پشت پرده تردد خودروهای لوکس در مناطق آزاد

به گزارش خط بازار،  همزمان با ممنوعیت ثبت سفارش و واردات خودرو به کشور در سال ۹۷،  این ممنوعیت دامن مناطق آزاد را نیز گرفت. اما براساس تفاهم نامه آبانماه ۱۳۹۹ بین مناطق آزاد و پلیس راهور ناجا ترانزیت خودرو بین مناطق آزاد در صورت موافقت سازمان‌های متبوعه با رعایت شرایط و ضوابط مرتبط با شماره‌گذاری بلامانع اعلام شد. دراین میان اما موانعی از سوی گمرک مطرح  شد که منجربه مکاتبات بین دستگاهی شد.

اما شهریورماه سال ۹۹ از سوی معاونت اقتصادی مناطق آزاد،  مکاتبه ایی با معاونت وقت فنی گمرک ایران انجام شد. که در این مکاتبه به تفاهم نامه بین این دبیرخانه و پلیس راهور ناجا استناد شده بود که براساس آن، برخی مناطق از جمله «کیش و ارس» خواهان جابجایی خودرو هستند که با موانعی مواجه شده اند.  از این رو، از گمرک خواسته شده بود تا ترتیبی برای حل موانع اتخاذ کند، اما ظاهرا گمرک اعلام کرده بود که ترانزیت خودرو با رعایت موارد اعلامی در شیوه نامه ترانزیت خودرو بین مناطق آزاد-تنظیمی از سوی گمرک- بلامانع است که در یکی از بندهای آن بر ممنوعیت ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی تاکید شده بود.

به دنبال آن معاونت امور حقوقی و مجلس وزارت اقتصاد، در مکاتبه با معاون حقوقی رئیس جمهور موضوع ترانزیت خودروهای آمریکایی را مطرح و اعلام کرد که با وجود نظر معاونت حقوقی رئیس جمهور درباره ممنوعیت خودروهای تولید آمریکا، دارای برند شرکت های آمریکایی و ساخته شده برای مصرف در آمریکا و خریداری شده از دلالان و توزیع کنندگان تبعه آن کشور، معاون فنی وقت گمرک با استناد به این  نامه، انتقال  خودرو با چنین مشخصاتی  بین مناطق آزاد کشور را امکان پذیر نمی داند.

در ادامه و در اواخر آذرماه ۹۹ مرتضی بانک دبیر وقت شورایعالی مناطق آزاد هم  در نامه به معاون حقوقی رئیس جمهور ضمن تاکید براینکه گمرک ایران یک نهاد مجری و نه سیاستگذار است کرد که «این سازمان با صدور بخشنامه ای ترانزیت خودرو فی مابین مناطق را مشمول محدودیت هایی کرده است» در این مکاتبه بر رفع موانع ترانزیت خودروهای آمریکایی تاکید شده بود.

در همان زمان، مهرداد جمال ارونقی معاون وقت فنی گمرک، به تشریح دلایل مخالفت گمرک ایران با ترانزیت خودروهای لوکس و به ویژه آمریکایی پرداخت. به گفته او، درخواست های متعددی برای ترانزیت خودرو بین مناطق آزاد مطرح بود، اما با توجه به اینکه نحوه اقدام در این رابطه برای گمرک و مناطق آزاد مشخص نبود و رویه واحدی وجود نداشت، گمرک ایران در شیوه نامه ای این رویه را مشخص و ترانزیت خودرو بین مناطق را با رعایت مفاد آن بلامانع اعلام کرد.   براساس توضیحات او، خودروهایی قابل نقل و انتقال مابین مناطق آزاد هستند که قبلا در یکی از مناطق با رعایت مقررات مربوطه وارد و در آن منطقه شماره گذاری شده باشد. از سویی ارائه‌ موافقت کتبی سازمان‌های مناطق آزاد مبدا و مقصد به گمرک مبدا ترانزیت الزامی است.

