. از این رو «روایتگری بحران» یکی از وظایف رسانه‌ها و حتی انسان‌رسانه‌ها است که البته نباید بدون رعایت ملاحظات و آموزش‌های لازم به این کار پرداخته شود. اتفاقی که به نظر می‌رسد امروز در میدان‌های مختلف در حال وقوع است.
بعد از آنکه عملکرد بعضی حاضران در میدان لبنان و سوریه مورد نقد و اعتراض کارشناسان و فعالان رسانه‌ای قرار گرفت، بر آن شدیم نظر دکتر «محمدرضا یاسین» دکترای مدیریت رسانه و کارشناس رسانه را در این باره جویا شویم.
تولید و بازنشر محتوا نیاز به سواد رسانه‌ای دارد
سواد رسانه‌ای تنها توانایی تشخیص اخبار جعلی از اخبار واقعی نیست. بلکه به درک صحیح از شرایط و محیط پیرامونی، تجزیه و تحلیل اطلاعات و مسائل، و توانایی تولید و بازنشر محتوای چندرسانه‌ای را نیز شامل می‌شود. جنبه‌های متفاوت سواد رسانه‌ای به فرد کمک می‌کند تا ضمن تشخیص اخبار درست، درک عمیق‌تری از وقایع و روندهای اجتماعی و سیاسی داشته باشد.
توانایی تجزیه و تحلیل مسائل به مخاطب این امکان را می‌دهد که محتوای رسانه‌ای را در زمینه‌های مختلف ارزیابی کند و در نهایت محتوای درست و معتبر را تولید و بازنشر کند. متأسفانه بسیاری از آموزش‌های سواد رسانه‌ای بر اخبار جعلی متمرکز است و توجه کافی به ابعاد دیگر نمی‌شود. در نتیجه، مخاطب تنها به توانایی شناسایی اخبار جعلی محدود می‌شود، بدون اینکه درک جامع و کاملی از فرایندهای پیچیده‌تر تولید و مصرف محتوا در دنیای رسانه‌ای داشته باشد.
دکتر «محمدرضا یاسین» کارشناس رسانه نیز با تأکید بر لزوم آموزش مخاطبان و حتی اهالی رسانه در خصوص شناخت درست از شرایط می‌گوید «در چند سال اخیر به سواد رسانه‌ای زیاد پرداخته شده، ولی متأسفانه تمامی ابعاد آن تبیین نشده است. به طور کلی می‌توان گفت هنوز جدی گرفته نشده است. تبعات عدم توجه به آن می‌شود نمونه‌هایی که در پایین اشاره می‌کنیم. در بحث سواد رسانه‌ای در این سال‌ها بیشتر به موضوع اخبار جعلی پرداخته شده، که البته امر بسیار مهمی است و با آموزش تکنیک‌هایی به مخاطب این قابلیت را می‌دهد تا بتواند اخبار درست را از اخبار نادرست و جعلی تشخیص دهد. لیکن موضوعی که کمتر به آن پرداخته شده شناخت و درک درست از شرایط پیرامونی و توانایی تجزیه و تحلیل مسائل و اخبار و در ادامهٔ آن توانایی تولید محتوای چند رسانه‌ای و نحوهٔ بازنشر آن است که متأسفانه پیام‌های زیر فاقد این نگرش و توانمندی است.»
رسانه باید قبل از بحران شهروندان را آموزش دهد
یکی از وظایف رسانه‌ها تنویر افکار عمومی است. این حق مخاطب است که اطلاعات مختلف را از رسانه‌ها طلب کند. البته در شرایط فعلی و با پیشرفت ابزارهای اطلاع‌رسانی هیچ رویداد آشکاری از سمع و نظر مخاطب مخفی نمی‌ماند. اما وظیفهٔ رسانه است که این اطلاعات را جمع‌آوری و بر اساس اولویت دسته‌بندی کند و سپس به صورت ساختارمند در اختیار مخاطب قرار دهد. اما در مورد شرایط بحران، دیگر بحث فارغ از ذائقهٔ مخاطب است. چون هر مخاطبی و با هر ذائقه‌ای در شرایط بحرانی پیگیر اخبار است.
