«سنگاپور خاورمیانه»؛ برای نوار غزه مابعد جنگ
در زمانی که ترامپ از طرح انتقال فلسطینی‌های نوار غزه به مصر و اردن و تخلیه نوار سخن می‌گوید، قطر طرحی ارائه داده که به ظاهر غزه را به مرکز تجاری و انرژی در حوزه دریای مدیترانه تبدیل می‌کند، اما در دل خود اهداف دیگری دارد.
کد خبر : 94481
تاریخ انتشار :سه شنبه 16 بهمن 1403 - 22:48
به گزارش خط بازار؛ مرکز مطالعات ایتالیایی «سوزیدیاریو» به تازگی گزارشی غافلگیرکننده از نقشی که قرار است، قطر در آینده نوار غزه ایفا کند، منتشر و خاطرنشان کرده قطر طرحی برای نوار در دست اجرا دارد که به موجب آن، نوار غزه به یک مرکز تجاری راهبردی تبدیل خواهد شد.
این مؤسسه مطالعاتی با اشاره به اینکه ترامپ خواهان بیرون راندن فلسطینی‌ها از نوار غزه به مصر و اردن است، می‌افزاید: «اما قطر طرح دیگری برای نوار غزه دارد.»
روزنامه عبری زبان «هاآرتص» در این زمینه فاش کرد که آینده نوار غزه در گرو طرح راهبردی است که قطر آن را ارائه داده و در صدد اجرای آن در نوار است.
هاآرتص با اشاره به اینکه قطر تلاش می‌کند که نوار غزه را به پایگاهی پیشرفته در سواحل دریای مدیترانه تبدیل کند، می‌افزاید: «هدف این طرح بهره‌برداری از منابع انرژی منطقه ساحلی نوار غزه به ویژه ذخایر گاز آن است که تاکنون بکر و دست‌نخورده باقی مانده و مورد بهره‌برداری قرار نگرفته‌اند.»
به همین منظور دوحه تلاش می‌کند، علاوه استخراج منابع گازی منطقه ساحلی نوار غزه، بندر پیشرفته‌ای نیز در آنجا احداث و به این ترتیب، غزه را به یک مرکز اقتصادی و تجاری حیاتی در منطقه تبدیل کند.
این طرح در زمانی از سوی دوحه ارائه می‌شود که دونالد ترامپ طرح جنجالی خود مبنی بر انتقال فلسطینی‌های نوار غزه به مصر و اردن را ارائه داده که پیامدهای فاجعه‌باری بر موازنه ژئوسیاسی منطقه خاورمیانه خواهد گذاشت.
شاید طرح قطر بیانگر پشت‌پرده طرح انتقال فلسطینی‌های نوار غزه به مصر و اردن ترامپ، «مرد قراردادها» باشد که «منافع اقتصادی» بر همه تصمیمات و برنامه‌هایش سایه می‌افکند و هر اقدامی را در قالب سود و زیان آن می‌سنجد.
اینگونه که از طرح قطر برمی‌آید، با پایان جنگ، درب رقابت بر سر آینده بین بازیگران در این میدان باز می‌شود و در پس همه طرح‌های آوارگی و مهاجرت دادن اجباری فلسطینی‌های نوار غزه، طرح‌های اقتصادی و راهبردی قرار دارد.
آیا قطر به ابزار اجرای طرح ترامپ تبدیل می‌شود
طرحی که قطر از آن رونمایی کرده، صرفا یک ایده نیست. به همان ترتیب که طرحی بی‌مقدمه و بدون پشتوانه هم نیست، بلکه می‌توان آن را پاداش دوحه به خاطر ایفای نقش محوری در میانجیگری بین اسرائیل و حماس از زمان آغاز جنگ در نوار غزه در 7 اکتبر 2023 ملاحظه کرد.
در این بین دونالد ترامپ که همچنان بر ایده خود مبنی بر مهاجرت دادن فلسطینی‌های نوار غزه به مصر و اردن پافشاری می‌کند، سرانجام متوجه خواهد شد، طرحی که ارائه داده، قابل اجرا نیست و این می‌تواند، او را به پذیرش طرح قطر به عنوان جایگزینی واقعی‌تر سوق دهد.
