دستاورد گران بهای شهید رئیسی در میدان دیپلماسی از نگاه غرب

به گزارش خط بازار؛ پس از رسانه ای شدن خبر شهادت ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران و تیم همراهشان بالاخص حسین امیر عبداللهیان رسانه‌های جهان به بررسی سیاست خارجی دستگاه دیپلماسی ایران در دوران ریاست ایشان اشاره کرده و تلاش داشتند تا چشم اندازی را برای سیاست های ایران در آینده ترسیم کنند. «اقتصادنیوز» تلاش کرده تا به شکلی مختصر بخش هایی از تحلیل های ارائه شده را بازتاب دهد.

ان بی سی: چرایی بی اعتمادی رئیسی به غرب

ان بی سی نیوز با انتشار یادداشتی ادعایی به رویکرد ابراهیم رئیسی در عرصه سیاست خارجی پرداخته و در این باره مدعی شد: دستگاه دیپلماسی ایران در دوران ریاست ابراهیم رئیسی و با سکان داری حسین امیر عبداللهیان چرخشی نسبی را تجربه کرد؛ بدین معنا که در دوران ریاست رئیسی به واسطه گزاره هایی چون خروج ایالات متحده از برجام و همچنین عقب نشینی این کشور از افغانستان، اعتماد ایران به آمریکا بیش از گذشته کاهش یافت. از همین رو بعد از انتخاب آقای رئیسی به عنوان رئیس جمهوری، مجلس ایران در واکنش به بدعهدی غرب با تصویب قوانینی بخشی از محدودیت های تعریف شده در برجام را برداشت و همین مقوله راه را برای افزایش غنای اورانیوم ایران هموار کرد. این رسانه در ادامه گزارش ادعایی‌اش تاکید داشت که دستگاه دیپلماسی آقای رئیسی بیش از هر زمان دیگر بر نگاه به شرق متمرکز بود؛ مقوله‌ای که همکاری های عمیق راهبردی میان ایران و چین را رقم زد.

نشریه گاردین با انتشار گزارشی به دستاوردهای دستگاه دیپلماسی ایران در دوران ریاست ابراهیم رئیسی پرداخت و در مدعی شد: در دوران ریاست آقای رئیسی رویکرد ایران در ارتباط با توافق هسته ای پیچیده شد؛ تهران از یک طرف با تداوم رایزنی ها (با لحاظ کردن خطوط قرمز پیشنهادی اش) مخالفتی نداشت اما در باب تغییر دکترین هسته‌ای ‌ش در صورت تهدید موجودیتش هشدار داده بود. این نشریه در ادامه به رویکرد منطقه ای دستگاه دیپلماسی ایران در دوران ریاست اقای رئیسی پرداخت و در این باره نیز ادعا کرد: در دوران ریاست رئیسی، جهان شاهد نخستین رویارویی میان ایران و اسرائیل بود. این در حالی است که تهران از ابتدا با محور مقاومت هم صدا بود و حامی آرمان فلسطین. صنم وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در گفت و گو با چاتم هاوس ضمن تایید این مقوله مدعی شد که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران پس از این نیز تغییر نخواهد کرد. به گفته وکیل، ایران پس از این نیز به دنبال حفظ تعاملات دوجانبه اش در سراسر منطقه خواهد بود و از افزایش توان و قدرت محور مقاومت دفاع کرده و به سان قبل در مسیرتوسعه فرصت های اقتصادی با روسیه و چین بستر سازی می کند.به ادعای وکیل، ایران در حوزه برنامه هسته ای خود به سان گذشته، تلاش می کند تا ضمن ارتقای توان هسته ای اش، از الگوی دیپلماتیک پیروی کند. گاردین در بخش دیگری از مقاله اش ادعا کرد که شهادت امیر عبداللهیان برای منطقه خبری بسیار تلخ است؛ چرا که وزیر امور خارجه ایران در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس چهره ای کلیدی بود و از نزدیکان حسن نصر الله، دبیر کل حزب الله لبنان قلمداد می شد. این نشریه با اشاره به حکم اخیر علی باقری کنی مدعی است که ایران چهره ای را برگزیده که به سان عبداللهیان هم در حوزه مرتبط با مذاکرات هسته ای و هم در ارتباط با فعالیت های منطقه قادر به ایفای نقش کلیدی است.