یاسین دربارهٔ اهمیت رسانه‌ها در بحران می‌گوید «در هنگام بروز بحران رسانه از حساس‌ترین نقاط راهبردی است و معمولاً اولین نهادی است که مورد خطاب قرار می‌گیرد تا خبرهایش بازبینی و ارزیابی شود. مدیریت بحران در اخبار هر رسانه‌ای برای کسب اعتبار آن رسانه حیاتی است. رسانه‌ها نقش بی‌قید و شرطی در مهار یا افزایش دامنهٔ بحران دارند. عملکرد رسانه در مواقع بحرانی نیاز به سازوکار ویژه‌ای دارد. چون شرایط چندان قابل‌تنظیم و پیش‌بینی نیست. بنابراین باید برای این وضعیت برنامه‌ریزی مدون رسانه‌ای و تشکیل تیم مدیریت بحران و سازمان‌های پشتیبان رسانه‌ای را پیش‌بینی کرد.»
رسانه می‌تواند دامنهٔ بحران را افزایش یا کاهش دهد
این کارشناس رسانه با بیان اینکه بحران‌ها می‌توانند فرصتی برای مرجعیت‌بخشی به رسانه و جذب مخاطب بیشتر باشد، می‌گوید «نقش رسانه‌ها نباید صرفاً به مرحلهٔ حین بحران محدود شود. بلکه رسانه باید تمهیدات و تدابیری برای مراحل قبل و بعد از بحران نیز داشته باشد. یکی از نقش‌های رسانه در مراحل قبل از بروز بحران، آموزش شهروندان در تمام زمینه‌های مورد نیاز از جمله تولید محتوا و بازنشر آن است.»
یاسین از گفته‌هایش این‌گونه نتیجه می‌گیرد که «امروزه تولید محتوا امری اجتناب‌ناپذیر است و نمی‌توان جلوی تولید اخبار را گرفت. شخصی که در محل و کانون اتفاق و بحران قرار دارد به هر دلیل، از روی احساسات یا مطرح شدن در فضای مجازی و بالا رفتن تعداد بازدید صفحه‌اش یا هر دلیل دیگری، خبری را تولید و منتشر می‌کند. ولی از این مرحله به بعد اگر مخاطب دارای سواد رسانه‌ای فعال یا رسانهٔ دارای مرجعیت، پاسخ مناسب ارائه کند و در گزارش‌های بعدی به تنویر افکار عمومی بپردازد می‌توانند از گسترش دامنهٔ بحران جلوگیری کنند.»
بنابراین رسانه‌ها باید نقش خود را فراتر از مدیریت بحران در زمان وقوع آن ببینند و از قبل و بعد از بحران نیز اقدامات مؤثری انجام دهند. آموزش به شهروندان در زمینهٔ تولید محتوا و بازنشر آن به منظور آگاهی‌بخشی و کنترل اطلاعات قبل از بروز بحران ضروری است.
در دوران کنونی، با توجه به سهولت تولید اخبار توسط افراد مختلف، رسانه‌ها باید به عنوان مرجع معتبر عمل کنند و با ارائهٔ تحلیل‌ها و پاسخ‌های مناسب، افکار عمومی را هدایت کنند تا از گسترش بحران جلوگیری شود. این رویکرد نه تنها به کنترل بحران کمک می‌کند، بلکه از گمراهی و انتشار اخبار نادرست نیز پیشگیری می‌کند.
بحران را باید روایت کرد، اما چگونه؟
منبع موثق، واژگان دقیق، پوشش خبری صحیح
برچسب ها :بحران سازی ، خط بازار ، رسانه ، سواد رسانه ای
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