خشم فرانسه از تحویل زیردریایی اتمی به استرالیا؛ آينده پرمخاطره روابط غرب

به گزارش خط بازار، آمریکا، بریتانیا و استرالیا در چارچوب پیمان مشترک دفاعی، پیامی مشخص به چین فرستاده‌اند. آمریکا و بریتانیا در پیمانی سه‌جانبه به استرالیا از جمله در دسترسی به زیردریایی‌های اتمی در ناحیه اقیانوس هند و آرام خواهد کمک خواهند کرد. چین که خود با انتقادهای فراوانی به دلیل افزایش نفوذش در این منطقه روبروست این پیمان امنیتی را محکوم کرده است.

اما چین تنها کشوری نیست که طبق انتظار به این پیمان دفاعی واکنش نشان داده است. این معاهده سه جانبه، فرانسه را هم خشمگین کرده است. چرا که فرانسه باید قرارداد چندمیلیارد دلاری خود با استرالیا را برای تحویل زیردریایی به این کشور اکنون فراموش کند. جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا به همراه نخست‌وزیر بریتانیا و اسکات موریسون، نخست وزیر استرالیا، پیش‌تر در یک نشست مجازی پیمان سه‌جانبه روز چهارشنبه (۱۵ سپتامبر) جزییات این پیمان دفاعی که به “اوکوس” موسوم است را اعلام کرده بودند.

دولت آمریکا حمایت خود از استرالیا برای برخورداری از زیردریایی‌های اتمی را به تقویت امنیت و بازدارندگی نظامی در ناحیه هند- اقیانوس آرام مربوط دانسته است. بایدن روز چهارشنبه در این ارتباط از “تهدیداتی” سخن گفت که “به سرعت در حال شکل‌گیری” هستند و این اقدام را “گامی تاریخی” توصیف کرد.

در بیاینه مشترک سران سه کشور آمده، در ۱۸ ماه آینده تیم‌هایی راهبردی و فنی پس از بررسی نحوه در اختیار گذاردن زیردریایی‌های هسته‌ای به استرالیا راهی برای تحویل آنها پیدا خواهند کرد.

واکنش شدید چین به پیمان دفاعی مشترک

کارشناسان امنیتی بر این باورند که اتحاد جدید آشکارا علیه تهدیدهای نظامی از سوی چین در منطقه اقیانوسهندو آرام شکل گرفته است.

با وجود این، رئیس جمهور آمریکا، نخست وزیر بریتانیا و نخست وزیر استرالیا در بیانیه مشترک حتی یک بار نامی از چین نبردند. جانسون، نخست وزیر بریتانیا تأکید کرده است که این همکاری، حرکتی “خصمانه‌ علیه قدرتی دیگر” نیست. مقامات بلندپایه آمریکا نیز در اظهاراتی مشابه بر این مسئله تأکید کردند.

همزمان اما لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا چین را به ایجاد رعب و وحشت در کشورهای منطقه و فشار بر آنان متهم کرد.

از آن سو چین هم واکنش شدیدی به این پیمان امنیتی سه جانبه نشان داده است. یکی از سخنگویان وزرات امور خارجه چین در موضع‌گیری نسبت به این پیمان خطاب به سه کشور از آنها خواسته است از ذهنیت “بازی بی‌حاصل از دوران جنگ سرد” دست بکشند.

این مقام چینی تأکید کرده است که با این اقدام کشورهای درگیر در نهایت به منافع خود ضربه خواهند زد. علاوه بر این سخنگوی وزارت امور خارجه چین به این نکته توجه داده است که استرالیا کشوری بدون سلاح هسته‌ای است که اکنون به یکباره به واردات فناوری زیردریایی هسته‌ای با اهمیتی استراتژیک نظامی دست می‌زند. به باور این مقام چینی، این گام می‌تواند باعث شود سایر کشورها به تعهدات خود در عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای تردید کنند.

چین مدت‌هاست که خود در دسته قدرت‌های هسته‌ای به شمار می‌رود.