هیل: هم صدایی رئیسی با محور مقاومت

نشریه هیل با انتشار یادداشتی ادعایی به سیاست خارجی دستگاه دیپلماسی ایران در دولت ابراهیم رئیسی پرداخت و در این باره ادعا کرد: ابراهیم رئیسی به عنوان یکی از مهم ترین متحدان محور مقاومت در شرایطی از دنیا رفت که خاورمیانه بر روی بمب ساعتی قرار گرفته است. امروز رفح هدف حملات توپخانه ای اسرائیل قرار دارد و در شمال سرزمین های اشغالی، تبادل آتش میان حزب الله و تل آویو در جریان است. انصار الله یمن نیز کماکان کشتی های در تعامل با اسرائیل را هدف حملاتشان قرار می دهد. هیل در بخش دیگری از یادداشت ادعایی اش به رایزنی های غیر مستقیم میان ایران و آمریکا در عمان اشاره کرد؛ خبری ادعایی که اخیرا به نقل از منابع اگاه رسانه ای شد. این نشریه در این باره مدعی شد که ایالات متحده با دو هدف این رایزنی ها را اغاز کرد، نخست درخواست از ایران برای متوقف کردن حملات اعضای مقاومت و دوم، آغاز رایزنی ها برای احیای توافقی درباب برنامه هسته ای تهران.هیل در ادامه یادداشت ادعایی اش تاکید دارد که سیاست خارجی ایران بعد از اقای رئیسی تغییری نخواهد کرد و تهران بعید است از خطوط قرمز خود عقب نشینی کند.

آسیا ریویو: پیام دستگاه دیپلماسی رئیسی به آمریکا

اوراسیا ریویو با انتشار یادداشتی مدعی شد، بعد از فوت ابراهیم رئیسی پرسش های مهمی در باب مسیر اینده روابط ایران و امریکا مطرح شده است؛ این در حالی است که در دوران ریاست آقای رئیسی به واسطه حملات بی امان اسرائیل به غزه، تنش ها میان تهران با واشنگتن و تل آویو  به اوج خود رسیده بود. تحلیلگران اوراسیا ریویو با اشاره به پاسخ تند ایران به حمله تروریستی اسرائیل به دمشق بر ماهیت ناپایدار پویایی منطقه ای و پتانسیل تشدید تنش ها تاکید کرده و مدعی شدند که دخالت های ایالات متحده می تواند وضعیت را پیچیده تر کند. این رسانه در ادامه ادعا کرد که گفت و گوهای اخیر در عمان با هدف رسیدگی به نگرانی های امنیتی و کاهش خطر رویارویی ادعایی برگزار شد، با این همه نشان می دهد که تهران و واشنگتن کاملا به یکدیگر بی اعتماد هستند.تحلیلگران اوراسیا در ادامه ادعا کردند که سیاست دستگاه دیپلماسی اقای رئیسی موجب شده تا سیاستگذارن آمریکایی برای کاهش نفوذ ایران به دنبال تعامل دیپلماتیک و ارائه امتیازهایی به این بازیگر باشند، هرچند در این میان تعهد دولت بایدن به اسرائیل می تواند معادله را پیچیده تر کند.با این همه اوراسیا ریویو مدعی است که در آینده شبکه تعاملات میان ایران و آمریکا باقی می ماند اما نتیجه بخش بودن رایزنی ها به موضع گیری واشنگتن منوط است.

ساوت چاینا مورنینگ پست: احیای رابطه با عربستان دستاورد برجسته رئیسی بود

ساوت چاینا مورنینگ پست با انتشار یادداشتی نوشت: چین با درگذشت ابراهیم رئیسی دوست خوب خود را از دست داد. با این همه به گفته ناظران، پس از آن نیز روابط دیپلماتیک ایران و چین پس دست نخورده باقی می ماند و نفوذ دو بازیگر در خاورمیانه افزایش  پیدا خواهد کرد. در همین راستا، فن هونگدا، استاد موسسه مطالعات خاورمیانه در مطالعات بین‌المللی شانگهای در گفت و گو با این نشریه ضمن تایید روابط نزدیک ایران و چین در دوران ریاست اقای رئیسی بر این نکته تاکید کرد که پس از این بعید است که دو کشور در این باره سیاست های خود را تغییر دهند. جیمز دورسی، کارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه در دانشکده مطالعات بین‌المللی اس. راجاراتنام دانشگاه فناوری نانیانگ نیز در گفت و گو با ساوت چاینا مورنینگ پست گفت: تمرکز سیاست خارجی ایران در دوران ریاست رئیسی بر رابطه نزدیک با روسیه، چین، جنوب جهانی و متحدان غیردولتی این کشور در خاورمیانه متمرکز بود و پس از آن نیز چنین رویکردی ادامه خواهد یافت.به باور این تحلیلگر، به واسطه هم صدایی با اعضای محور مقاومت، نفوذ ایران در خاورمیانه بیش از این برجسته خواهد شد هرچند او مدعی است که نقش چین نیز در این زمینه بی تاثیر نخواهد بود.این نشریه در انتهای تحلیل خود احیای روابط دیپلماتیک با عربستان سعودی را مهم ترین دستاورد آقای رئیسی در حوزه دیپلماسی قلمداد کرد.

