چالش حذف خودروسازان از زنجیره تامین مواد اولیه

به گزارش خط بازار، در شرایطی سال گذشته فولاد مصرفی مورد نیاز قطعه سازان به قیمت ۸ هزار تومان خریداری می‌شد که امسال این رقم به ۲۲ هزار تومان افزایش یافت و روز گذشته هم خبر مبنی بر افزایش دوباره ۱۵۰ تومانی منتشر شد. در کنار تمام این موارد قرار است به زودی خودروساز از زنجیره خرید فولاد برای قطعه‌سازان حذف شود و از این به بعد تولیدکنندگان قطعات از طریق سامانه بهین یاب بورس کالا اقدام به خرید مواد اولیه فلزی خود کنند.

در این راستا محمدرضا نجفی‌منش، رئیس انجمن صنایع همگن قطعه سازان کشور نیز با اشاره به اینکه افزایش قیمت با گران فروشی دو موضوع جدا است، از افزایش ۲۵ درصدی قیمت قطعات با ادامه گرانی مواد اولیه هشدار داد. در همین رابطه «سیامک مقتدری» مدیرعامل شرکت مهندسی خور و عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو نیز طی گفت و گویی در خصوص این موضوع که قطعه سازان با حذف خودروسازان از زنجیره خرید نیاز به منابع مالی ۷ تا ۱۰ میلیاردی دارند، توضیح می‌دهد.

* هر چند طی روزهای اخیر نرخ ارز دچار نوسان شده اما باز هم نسبت به یکی دو ماه گذشته کمی کاهش داشته؛ از همین رو در شرایطی که انتظار می‌رفت قیمت مواد اولیه داخلی با افزایش روبه رو نشود اما هم ابتدای سال جاری و هم روز گذشته با افزایش قیمت مواجه شده است؛ این مساله چه تاثیری بر قطعه سازان دارد؟

هفته گذشته و آخرین باری که فولاد عرضه شد قیمت پایه ۲۳ هزار و ۷۰۰ بود که روی ۲۵ هزار تومان بسته شد؛ بنابراین به عنوان تولیدکننده قطعات فلزی خودرو اقدام به خرید نکردیم چون قیمت ها بالا بود. حالا اگر قیمت ارز را ۲۲ هزار تومان بگیریم یعنی ۱.۱ دلار در هر کیلو اضافه است، این درحالی است قیمت جهانی فولاد ۳۰ درصد از این رقم پایین تر است.

چندی قبل‌تر قیمت‌ها هفت دهم بود اما فرض کنیم ۰.۸ دلار شده باشد و باز دوباره ۰.۳ دلار (حدود ۷ هزار تومان) فولاد داخلی گران تر عرضه می‌شود. این در حالی است که فولاد سازان داخلی از سوخت ارزان تری نسبت به فولاد سازان خارج از ایران بهره می‌برند و انرژی تاثیر مهمی بر روی قیمت تمام شده محصول دارد.

متاسفانه زمانی که قیمت نفت بالا می رود فولادسازان هم افزایش قیمت می دهد. الان این سوال همیشگی باقی است که چرا باید قیمت فولاد به بورس برود و قیمت ها در آنجا تعیین شود و قیمت خودرو توسط شورای رقابت تعیین شود؟ اگر بحث قیمت رقابتی در خودرو است، در فولاد هم چنین رقابتی وجود ندارد. الان رقیب فولاد مبارکه در کشور کیست؟ این شرکت تعیین کننده اصلی قیمت است.

البته در فولاد حتی شاهد وضعیت انحصاری تری از خودرو هستیم. خودروسازان کوچک در حوزه خودرو هستند که حتی برخی از آن‌ها قطعه را از خارج از کشور وارد و مونتاژ می کنند اما متاسفانه اکنون به جایی رسیده‌ایم که در سال تولید، پشتیبانی و مانع‌زدایی‌ها به جای مانع زدایی بیشتر مانع زایی می شود. متاسفانه همچنان برای تولیدکننده ها موانع زیادی ایجاد می شود و شرکت های قطعه ساز هم دچار این شرایط هستند.

