توهم سرمایه‌گذاری خارجی غرب و تولد راهبرد شرقی ایران

تغییر الگوی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی این پیام را به ایران مخابره می‌کند که نسخه‌های دیپلماسی قدیمی دیگر توسعه و‌ پیشرفت همراه نخواهد آورد.
کد خبر : 120265
تاریخ انتشار :سه شنبه 28 مرداد 1404 - 12:53

به گزارش خط بازار؛ در سال ۲۰۱۶ سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان از مرز ۲ هزار میلیارد دلار عبور کرد؛ عددی که به نظر می‌رسید نشانگر دوران طلایی جهانی‌سازی و آزادسازی سرمایه است. اما تنها هشت سال بعد، این رقم به کمتر از ۱ هزار میلیارد دلار در ۲۰۲۴ سقوط کرده. جنگ‌های تجاری، بازتعریف زنجیره‌های تأمین و افزایش ریسک‌های ژئوپلیتیک عملاً مدل قدیمی توسعه بر پایه ورود سرمایه خارجی را زیر سؤال برده است.برای ایران این روند اهمیت ویژه‌ای دارد. تهران در چهار دهه گذشته تقریباً همیشه توسعه را مترادف با «سرمایه‌گذاری خارجی» دیده است.حالا که جهان به سمت کاهش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی حرکت می‌کند، این راهبرد در حال فرسایش است. در این زمان پرسش کلیدی این است: ایران چگونه می‌تواند بدون تکیه بر سرمایه غربی مسیر توسعه را بازتعریف کند؟

فرصت‌های نهفته در تراز تجاری
ایران با برخی شرکا، به‌ویژه چین، مازاد تجاری مثبت دارد. در شرایطی که ورود سرمایه خارجی به بن‌بست رسیده، این مازاد می‌تواند به منبعی حیاتی برای تأمین مالی پروژه‌های توسعه‌ای بدل شود. در واقع، اگر تهران به جای ذخیره‌سازی کوتاه‌مدت این منابع، آن‌ها را در قالب یک برنامه توسعه هدفمند هدایت کند، می‌تواند موتور تازه‌ای برای رشد ایجاد نماید.این رویکرد یک بُعد دیپلماتیک هم دارد: به‌جای تمرکز بر غرب و تلاش‌های بی‌پایان برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، ایران می‌تواند محور دیپلماسی اقتصادی خود را به سمت شرکایی سوق دهد که بیشترین تراز مثبت تجاری با آن‌ها دارند. چین با حجم عظیم تجارت دوجانبه و روابط مالی گسترده، اصلی‌ترین گزینه در این میان است.
مگاپروژه‌ها به‌عنوان اهرم تحول
بهره‌گیری از مازاد تجاری تنها در صورتی معنا پیدا می‌کند که به سمت مگاپروژه‌های ملی هدایت شود؛ پروژه‌هایی که هم حساب سرمایه غیرمقیم را فعال کنند و هم حساب جاری ایران را در بلندمدت تقویت نمایند.
نمونه‌های این مگاپروژه‌ها عبارتند از:
توسعه سواحل مکران و بندر چابهار به‌عنوان شاهراه دریایی ایران. تکمیل کریدورهای شرق–غرب و شمال–جنوب که می‌توانند ایران را به گره اصلی ترانزیت منطقه تبدیل کنند. پروژه‌های بهینه‌سازی انرژی و سوخت برای کاهش مصرف داخلی و افزایش ظرفیت صادرات.چنین طرح‌هایی اگر با همکاری مستقیم با چین تعریف شوند، می‌توانند علاوه بر تأمین مالی پایدار، جایگاه ژئوپلیتیک ایران را نیز ارتقا دهند.
پایان یک توهم قدیمی
ایران سال‌هاست که توسعه را به امید جذب سرمایه خارجی تعریف کرده، اما روند جهانی پایان این توهم را اعلام کرده است. تهران اکنون در برابر یک انتخاب تاریخی قرار دارد: ادامه مسیر قدیمی و ناکام یا طراحی یک مدل تازه بر اساس ظرفیت‌های تجاری خود.در شرایطی که جهان از جهانی‌سازی فاصله می‌گیرد و هر کشور به دنبال ابزارهای بومی برای توسعه است، ایران نیز ناگزیر است دیپلماسی اقتصادی خود را بازنویسی کند. این بازنویسی اگر با نگاه واقع‌بینانه به شرق و به‌ویژه چین همراه شود، می‌تواند نه تنها خلأ سرمایه‌گذاری خارجی را جبران کند بلکه موتور تازه‌ای برای رشد پایدار فراهم آورد.
منبع: فارس
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

css.php