فرانسه خشمگین است

اما واکنش فرانسه هم به این پیمان بسیار شدید بود. فرانسه احساس می‌کند، به او خیانت شده. چرا که پیمان سه جانبه جدید برای این کشور به معنای از دست دادن یک توافق ۵۶ میلیارد یورویی است. استرالیا در سال ۲۰۱۶ قراردادی میلیاردی برای ساخت ۱۲ زیردریایی جدید با فرانسه به امضا رساند. وزیر امور خارجه فرانسه در اظهارنظری در اینباره گفته است: «خشمگینم. با متحدان خود چنین نمی‌کنند.»

ژان-ایو لو دریان از “تصمیمی یک‌جانبه و غیرقابل پیش‌بینی” سخن گفته است. وزیر امور خارجه فرانسه این رویه را یادآور مشی رئیس جمهور پیشین آمریکا، دونالد ترامپ دانسته است. به گفته دریان به رابطه مبتنی بر اعتماد فرانسه با استرالیا خیانت شده است.
بایدن در هنگام معرفی این پیمان بر نقش فرانسه به عنوان “شریک مهم” در ناحیه اقیانوس هند – آرام تأکید کرده بود. آنتونی بلینکن، نخست وزیر آمریکا هم با تلاش برای آرام کردن فضا گفته است، آمریکا ارزش ویژه‌ای برای روابط و همکاری‌های خود با فرانسه قائل است.

دولت آمریکا می‌گوید فرانسه پیش از اعلام این پیمان، از لغو قرارداد خرید زیردریایی توسط استرالیا از این کشور مطلع بوده است.

موریسون، نخست وزیر استرالیا موضعی انعطاف‌ناپذیر از خود نشان داده و با تأکید بر تفاهم و درک مشترک گفته است: «به عنوان نخست وزیر باید تصمیماتی بگیرم به نفع امنیت ملی استرالیا و می‌دانم که فرانسه هم همین کار را خواهد کرد. و می‌دانم که این مسئله در نهایت درک می‌شود.»

وزیر دفاع فرانسه با توجه به خسارت‌های احتمالی این پیمان برای فرانسه بر حفاظت و دفاع از منافع این کشور تأکید کرده‌است.

واکنش نیوزلند: “اجازه عبور زیردریایی از آب‌هایمان را نمی‌دهیم”

نیوزلند هم از شنیدن خبر این پیمان امنیتی خرسند نیست. جاسیندا آردرن، نخست وزیر این کشور اعلام کرد: «موضع ما در مورد ممنوعیت زیردریایی‌های اتمی در آب‌هایمان تغییر نمی‌کند.» آردرن اعلام کرد به کشورهای همسایه اجازه ورود زیردریایی اتمی به آب‌هایش را نمی‌دهد.

بایدن تأکید کرده است که مسئله بر سر زیردریایی‌های مسلح اتمی برای استرالیا نیست. به گفته رئیس جمهور آمریکا این زیردریایی‌ها معمولی‌اند و با سوخت هسته‌ای کار می‌کنند.

اتحادیه اروپا در واکنشی محتاطانه اظهار تأسف کرده است

واکنش اروپا به این پیمان واکنشی محتاطانه بود. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از اینکه این اتحادیه پیش‌تر از این تصمیم در مورد آن مطلع نشده است ابراز تأسف کرده است.
این پیمان به احتمال زیاد بر تنش موجود در روابط میان آمریکا و چین دامن خواهد زد. کشمکش‌های لفظی بایدن و چین بارها از جمله در موضوع حقوق بشر نمود پیدا کرده است. در موضوع حفاظت از اقلیم اما آمریکا تلاش می‌کند که با چین همکاری کند. هرچند تلاش برای این همکاری تاکنون پیشرفتی در بر نداشته است.

وانگ یی، وزیر امور خارجه چین در آغاز ماه سپتامبر تأکید کرد، آمریکا نباید به چین به چشم “رقیب و تهدید” بنگرد.

منبع: خط بازار