دومین واکنش به جراحی فیروزه ای ایران خودرو/آیا الگو خطیبی منطبق با تحولات جهانی در خودروسازی است؟

به گزارش خط بازار؛ اقدام اخیر ایران خودرو در انتقال شرکت جتکو از ساپکو به تام ایران خودرو و کوچک شدن شرکت ساپکو واکنش هایی را در پی داشته است. در همین زمینه حسن کریمی سنجری، کارشناس خودرو نظر خود در این باره را این گونه اعلام نموده است:

«در دهه 70 که به‌ نظر می رسد اوج دوران شکوفایی خودروسازی در کشور پس از انقلاب است، با الگوبرداری از ایجاد «شرکت‌های تولیدکننده بدون خط تولید» شرکتی نظیر ساپکو تشکیل شد. هدف از فعالیت این شرکت ایجاد یک هلدینگ بزرگ برای سازماندهی قطعه سازی در کشور به هدف تامین به‌موقع قطعات باکیفیت، متناسب با برنامه تولید و ظرفیت خطوط شرکت ایران‌خودرو بود. ساپکو موظف بود با تامین‌کنندگان قرارداد تامین قطعه با کیفیت امضا کرده و در مقابلِ توقف خطوط تولید به ایران‌خودرو پاسخگو باشد. مسئولیت پیگیری و حل‌وفصل موارد حقوقی اختلاف با سازندگان هم برعهده ساپکو نهاده شد. به هر حال تامین از طریق ساپکو خیال شرکت خودروساز را از بابت تامین به‌موقع و با کیفیت قطعات راحت می‌کند، ضمن آنکه درگیری حقوقی با سازندگان نیز به شرکت خودروساز منتقل نمی‌شود. اما این روش، هزینه‌های تولید و قیمت تمام‌شده محصول را افزایش می‌دهد. به هر حال وجود یک شرکت بزرگ تامین‌کننده مانند دولتی در درون خودروسازی عمل می‌کند.

بر این اساس یکی از اصلاحات در حوزه چابک‌سازی و ارزان‌سازی تامین، حذف همین شرکت‌های واسطه‌ای تامین از درون شرکت‌های خودروساز و انتقال فرآیندهای ضروری این حوزه به هلدینگ‌ها یا تی‌یرینگ‌های قطعه‌سازی است. در واقع الگوی «خودروساز-شرکت واسطه-قطعه‌ساز» به همان الگوی ساده و قدیمی «خودروساز-قطعه‌ساز» البته با شرح وظایف متفاوت از گذشته تغییر داده می شود. قطعا برای اطمینان از عملکرد مطلوب ساختار جدید، تغییرات در مدل عملکردی شرکت‌های قطعه‌ساز ضروری است که بر این اساس اصلاحات دیگری در حوزه قطعه‌سازی اتفاق می‌افتد که پیش‌نیاز اصلاحات حوزه تامین به‌شمار می‌آید. شرکت‌های خودروساز در دنیا سال‎هاست تامین قطعات خود را به هلدینگ‌های قطعه‌سازی سپرده‌اند.

درحال‎ حاضر حدود 100 هلدینگ بزرگ در دنیا تحت‌عنوان OEM فعال هستند که خودروسازان ترجیح می‌دهند عملیات تامین قطعات خود را از طریق این هلدینگ‌ها انجام دهند. بعلاوه تغییر ساختار محصول از ریز قطعات به مجموعه های ماژولار، شرکت خودروساز را به یک شرکت تولیدکننده چابک تبدیل می کند. در ساختار جدید، خودروساز مجموعه های ماژولار و یا مگاماژولار را از تیرینگ ها یا همان هلدینگ های قطعه سازی دریافت می کند.

بعنوان یک نمونه جهانی، شرکت پژو که اتفاقا بخش زیادی از ساختار تامین و تولید ایران خودرو با الگوبرداری از این شرکت ایجاد شده است، به‌دلیل ضرورت کاهش بهای تمام‌شده خودرو ناشی‌از پیچیده شدن فضای رقابت در فروش خودرو و نیز برای چابک‌تر شدن زنجیره تامین، در سالهای گذشته تغییر رویه داده بطوریکه شرکت Sogedac  که روزگاری وظیفه تامین را برای این شرکت فرانسوی برعهده داشت عملا و پس از اعتلاف با سیتروئن و تشکیل گروه PSA از جریان تامین و خرید برای تولید انبوه حذف شد.

البته اشتباهی که در برخی شرکت های خودروساز در حال رخ دادن است اینکه شرکت های واسطه ای را حذف و به اشتباه به تشکیل حوزه تامین در قالب یک معاونت خرید روی می آورند. این اشتباه بزرگی است. قرار نیست وظیفه شرکت های واسطه تامین نظیر ساپکو پس از حذف به یک معاونت خرید درون شرکت خودروساز منتقل شود. بلکه این هلدینگ های قطعه سازی هستند که بصورت ماژولار وظیفه تامین مجموعه های خودروساز را بر عهده می گیرند. اگر قرار است تولید انبوه به تولید ناب تبدیل شود و شرکت های خودروساز بتوانند تولید خود را افزایش قابل توجهی که مد نظر سیاستگذار خودرویی کشور است محقق نمایند، ایجاد هلدینگ های قطعه سازی و دادن اختیار تامین مجموعه های ماژولار به آنها ضروری است.»

منبع: خط بازار