محدودیت جدید آمریکا در صادرات «تراشه های استراتژیک» به خاورمیانه

به گزارش خط بازار؛ با تشدید جنگ تجاری به راه افتاده میان غرب و شرق، هر روزه بر دامنه دربرگیری آن از حیث کیفیت و کمیت افزوده می شود. در تازه ترین اقدامات ایالات متحده در محدودسازی صادرات تراشه های استراتژیک به شرق، وزارت بازرگانی این کشور از بسط این محدودیت به برخی کشورهای خاورمیانه خبر داد.

بر اساس بیانیه صادر شده از سوی دولت آمریکا، این محدودیت های جدید مانند ماه های گذشته شامل سه شرکت بزرگ آمریکایی تراشه ساز یعنی اینتل، انویدیا و AMD شده و مشخصا دو تراشه استراتژیک تولید آنها یعنی A۱۰۰ و H۱۰۰ را در بر خواهد گرفت.

هرچند، واشنگتن نامی از کشورهای مد نظر آمریکا در منطقه خاورمیانه که فروش تراشه های مذکور به آنها غیرقانونی اعلام شده، نبرد؛ اما به گفته شرکت انویدیا، از این تراشه ها می توان برای توسعه آموزش ماشین و همچنین توسعه نرم افزاری هوش مصنوعی بهره برد که ظاهرا نگرانی دولت آمریکا نیز از همین امر است. در ادامه به مهمترین دلایل دولت آمریکا برای وضع محدودیت صادرات تراشه ها به «برخی کشورهای خاورمیانه» خواهیم پرداخت.

ناامن تلقی شدن محیط خاورمیانه برای ایالات متحده

در نخستین نگاه به دستور جدید واشنگتن برای محدودسازی صادرات تراشه های الکترونیکی به خاورمیانه، به سادگی می توان به این نتیجه رسید که دولت آمریکا دیگر مانند ده سال پیش به شرکای منطقه ای خود اعتماد نداشته و ترجیح می دهد به جای شراکت تجاری با برخی از نزدیکترین این شرکا مانند کشورهای حاشیه خلیج فارس، از طریق سیستمی شبه پلیسی تمامی تحرکات منطقه ای را تحت نظر داشته باشد.

میانجی گری چین در حصل و فصل روابط تیره میان تهران و ریاض، شرکت سرگئی لاروف وزیر خارجه روسیه در نشست سران شورای همکاری خلیج فارس آن هم در اوج جنگ اوکراین و تلاش هر دو کشور برای ایفای نقش در بازار انرژی و ترانزیت منطقه، همگی نشان از بهبود اوضاع به نفع دو رقیب شرقی واشنگتن یعنی چین و روسیه است؛ موضوعی که به صورت طبیعی می تواند ایالات متحده را به اتخاذ مواضعی سرسختانه تر در خاورمیانه سوق دهد.

لذا با ایجاد چنین وضعیتی در منطقه خاورمیانه، از میزان اعتماد واشنگتن به شرکای منطقه ای خود کاسته شده که همین موضوع ظاهرا یکی از دلایل کلیدی آمریکا برای ایجاد محدودیت در صادرات تراشه های استراتژیک به منطقه شده است.

تلاش برای جلوگیری از توسعه فناوری های نوین در خاورمیانه

طی ماه های گذشته، خبرهای زیادی در خصوص تلاش کشورهای عربی منطقه برای توسعه مواردی چون اقتصاد دیجیتال، راه اندازی صنایع مونتاژ الکترونیک، ساخت شهرهای هوشمند و … در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس منتشر شده است. به عنوان مثال، دولت امارات قصد دارد به سوئیس منطقه در زمینه صنعت بانکداری و رمزارزها تبدیل شده و یا در عربستان سعودی شاهد ساخت «شهر هوشمند نئوم» بوده ایم.

البته تعداد این پروژه ها زیاد است؛ اما نکته مهم این است که این میزان از پیشرفت منطقه خارومیانه همزمان شده است با افزایش نفوذ بی سابقه چین و روسیه! به عنوان مثال، بخش مهمی از ساخت شهر هوشمند نئوم در دست پیمانکاران روسیه بوده و یا شبکه ریلی عربستان سعودی نیز توسط پیمانکاران چینی در حال ساخت است.

مجموع این شرایط در کنار یکدیگر، نشان دهنده وضعیت چندان جالبی برای واشنگتن که زمانی قدرت خارجی بلامنازع در خاورمیانه محسوب می شد، بوده و بدیهی است که می بایست تلاشی مستمر برای کاهش نرخ و سرعت رشد کشورهای منطقه به ویژه در حاشیه خلیج فارس شود.

محدودیت دسترسی ایران، چین و روسیه به تراشه های استراتژیک آمریکایی

بدون شک، ایران یکی از کشورهای صدر لیست دولت آمریکا در خصوص محدودسازی دسترسی به تراشه های یاد شده خواهد بود. از آنجاکه دولت آمریکا در خصوص محدودیت های وضع شده برای صادرات برخی تراشه های استراتژیک به چین، دلیل این اقدام خود را جلوگیری از توسعه برنامه موشکی، جنگ افزاری و جاسوسی چین و همچنین بهره گیری از این محصولات برای انجام حملات سایبری به زیرساخت های ارتباطات ایالات متحده عنوان کرده بود؛ به طور طبیعی نگرانی هایی مشابه در خصوص ایران نیز خواهد داشت.

پیشرفت چشمگیر جمهوری اسلامی ایران در توسعه و تولید نسل های جدید پهپاد و شهپادهای پیشرفته نظامی طی ماه های گذشته و ادعاهای مقام های غربی مبنی بر صادرات این ادوات به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین از یک سو و دستیابی ایران به فناوری تولید موشک های بالستیک میان برد و بعضا دور برد از سوی دیگر، منجر به نگرانی فزاینده واشنگتن در خصوص برنامه های نظامی تهران شده است. موضوعی که به صورت طبیعی، دولت آمریکا را به سمت ایجاد محدودیت های بیشتر برای جلوگیری از دستیابی ایران به تراشه های استراتژیک و پیشرفته و استفاده از این تراشه ها در ادوات رو به توسعه نظامی خود سوق می دهد.

از سوی دیگر، با افزایش حصور همه جانبه چین و روسیه در خاورمیانه، این امکان وجود دارد که هر دو کشور درصدد باشند تا برای دستیابی به تراشه های استراتژیک مورد نیاز خود به سمت متحدین تجاری خود در خاورمیانه به ویژه امارات به عنوان هاب توزیع کالای خاورمیانه حرکت کنند.

هرچند معمولا تراشه های استراتژیک دارای لیبل ویژه رهیگیری هستند، اما باید این نکته را نیز در نظر داشت که چینی ها طی سال های گذشته ثابت کرده اند که به سادگی می توان این لیبل ها و دیگر ابزارهای کنترل کالا را مخدوش و حتی امحا نمود. لذا بهترین راه موجود پیش پای آمریکا، محدودسازی دسترسی رقبا به تراشه های ساخت این کشور است.

منبع: بازار