ایران ۲ پیشنهاد جدی داد، اروپا مهلت خواست

در شرایطی که گفته می‌شد هفتمین دور مذاکرات هسته‌ای ایران در وین ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد تنها پس از پنج روز به پایان رسید و نشست کمیسیون مشترک برجام عصر دیروز به درخواست اروپایی‌ها برگزار شد و طرفین برای رایزنی‌های بیشتر به پایتخت‌ها بازگشتند. خبرنگار روزنامه «وال‌استریت‌ژورنال» دیروز در رشته توئیتی ضمن بیان اینکه برگزاری کمیسیون مشترک برجام و پس از آن بازگشت هیئت‌ها به پایتخت‌های‌شان تأیید شده، گفت که این امیدواری وجود دارد که گفتگو‌ها اوایل هفته آینده ادامه پیدا کند. این خبرنگار اعلام کرد: «حس اولیه این است که گفتگو‌های ایران هنوز هم بسیار دشوار است و اکنون برخی از تیم‌ها تمایل به مشورت با پایتخت‌های خود در خصوص بهترین راه پیش رو دارند». منابع خبری روز جمعه اعلام کردند که هیئت‌های اروپایی پس از پایان یافتن تنها دو جلسه کارشناسی روی پیشنهاد ایران، درخواست بازگشت به پایتخت‌های خود را مطرح کرده‌اند.
بعد از پایان مذاکرات، خبر‌های متناقضی درباره واکنش اولیه اروپاییان به نتیجه مذاکرات ابراز شد. امانوئل ماکرون در دبی به خبرنگاران گفته که به‌نظر می‌رسد دور فعلی مذاکرات موفق نبوده و مواضع تغییری نکرده است. وال‌استریت ژورنال هم از قول دیپلمات‌های اروپایی نوشته که احتمالاً احیای برجام دیگر ممکن نیست، ولی انریکه‌مورا معاون کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا مذاکرات را واقع‌گرایانه توصیف کرده و گفته که شاید مذاکرات هفته آینده به نتیجه برسد.
اروپایی‌ها ظاهراً برای مشورت با مقامات ارشد به پایتخت‌ها مراجعت کرده‌اند، اما این اقدام ظاهراً با هدف رایزنی با مقامات صهیونیستی و عربی انجام می‌شود تا نظر آن‌ها را نسبت به بسته‌های پیشنهادی تهران جویا شوند. در هفته‌های اخیر صهیونیست‌ها و مقامات برخی رژیم‌های عربی خواهان توقف مذاکرات هسته‌ای و افزایش فشار‌ها به ایران شده‌اند. امریکا و اروپا این بار تلاش می‌کنند در توافق احتمالی با ایران، منافع متحدان‌شان را نیز در منطقه تأمین کنند. اعراب و رژیم صهیونیستی بار‌ها برجام را تهدیدی برای امنیت خود عنوان کرده‌اند و خواهان حضور در مذاکرات هسته‌ای با ایران شده بودند؛ درخواستی که تهران به شدت با آن مخالفت کرده بود.
هفتمین دور مذاکرات درحالی پایان یافت که هیئت ایرانی در وین دو سند شامل لغو تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای را به طرف غربی ارائه داده است. علی باقری، معاون سیاسی وزیر خارجه در گفت‌وگویی ارائه دو سند از سوی ایران به طرف مقابل را نشانه جدیت ایران خواند و گفت: «در وین هستیم که گفتگو‌ها را ادامه دهیم.» مقامات ایرانی بار‌ها اعلام کرده‌اند که برای ازسرگیری مذاکرات و رسیدن به توافق اراده جدی دارند و برای لغو همه تحریم‌ها به وین آمده‌اند. ایران گفته که اگر امریکا در بازگشت به برجام جدی است باید برای نشان دادن حسن نیت خود همه تحریم‌ها را لغو کند، اما طرف امریکایی زیر بار نرفته است و حتی مقامات این کشور مدعی شدند که در صورت توافق احتمالی هم برخی تحریم‌ها همچنان باقی خواهند ماند.