ارونقی درباره بند مربوط به خودروهای ممنوعه برای ترانزیت بین مناطق آزاد نیز اینطور گفته بود که ما اعلام کردیم که انتقال خودرو با برندهای «لامبورگینی، فراری، پورشه، هامر، مازراتی و بوگاتی» و همچنین سایر خودروهای دارای برند آمریکایی، ساخت و یا با مبدا آمریکا امکان پذیر نیست. بنابراین بر اساس این شیوه نامه به استثنای خودروهایی که ترانزیت آنها ممنوع اعلام شده، ترانزیت خارجی سایر خودروها در صورت صدور ثبت سفارش به مقصد منطقه موردنظر و  با استعلام و کسب موافقت دفتر واردات در هر مورد میسر خواهد بود، بر این اساس می توان با رعایت سایر شرایط مقرر در بخشنامه گمرک ایران، خودروهای دارای پلاک مناطق آزادی که وفق مقررات مناطق، قبلا پلاک شده اند را از اخذ و ارائه ثبت سفارش به مقصد منطقه  مورد نظر معاف کرد.

در نهایت با وجود مکاتبات صورت گرفته برای ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی در مناطق آزاد، معاون پیشین فنی گمرک ایران گفته بود: «با توجه به اینکه اغلب این در خواست‌ها از مناطق فاقد شعاع تردد مانند کیش و قشم به سمت مناطقی با شعاع محدود از جمله ارس و انزلی بوده و موجب ورود آنها به شهرهای پرجمعیت اطراف خواهد شد و در شرایط کنونی تبعات اجتماعی به همراه دارد، گمرک ایران با ترانزیت خودروهای لوکس و آمریکایی بین مناطق مخالف است، در این بین ممنوعیت‌های مربوط به خودروهای آمریکایی نیز مورد توجه قرار دارد.»

این در حالی است که با وجود مصوبه سال ۹۳ هیات وزیران درباره «ممنوعیت تردد خودروهایی با حجم بیش از ۲۵۰۰ سی سی وبا پلاک مناطق آزاد تجاری و صنعتی و ویژه اقتصادی به خارج از این مناطق» برخی مناطق آزاد اقدام به نقض این مصوبه کردند.

به عنوان نمونه، گمرکات خوزستان درحال حاضر در اقدامی خلاف قانون، اجازه تردد ماشین های بالای ۲۵۰۰ سی سی و امریکایی رو به صورت گذر موقت از منطقه آزاد اروند صادر می کنند.  استدلالشان برای صدور مجوز تردد به این نوع خودروها این است، که اجازه اینکار از سوی شورای تأمین استان ظاهرا در دولت روحانی به آنها داده شده، که همچنان به قوت خود باقی است.

البته پیش تر، حسن غیبی سرپرست اداره گمرک خرمشهر اوایل مردادماه سالجاری از رفع ممنوعیت تردد خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی سی خارج از محدوده قانونی منطقه آزاد اروند خبر داده وگفته بود:  مالکان این خودروها می‌توانند از روز دوم مردادماه برای اخذ مرخصی به گمرک خرمشهر مراجعه و پس از سپری کردن مراحل قانونی خودروی خود، از مرخصی خارج از محدوده استفاده کنند. او  با بیان اینکه امکان دریافت مرخصی خودروهای اروندی در سال مجموعا ۲ ماه است که شرایط استفاده از آن در ۲ نوبت یک ماهه امکان پذیر است، اظهار کرده که لازم است بین این ۲ نوبت مرخصی فاصله یکماهه وجود داشته باشد. دریافت کنندگان مرخصی می‌توانند با مراجعه به سایت tkgkh.ir و بدون نیاز به حضور فیزیکی تشریفات گمرکی را به عمل آورند و تنها در آخرین مرحله برای اخذ پته عبور الکترونیکی و به منظور نصب پلاک گذر موقت به گمرک خرمشهر و پلیس راهور مراجعه نموده و مجموع عملیات فوق صرفا در یک روز و در یک مکان امکان پذیر است.