طبق برآوردی که انجام شده باید حدود ۷ تا ۱۰ هزار میلیارد به دارایی های جاری شرکت های قطعه سازی اضافه شود تا بتوانند خودشان اقدام به خرید فولاد کنند، البته این موضوع موانع فنی هم دارد

* زمزمه‌هایی در خصوص این موضوع شنیده می‌شود که به زودی خودروسازان از زنجیره خرید مواد اولیه مورد نیاز قطعه سازان حذف خواهند شد؛ با توجه به اینکه در گذشته فولاد مورد نیاز تولیدکنندگان قطعات خودرو از طریق خودروسازان تامین می‌شد، به نظرتان این تغییر چه تاثیری بر ادامه فعالیت قطعه سازان دارد؟

همانطور که اشاره کردید مطرح شده که دیگر خودروسازان ورق تامین نکنند و قطعه سازان خودشان ورق تامین کنند که یک چالش جدیدی ایجاد و بحث تامین نقدینگی مطرح می شود؛ طبق برآوردی که انجام شده باید حدود ۷ تا ۱۰ هزار میلیارد به دارایی های جاری شرکت های قطعه سازی اضافه شود تا بتوانند خودشان اقدام به خرید کنند. البته این موضوع موانع فنی دیگری هم دارد.

اگر نیاز باشد که فولاد را قطعه سازان خودشان تامین کنند این مساله پیش می آید که نقدینگی را باید چکار کنند؟ نقدینگی بیماری مضاعفی در صنعت قطعه سازی است که بیش از سه سال درگیر آن هستیم.

* همانطور که اشاره شده اگر خودروسازان از زنجیره خرید حذف شوند و قطعه سازان ورق را تامین کنند ممکن است در آینده در مراحل کیفی برای قطعه سازان چالش ایجاد شود؟

با توجه به اینکه منبع اصلی تامین فولاد، شرکت فولاد مبارکه است در این بخش مشکل خاصی نمی بینم، این مشکل زمانی ایجاد می شود که فولادسازان متعددی داشته باشیم. البته الان هم به صورت جز فولادساز داریم اما تیراژ چندانی ندارند. ضمن اینکه فولاد تولید فولاد مبارکه و شرکت های هفت الماس و غیره که کوچک هستند اگر کیفیت محصولات آنها پایین باشد در تولید ایجاد مشکل خواهند کرد.

یعنی قطعه از خطوط تولید خروجی نخواهد داشت. یعنی اگر شما یک کالای نا مرغوب تری به واسطه اینکه ارزان تر است را بخرید کیفیت قطعه پایین بیاید، در اکثر موارد این چنین نیست و اگر نیازی به گرید خاص باشد خروجی خط تولید فقط با آن گرید انجام می شود. بنابراین در این بخش چالش بزرگ یا نگرانی بزرگی نمی بینم اما ممکن است در مواردی مشکلاتی ایجاد شود.

* یک مبحث دیگری که مطرح می‌شود در خصوص عدم پاسخگویی تامین کنندگان مواد اولیه است که در چند ماه اخیر کیفیت پایین آمده است؛ در فولاد این موضوع چقدر پررنگ و چقدر برای شما مشکل ایجاد کرده است؟

یک شرکت کوچک اصلا قدرت چانه زنی در مقابل شرکت بزرگی مثل فولاد مبارکه ندارد. اگر خودروساز کنار بکشد مشکل ساز خواهد شد. خودروساز قدرت چانه زنی بالایی با فولاد مبارکه دارد. بخصوص که اینها تحت نظارت یک سازمان و معاونت در وزارت صمت هستند. بنابراین مثل این می‌ماند که دو واحد در یک سازمان با یکدیگر دچار مشکل شوند و یک مقام بلندمرتبه تر می تواند مشکل آن را برطرف کند.