شورای آتلانتیک: درگذشت رئیسی خاورمیانه را شوکه کرد

جاناتان پانیکوف مدیر ابتکار امنیت خاورمیانه فعال در برنامه های خاورمیانه شورای آتلانتیک و معاون سابق افسر اطلاعات ملی ایالات متحده در خاور نزدیک به شورای آتلانتیک گفت، درگذشت ابراهیم رئیسی تکان دهنده بود با این حال بعید است که این حادثه تلخ مسیر استراتژیک ایران را تغییر دهد.به ادعای او درگذشت ابراهیم رئیسی خاورمیانه و کل جهان را شوکه کرد، اما بعید است که مسیر استراتژیک ایران چه در حوزه داخلی و چه در عرصه سیاست خارجی تغییر کند. مسعود مستجابی معاون برنامه های خاورمیانه در شورای آتلانتیک  نیز در گفت و گو با این نشریه مدعی است که دیپلماسی اقای رئیسی بر تمرکز بر شرق استوار بود. از همین رو بعید است که در سیاست خارجی ایران پس از ایشان تغییری جدی به وجود آید. با این همه به ادعای این تحلیلگر این امکان وجود دارد که مذاکرات غیر مستقیم میان تهران و واشنگتن این بار اولویت پیدا کند.

پایگاه خبری نیکی آسیا نیز با انتشار یادداشتی نوشت: در دوران ریاست اقای ابراهیم رئیسی قدرت ایران به عنوان بازیگر اصلی خاورمیانه برجسته تر شد، این در حالی است که این کشور در صحنه بین المللی به شکلی جدی تر به روسیه و چین نزدیک شده است. به ادعای این پایگاه خبری، بعید است که جانشین آقای رئیسی رویکرد او را در این زمینه تغییر دهد.این پایگاه خبری در ادامه ضمن اشاره به مواضع سخت گیرانه ابراهیم رئیسی نسبت به ایالات متحده و اروپا از هم صدایی ایران با محور مقاومت علیه اسرائیل نوشت و مهم ترین رویداد در زمان ریاست رئیسی را رویارویی تهران و تل آویو قلمداد کرد. نیکی آسیا در ادامه یادداشت خود حسین امیرعبداللهیان را چهره ای محبوب میان اعضای محور مقاومت و حزب الله لبنان قلمداد کرد و از تلاش های وزیر امور خارجه ایران جهت نزدیکی بیشتر تهران به ریاض نوشت.این پایگاه خبری در انتها ضمن اشاره به گزارش ادعایی آکسیوس مبنی بر رایزنی غیر مستقیم میان ایران و آمریکا در عمان، مدعی شد که ممکن است جانشین آقای رئیسی رایزنی میان دو کشور را متوقف کند.

نیویورک تایمز: میراث رئیسی پابرجا است

نیویورک تایمز با انتشار یادداشتی نوشت: بعید است پس از آقای رئیسی سیاست خارجی ایران تغییر کند.این نشریه به نقل از علی واعظ، مدیر گروه بحران بین المللی مدعی شد که رویکرد سخت گیرانه آقای رئیسی در ارتباط با محور مقاومت و فراتر از آن برنامه هسته ای ایران تغییری نخواهد کرد. الی گرانمایه نیز ضمن تایید ادعای واعظ، مدعی شد که ایران در دو حوزه برنامه هسته ای و مسائل خاورمیانه از رویکرد آقای رئیسی پیروی می کند.

نشریه بلومبرگ با انتشار یادداشتی نوشت: احیای روابط دیپلماتیک ایران و عربستان، برجسته ترین دستاورد دولت آقای رئیسی بود، هرچند در شرایط کنونی به واسطه تنش ها در خاورمیانه، تعامل این دو قدرت خاورمیانه در بوته آزمون قرار گرفته و به ادعای ناظران این احتمال وجود دارد که فعل و انفعال های منطقه، روابط تهران و ریاض را تحت تاثیر قرار دهد. بلومبرگ در ادامه یادداشت ادعایی آورد که درگذشت اقای رئیسی نه فقط برای خاورمیانه بلکه برای جهان رخدادی تکان دهنده بود و گمانه زنی ها در باب سیاست منطقه ای و جهانی ایران پس از ایشان را افزایش داد.این نشریه در ادامه ادعا کرده که سیاست ایران در خاورمیانه بر دو اصل هم صدایی با محور مقاومت و نزدیکی با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس استوار است. در باب مقوله اول، ایران سیاست خود را تغییر نخواهد داد اما در باب مقوله دوم، همه چیز به معادلات منطقه منوط است. از همین رو بلومبرگ رابطه دیپلماتیک ایران و عربستان را شکننده خواند، بالاخص در شرایط کنونی که پادشاه این کشور درگیر بیماری جسمانی است و شاید معادلات ریاض از این پس تغییر کند.