این اتفاق در حالی رقم می‌خورد که تصمیم ‌گیری در این رابطه از اختیارات هیات وزیران بوده و نیاز به مصوبه دولت دارد. هیات وزیران پیش از این در اسفند سال ۹۳ دولت مصوب کرد که تردد خودروهای با قدرت موتور بالای ۲۵۰۰ سی سی به خارج از مناطق ازاد تجاری و مناطق ویژه اقتصادی ممنوع است.

یکی از دلایل مخالفت ارونقی معاون سابق گمرک هم در این زمینه، نیز استناد به مصوبه سال ۹۳ هیات وزیران بود که براساس آن تردد خودروهای با حجم موتور بیش از ۲۵۰۰ سی سی و با پلاک مناطق آزاد تجاری و صنعتی و ویژه اقتصادی به خارج از این مناطق ممنوع است، که این مصوبه در سال ۹۴  و۹۶  نیز تنفیذ شده بود.

با این حال، برخی شنیده ها حاکی از این است که برخی گمرکات، مجوز تردد به خودروهایی با حجم موتور بیش از ۲۵۰۰ سی سی را به صورت غیرقانونی وپنهانی صادر کرده اند؛ به طوریکه منطقه آزاد کیش نیز از این فرصت استفاده کرده و قصد دارد، رویه اروند را در این منطقه پیاده کند. درصورتیکه نه مصوبه هیات وزیران این اجازه را داده و نه حکم شورای تامین را در اختیار دارد.

در همین حال هرچند دهقان معاون فني گمرك كيش صدور پلاك گذر موقت به خودروهاي بالاي ٢٤٠٠ سي سي در این منطقه آزاد تجاری را تکذیب می کند، اما رييس پليس راهور كيش در گفت وگو با برخی رسانه ها عنوان کرده که از نظر قانون، صدور پلاک گذر موقت برای خودرو‌های با حجم بالای ۲۵۰۰ سی سی اشکالی ندارد. سرگرد توانگر گفته که  مالکان خودرو‌های بالای ۲۵۰۰ سی سی می‌توانند برای دریافت پلاک گذر موقت به پلیس راهور مراجعه کنند.

با این حال، این نگرانی وجود دارد که با نقص قانون منع تردد خودروهای بیش از ۲۵۰۰ سی سی، این رویه غیرقانونی به سایر مناطق آزاد تسری پیدا کند و از این پس، شاهد دورهمی خودروهای لوکس و آمریکایی در خیابان های بالای شهر تهران از جمله منطقه الهیه و خیابان فرشته باشیم.

جدای از این، بازار اجاره خودروهای لوکس برای دور دور کردن یکبار دیگر نیز رونق می گیرد. به طوریکه کرایه شبانه خودروهای بالای ۲۵۰۰ سی سی و امریکایی در پایتخت برای تردد در مناطق الهیه، فرشته،  اندرزگو تهران به بالای بیش از ۲۰ میلیون تومان می رسد.

در میان رصد برخی آگهی های اجاره خودرو که در فضای مجازی منتشر می شود، نیز نشان می دهد، که برای اجازه یک شب خودروی بنز S۵۰۰  تولید سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ با سه رنگ مشکی، سفید و زرشکی، با راننده باید ۵میلیون و۲۵۰ هزار تومان و بدون راننده باید ۶میلیون ۶۸۰ هزار تومان کرایه پرداخت کنی. یا در اگهی دیگری، برای اجاره یک شب خودروی بنز E۲۵۰  سال ۲۰۱۴ مشکی رنگ، قیمت با راننده ۳ میلیون و۲۰۰ هزار تومان و قیمت بدون راننده ۳میلیون و ۸۰۰ هزار تومان قید شده است. همچنین برای اجاره خودروی BMWx۴ تولید سال ۲۰۱۷ قیمت با راننده ۴ میلیون و۸۰۰ هزار تومان و بدون راننده ۵ میلیون و۳۰۰ هزار تومان درج شده است.  هرچند برخی می گویند: «قیمت اجاره ماشین‌ها به‌شدت بالا رفته و حالا ماشین‌های آمریکایی و لوکس که قیمت‌های خودشان را دارند.  مثلا ممکن است برای یک شبانه‌روز ۳۰ میلیون اجاره داده شوند.»