اروپا پیاده نظام امریکا
درخواست اروپایی‌ها برای ترک زودهنگام جلسه مذاکرات پس از برگزاری تنها دو جلسه کارشناسی از منظر ناظران به عنوان جدی نبودن طرف اروپایی ارزیابی می‌شود. پایگاه «میدل‌ایست‌آی» پیش‌تر از درخواست‌های مکرر هیئت اروپایی برای به تعویق افتادن جلسات مذاکرات خبر داده و نوشته بود دست‌کم یکی از درخواست‌های هیئت اروپایی با مخالفت ایران روبه‌رو شده بود که تأکید داشت مسئله پای میز مذاکره مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد. پیش از این منابع خبری گزارش داده بودند عدم استقلال مذاکره‌کنندگان اروپایی و وابستگی آن‌ها به هیئت امریکا به یک عامل اخلال در مذاکرات تبدیل شده است. موضع‌گیری‌های هیئت‌های اروپایی در وین هم نشان می‌دهد آن‌ها اراده‌ای از خود ندارند و پیاده‌نظام امریکا در مذاکرات هستند. پایگاه میدل ایست‌آی، نیز به این مسئله اشاره کرده و دیروز نوشت که تیم مذاکره کننده ایران به قرائت بیانیه نماینده امریکا در امور ایران در مذاکرات وین به تندی واکنش نشان داد. میدل‌ایست‌آی با بیان اینکه مذاکرات شروع بسیار سختی داشته، نوشته است: «یک کشور اروپایی با قرائت بیانیه رابرت مالی، رئیس هیئت امریکایی، ایران را عصبانی کرده است. هیئت ایران اعتراض کرده و گفته که امریکا جزو گفتگو‌ها نیست و سپس خطاب به حاضران در اتاق گفته: ما را تهدید نکنید.» میدل‌ایست‌آی نوشته است: «نماینده کشور اروپایی مذکور عقب‌نشینی کرده و به ایرانی‌ها اطمینان داده که بیانیه هیئت امریکایی از آن به بعد قرائت نخواهد شد.» کشور‌های اروپایی پس از خروج امریکا از برجام مدعی بودند حامی این توافق هستند، اما در عمل هیچ اقدامی برای منتفع شدن ایران از توافق هسته‌ای انجام ندادند و مطیع دستورات واشنگتن بودند تا تهران را برای آوردن مجدد به میز مذاکرات وادار کنند. با توجه به اینکه امریکا در مذاکرات وین حضور نداشت، اروپایی‌ها در ماه‌های اخیر گارد رهبری را برای خود گرفته بودند، اما آنچه اکنون در وین در جریان است، نشان می‌دهد مثل همیشه آلت دست امریکا هستند و برنامه‌های آن را به پیش می‌برند.

امریکا هم جدی نیست
درحالی که مقامات امریکایی در ماه‌های اخیر خواهان بازگشت فوری ایران به میز مذاکرات بودند و ظاهراً نشان می‌دادند که به دنبال رسیدن به توافق با تهران هستند، در روز‌های اخیر خلاف ادعای خودشان را به اثبات رسانده‌اند. به گزارش یورونیوز، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا روز پنج شنبه اعلام کرد که واشنگتن به‌رغم از سرگیری مذاکرات در وین، نسبت به تمایل ایران برای بازگشت به برجام چندان خوش‌بین نیست. وی گفت: «باید بگویم، اقدامات و بیانیه‌های اخیر به‌گونه‌ای نیست که ما را خوش‌بین کند.»‌وی افزود: «اما حتی اگر زمان در حال سپری شدن باشد، هنوز برای ایران دیر نیست که نگرش و گفت‌وگوی خود را به شیوه‌ای معنادار تغییر دهد تا توافق سال ۲۰۱۵ حفظ شود.»
‌وی این سخنان را در یک نشست خبری در حاشیه اجلاس سازمان امنیت و همکاری اروپا در استکهلم بیان کرد و در دیدار با سرگئی لاوروف، همتای روس خود بر مسدود کردن مسیر‌های ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای تأکید داشت. بلینکن در پاسخ به سؤالی درباره این درخواست به‌طور مستقیم صحبت نکرد و تنها گفت: «ما خیلی سریع، ظرف یک یا دو روز متوجه خواهیم شد که آیا ایران جدی است یا خیر.» این سخنان در حالی مطرح شد که نفتالی بنت، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در تماس تلفنی با آنتونی بلینکن خواستار پایان فوری مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای شد.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران هم روز پنج شنبه در گفت‌وگوی تلفنی با هایاشی یوشیماسا، وزیر امور خارجه ژاپن درباره مذاکرات هسته‌ای در وین با تأکید بر اینکه ما از مذاکره جدی و یک توافق خوب استقبال می‌کنیم و باید طرف‌های مقابل از خود حسن نیت نشان دهند، تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران با عزم جدی و دستورکار روشن و منطقی به وین رفته است، اما درباره اراده و نیت امریکا و سه کشور اروپایی خوش‌بین نیستیم.» به گزارش فارس، وی افزود: مقامات امریکا از یک طرف درخواست مذاکره و بازگشت به برجام را دارند، اما از طرف دیگر افراد و مؤسسات ایران را همزمان تحریم جدید می‌کنند. امیرعبداللهیان افزود: «مهم این است که این مذاکرات نتیجه داشته باشد و طرف‌های غربی جدیت و حسن نیت خود را در میز مذاکره و عمل نشان دهند.» امریکایی‌ها توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ را منسوخ شده می‌دانند و درصددند توافق جدیدی با ایران امضا کنند که برنامه موشکی و رفتار‌های منطقه‌ای ایران را نیز شامل شود، اما ایران حاضر به مذاکره بر سر این موضوعات نیست.