اما در مورد قطعه سازی نه از لحاظ ابعاد و نه از هیچ نظر دیگر قابل مقایسه با شرکت مبارکه نیست مسلما قدرت چانه زنی ندارد؛ ضمن اینکه در نهایت اگر یک دوره اقدام به خرید نکنید، حداقل باید تا محصول بعدی فولادساز سه تا چهار ماه انتظار بکشید. این ها مسائلی است که در گذشته هم با آن ها مواجه بوده ایم. بنابراین برای اینکه خط تولید نخوابد ناچار هستیم که این ها را بپذیریم. اما خودروساز خیلی قوی تر می تواند این مسائل را برطرف کند.

در گذشته خودروساز از فولاد و گرید مشخصی ۵۰ تن هم نه بلکه ۵۰۰ تن سفارش می گذاشت و بعد بین قطعه سازان خودش توزیع می کرد اما الان این کار را نمی توان انجام داد

* به عنوان تولید کننده قطعات فلزی خودرو به نظرتان بهتر است خودروساز یا قطعه ساز تامین کننده اصلی مواد اولیه باشد؟ اگر قرار باشد قطعه ساز به دنبال تامین ورق باشد از چه زمانی این اتفاق رخ خواهد داد؟

بله، به صورت مشخص خودروساز باید دست به تامین فولاد مورد نیاز قطعه سازان  بزند. از چه زمانی قرار است این اتفاق رخ دهد؟ این موضوع از سال گذشته شروع شده و شرکت های قطعه ساز نیز موظف به ثبت نام در بهین یاب شده‌اند تا کارشناسی انجام و سهمیه های آن ها تعیین شود.

این ها تمام مواردی است که از سال گذشته داغ شده و یک سری موانع سیستمی داشته که بعد از رفع آن موانع سیستمی وارد چالش هایی خواهیم شد که درباره آن صحبت شد. البته مشکلات فنی هم داریم و فقط موضوع به مباحث اقتصادی محدود نمی شود و مشکلات فنی هم ایجاد خواهد شد.

* کمی قبل‌تر هم به وجود مشکلات فنی اشاره کردید، بفرمایید در صورتی که خودروساز خودش را از زنجیره خرید مواد اولیه کنار بکشد برای قطعه ساز چه مسائل غیرمالی ایجاد خواهد شد؟

بر فرض اینکه بخواهیم به شرکت مبارکه سفارش دهیم باید حداقل ۵۰ تن سفارش دهیم. در گذشته خودروساز این کار را می کرد. فرض کنید مصرف یک قطعه ساز در ماه ۵ تن است. می خواهید ۵۰ تن را سفارش بگذارید و بعد ۱۰ ماه این فولاد در کارخانه بماند؟ هزینه های نگهداری وجود دارد و بحث محبوس شدن نقدینگی مطرح می شود. علاوه بر این نیاز به جایی دارد که فولاد دچار آسیب نشود وگرنه زنگ می زند. این ها تمام مواردی است که با آن ها روبه رو خواهیم شد.

در صورتی که در گذشته خودروساز از فولاد و گرید مشخصی ۵۰ تن هم نه بلکه ۵۰۰ تن سفارش می گذاشت و بعد بین قطعه سازان خودش توزیع می کرد اما الان این کار را نمی توان انجام داد. همچنین ممکن است از یک فولاد در سه قطعه استفاده شود. اما اینها ابعادشان باهم متفاوت است. چون ابعاد متفاوت است و بخواهید بهینه ورق را تخصیص بدهید باید سه رول فولاد با عرض های مختلف داشته باشید. این موضوع هم مشکل را دوچندان می کند. بنابراین درخواست داریم که خودروساز دوباره به زنجیره خرید فولاد بازگردد.