مرکز «سوزیدیاریو» خاطرنشان می‌کند، این طرح با بسیاری از محاسبات راست‌های افراطی اسرائیل در تعارض قرار دارد و اولین مخالف آن «بزلل اسموتریچ»، وزیر دارایی نتانیاهوست که به شدت به آن معترض شده و طی نشست حزبش تأکید کرده که خواهان اجرایی شدن طرح ترامپ است.
طرح قطر چقدر با واقعیت منطبق است
مرکز «سوزیدیاریو» می‌گوید: با توجه به منابع گازی دریای غزه نمی‌توان به این طرح به عنوان طرحی غیر واقعی نگریست. عواملی چون نفوذ قطر در میان فلسطینی‌ها و به همان اندازه در میان اسرائیلی‌ها و آمریکایی‌ها آن را به شریکی قابل اعتماد برای هر سه طرف تبدیل کرده است.
از سوی دیگر، نفوذ منطقه‌ای قطر و بازیگری تأثیرگذار آن در پرونده‌های منطقه‌ای، برخورداری از منابع مالی کلان و تجربه سرمایه‌گذاری‌های گازی باعث می‌شود تا دوحه به مناسب‌ترین گزینه برای اجرای این طرح تبدیل شود.
این طرح با سیاست‌های منطقه‌ای دوحه نیز منطبق است. قطر سال‌هاست، علاوه بر اینکه به دنبال توسعه و گسترش نفوذ منطقه‌ای خویش است، درصدد یافتن جای پایی در سواحل مدیترانه هم می‌باشد و حال این هدف با سرمایه‌گذاری در منابع گازی نوار غزه و ساخت بندری پیشرفته در آن، بیش از هر زمان دیگری به واقعیت و تحقق نزدیک است.
تأثیر این طرح بر آینده نوار غزه
در صورتی‌که دو طرف آمریکایی و اسرائیلی با اجرای این طرح در نوار غزه موافقت کنند، حاکم آینده نوار قطر خواهد بود و پرونده بازسازی نوار از دست سعودی‌ها خارج و به قطری‌ها سپرده خواهد شد، این فرصت خوبی برای دوحه است تا علاوه بر بهره‌برداری از منابع زیرزمینی نوار، نفوذ خود را افزایش دهد و آن را از دایره منطقه‌ای به دریای مدیترانه گسترش دهد، به ویژه انکه غزه دارای موقعیت راهبردی بسیار مهمی در سواحل دریای مدیترانه است و این بر اساس نگرش قطری‌ها می‌تواند، نوار غزه را به «سنگاپور خاورمیانه» کند.
با توجه به روابط نزدیک ترکیه با قطر و اسرائیل، این طرح بی‌شک با استقبال آنکارا مواجه خواهد شد و اگر آن را در کنار نفوذ ترکیه و قطر در سوریه جدید قرار دهیم، موافقت با اجرای این طرح نفوذ اقتصادی و ژئوسیاسی بسیاری به قطر در منطقه دریای مدیترانه خواهد داد و آن را به یکی از دروازه‌های تجارت منطقه‌ای در کنار نقش فزاینده آن در بازسازی غزه و مرتبط کردن آن با اقتصاد جهانی تبدیل خواهد کرد.
روابط دوحه – حماس؛ ائتلافی راهبردی یا نقشی تاکتیکی
اقامت طولانی مدت رهبری حماس در دوحه به باور بسیاری از تحلیلگران ضرورتا به معنای وجود ائتلافی راهبردی بین قطر و حماس نیست، بلکه بیانگر نقشی محوری قطری در میانجیگری بین حماس و اسرائیل است.
قطر همانند نقشی که در میزبانی گفتگوهای طالبان ایفا کرد، نقش کانال ارتباطی بین بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی با نهادها و سازمان‌های یکی که این بازیگران خواهان ارتباط مستقیم با آنها نبودند، را بازی می‌کند.ایفای این نقش معمولاً با هماهنگی با ایالات متحده انجام می‌شود که در مواردی نیاز به یک واسطه دارد تا بتواند، با این سازمان‌ها و جنبش‌ها که معمولا در لیست تروریسم‌اش قرار دارند، ارتباط برقرار کند.
سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که آیا روابط نزدیک قطر و آمریکا، باعث می‌شود، ترامپ راضی به اجرای این طرح در نوار غزه شود و اجرای آن را جدی بگیرد، به ویژه اگر منافعش تأمین شود؟
پاسخ به این سؤال هرچه باشد، اجرای آن نیازمند موافقت آمریکا، به ویژه «مرد قراردادها»ست که منافع مادی را بر هر چیز دیگری ترجیح می‌دهد. اما در حال حاضر که ترامپ بر بیرون راندن فلسطینی‌ها از نوار غزه پافشاری می‌کند، چگونه می‌تواند، یکبار موضع خود را تغییر دهد؟پیشینه ترامپ نشان می‌دهد که در این زمینه هم جای نگرانی درباره تغییر موضعش وجود ندارد، وقتی پای منافع باشد، او به راحتی تغییر موضع خواهد داد،
علاوه بر اینکه مشاوران وی در اتخاذ چنین تصمیماتی به وی کمک خواهند کرد.پافشاری ترامپ بر اجرای طرح مورد نظرش بی‌شک خاورمیانه را غرق هرج و مرج دیگر خواهد کرد، علاوه بر اینکه اجرای چنین طرحی یک جنایت جنگی آشکار خواهد بود، زیرا به منزله انتقال اجباری دسته جمعی فلسطینیان خواهد بود.
ترامپ در حال حاضر روی قاهره و امان تمرکز کرده است، اما ممکن است بعداً طرح قطر را بپذیرد که منافع همه طرف‌ها را تأمین می‌کند.سؤالی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که آیا کابینه نتانیاهو با وجود تندروهایی مانند اسموتریچ که خواهان از سرگیری جنگ و اشغال مجدد غزه هستند، با این طرح موافقت خواهند کرد؟
به گفته مرکز «سوزیدیاریو» بی‌تردید طرح قطر با مخالفت‌های جدی راستگرایان افراطی در اسرائیل مواجه خواهد شد و حتی ممکن است، به خروج اسموتریچ از کابینه و سقوط کابینه نتانیاهو منتهی شود.اما در جایی که منافع ترامپ ایجاد کند، او نه اسموتریچ برایش اهمیتی خواهد داشت و نه سقوط نتانیاهو و کابینه‌اش؛ در عین حال می‌تواند، با آنها به توافقاتی دست یابد، همان طور که در برقراری آتش‌بس در نوار غزه شاهد آن بودیم.
در عین حال که خودِ راست‌های افراطی اسرائیل نیز می‌دانند که طرح انتقال فلسطینی‌ها و تخلیه نوار غزه شدنی نیست، لذا شک نیست که با ترامپ در جاهای دیگر، مثلا خاورمیانه به توافق خواهند رسید.
هدف قطر از اجرای این طرح
یکی از مهم‌ترین اهداف قطر از اجرای این طرح را باید تلاش برای ایفای نقش منطقه‌ای فراتر و ایفای نقش‌های فرا منطقه‌ای ملاحظه کرد. دوحه می‌خواهد، از زیر فشار ژئو سیاسی فزاینده عربستان سعودی خارج شود، عملکرد چند سال اخیر دوحه نشان داده که با وجود فشار و رقابت ریاض در این زمینه موفق عمل کرده است.
علاوه بر اینکه، عربستان امروز با عربستان دیروز تفاوت‌های بسیاری دارد، نگاه کنونی عربستان به رهبری «محمد بن سلمان» نگاه به داخل است، او بیش از هر چیز به دنبال متحول کردن عربستان در داخل است، این باعث می‌شود، تهدید مستقیمی برای قطر در این مقطع زمانی نباشد.
به همین دلیل، قطر تلاش می‌کند که از فرصت پیش‌آمده نهایت استفاده را ببرد و از همه برگه‌های در اختیار در سریع‌ترین زمان ممکن بهره ببرد.
با همه اینها یک سؤال بزرگ همچنان بی‌پاسخ باقی می‌ماند، اینکه «موضع گروه‌های مقاومت فلسطینی در برابر این طرح و طرح‌های مشابه آن چه خواهد بود؟»
منبع: فارس
برچسب ها :خط بازار ، سنگاپور خاورمیانه ، غزه ، قطر
- نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
- نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