نیشن: رئیسی به دیپلماسی پشت نکرد

نشریه نیشن با انتشار یادداشتی به شهادت حسین امیرعبداللهیان و کارنامه فعالیت های ایشان در دستگاه دیپلماسی ایران اشاره کرد و نوشت؛ در دولت تحت رهبری اقای رئیسی، ایران به دیپلماسی پشت نکرد، هرچند اعتمادی به آمریکا نداشت. بر اساس گزارش اقتصادنیوز، این نشریه در ادامه مدعی شد: در شرایط کنونی علی باقری کنی به عنوان سرپرست وزارت خارجه برگزیده شده، انتخابی که به ادعای این نشریه پیام مثبتی از سوی ایران برای غرب قلمداد می شود چرا که آقای کنی پیشتر در قامت معاون وزیر امور خارجه به عنوان یکی از چهره های برجسته مذاکره کننده برجام بود و همچنین در سپتامبر سال گذشته نیز در به نتیجه رسیدن توافق برای مبادله زندانی ها نقشی برجسته داشت.به ادعای ناظران، انتخاب آقای کنی شاید بدین معنا باشد که ایران رایزنی با غرب را متوقف نکرده است. هرچند آقای کنی تاکید دارد که در عرصه دیپلماسی باید در راستای منافع ملی در صحنه جهانی گام برداشت.

اکونومیست: آژانس بین المللی انرژی اتمی در شوک

نشریه اکونومیست با انتشار یادداشتی مدعی شد: کم تر از دو هفته بعد از سفر رافائل گروسی، مذیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، ابراهیم رئیسی به همراه حسین امیر عبداللهیان در سانحه ای تلخ به شهادت رسیدند.رخدادی که به ادعای این نشریه می تواند سوال های زیادی را برای آژانس ایجاد کند بالاخص آن که برنامه هسته ای ایران پیشرفتی چشم گیر داشته و همین مقوله زمینه ساز اختلاف هایی میان این نهاد ناظر هسته ای و ایران شده است.اکونومیست در ادامه یادداشت ادعایی اش ضمن اشاره به رویکرد آقای رئیسی و امیر عبداللهیان مدعی شد که در شرایط کنونی رایزنی ها برای توافق در باب برنامه هسته ای ایران شاید از چند منظر پیچیده تر شود. این نشریه به برگزاری شورای حکام در 3 تا 7 ژوئن اشاره کرد و ادعا کرد که در شرایطی که کشورهای غربی تلاش دارند تا پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع دهند، به بن بست رسیدن احتمالی رایزنی ها در شرایط کنونی گزاره ای است قابل تامل.این نشریه در ادامه یادداشت ادعایی اش با اشاره به خواست بن سلمان، ولیعهد عربستان جهت دستیابی به تجهیزات مورد نیاز برای غنی سازی اورانیوم وقوع چنین بن بست ادعایی را برای خاورمیانه منفی توصیف کرد و مدعی شد که اختلاف نظر میان ایران و آژانس ممکن است پس از این به نهاد ناظر هسته ای محدود نماند.

لوموند: تعامل با همسایگان برای رئیسی اولویت داشت

روزنامه لوموند فرانسه با انتشار یادداشتی ضمن استناد به پیام های تسلیت رهبران عرب از نزدیکی تعاملات تهران با پایتخت های عربی نوشت و مدعی شد:در دوران ریاست اقای ابراهیم رئیسی تعاملات ایران با بازیگرانی چون امارات و عربستان سعودی بهبود یافت. این نشریه در ادامه به احیای روابط دیپلماتیک تهران و ریاض در مارس 2023 اشاره کرد و آن را تغییر چشم گیر در سیاست خاورمیانه ایران قلمداد کرد. به گزارش اقتصادنیوز، لوموند در ادامه به سفر ماه ژوئن حسین امیرعبداللهیان به امارات، قطر، کویت و عمان اشاره کرد و آن را تلاش برای تقویت روابط تهران با همسایگانش توصیف کرد. لومند در بخش دیگری از یادداشت خود ضمن اشاره به پیام تسلیت شی جین پینگ و ولادیمیر پوتین، روسای جمهوری چین و روسیه، رابطه تهران با این دو کشور را راهبردی خواند.این نشریه در بخش دیگری از یادداشت خود به تعامل نزدیک ایران با هند اشاره کرد و مدعی شد که ایران تامین کننده اصلی نفت این غول آسیای جنوبی است، کشوری که امروز پنجمین اقتصاد جهان قلمداد می شود.

منبع: اقتصادنیوز