تحليل تاثير سويه اوميكرون بر قيمت نفت

به گزارش خط بازار؛ گسترش واکسیناسیون و احیای مسافرت و فعالیت‌های اقتصادی باعث شده بود تقاضای نفت نیز افزایش یابد. این انتظار که تقاضا همچنان از عرضه بیشتر خواهد بود، باعث شد قیمت نفت به سطوح بالایی برسد. به همین دلیل دولت آمریکا و کشورهای مصرف‌کننده انرژی در آسیا ۸۵ میلیون بشکه ذخایر راهبردی نفت را آزاد کردند تا قیمت سوخت بهبود یابد و تاثیر تورمی کم شود. در چنین شرایطی، ظهور سویه جدیدی از ویروس کرونا به نا‌م اومیکرون عاملی غافلگیرکننده برای بازار بود و بر روند بالقوه احیا تاثیر گذاشت.

حالا که بیش از دو هفته از اعلام ظهور اومیکرون می‌گذرد، به نظر می‌رسد تاثیر شدید آن بر بازار، مانند روزهای اول همه‌گیری نیست. با این همه محدودیت‌های جدیدی که در پاسخ به اومیکرون اعلام شدند، باعث شده است فقدان قطعیت درباره ادامه رشد تقاضای نفت و مسیر آن افزایش پیدا کند.

پویایی تقاضای نفت

در ماه‌های گذشته افزایش تقاضای نفت در پی احیای فعالیت‌های اقتصادی و مقابله مناسب با ویروس کرونا به‌خصوص در اقتصادهای توسعه‌یافته را شاهد بوده‌ایم؛ اما تحلیلگران در تلاش‌اند ببینند این رشد در تقاضای نفت تا چه زمانی و با چه سرعتی ادامه پیدا خواهد کرد. از یک سو، ظهور سویه‌های جدید ویروس کرونا فقدان قطعیت درباره ادامه روند احیای اقتصادی را افزایش می‌دهد؛ به‌علاوه، عوامل طولانی‌مدتی در میان‌اند؛ از جمله تلاش دولت‌ها و بخش خصوصی برای دوری از سوخت‌های فسیلی.

بیش از ۱۳۰ کشور برنامه‌هایی اعلام کرده‌اند که طبق آن‌ها تا سال ۲۰۵۰ میزان تولید کربن آن‌ها به مجموع صفر می‌رسد (یعنی میزان گازهای گلخانه‌ای تولید شده با میزانی که از جو حذف می‌شود، برابر خواهد بود). آن‌ها برای این کار باید استفاده از انرژی‌های پاک مثل باد و خورشید را به طرز چشمگیری گسترش دهند. در ضمن انتظار می‌رود خودروهای برقی جای بسیاری از موتورهای بنزینی و دیزلی حاضر در جاده‌ها را بگیرند.

از سوی دیگر، اقتصاد دنیا هنوز شدیدا به نفت متکی است. قیمت‌های بالای سوخت در آمریکا و اتحادیه اروپا و تاثیر تورمی ناشی از آن‌ها بر زندگی روزمره یادآور این است که اقتصادهای جهان چقدر به نفت و گاز طبیعی وابسته‌اند. به‌خصوص اقتصادهای در حال توسعه به طرز چشمگیری برای رشد جمعیتی و تولید ناخالص داخلی به نفت تکیه دارند.

متوسط تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۱ حدود ۹۴.۶ میلیون بشکه در روز تخمین زده می‌شود و انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۲ به بیش از ۱۰۰ میلیون بشکه در روز (یعنی بیش از سطوح پیش از همه‌گیری کرونا) ‌افزایش پیدا کند. این علی‌رغم ظهور سویه‌های جدید است. بیش از ۵۰ درصد این تقاضا در اقتصادهای در حال توسعه در آسیا، خاورمیانه، آفریقا و آمریکای لاتین است.

با وجود این عوامل دارای تاثیر مثبت و منفی بر نفت، مسیر رشد تقاضا هنوز نامطمئن است. در کوتاه‌مدت، نبرد پیش رو با ویروس کرونا و ظهور سویه‌های جدید مثل اومیکرون افزایش فقدان قطعیت در مورد چگونگی تاثیر بر اقتصاد و در نتیجه میزان رشد تقاضای نفت را سبب خواهد شد. در طولانی‌مدت، اقدام‌های دولت و بخش خصوصی برای دوری از سوخت‌های فسیلی و سرعتی که با آن بتوانند این اقدام‌ها را عملی کنند، بر مدت زمان رشد تقاضا تاثیر خواهد گذاشت و جایی می‌رسد که تحلیلگران انتظار دارند دوری از سوخت‌های فسیلی در اقتصادهای توسعه‌یافته، رشد تقاضای نفت در اقتصادهای در حال توسعه را خنثی کند و باعث شود تقاضای نفت به اوج برسد و بعد میل به کاهش پیدا کند؛‌ شرایطی که احتمال دارد در همین دهه کنونی باشد.

تصمیم اوپک پلاس و اومیکرون

کشورهای اوپک پلاس (یعنی اوپک و شرکا به رهبری روسیه) در جلسه ماهیانه اخیر خود تصمیم گرفتند عرضه نفت خود (با روزی ۴۰۰ هزار بشکه) را به‌تدریج افزایش دهند و این علی‌رغم ظهور اومیکرون است. انتظار آنان این است که اومیکرون بر تقاضای نفت تاثیر چندانی نداشته باشد. هدف از جلسه ماهیانه این است در صورتی که تاثیری چشمگیر بر بازار در میان بود، این گروه بتواند مسیر حرکتی خود را تغییر دهد. به‌ علاوه، افزایش ماهیانه عرضه نفت اوپک پلاس در بازار عملا کمتر از میزان اعلام‌شده بود چرا که برخی کشورهای عضو به علت محدودیت‌های ظرفیتی قادر نبودند به هدف تولید نفت خود برسند.
در این میان، قیمت‌های نفت بار دیگر بالا رفته‌اند؛ متوسط قیمت نفت برنت به حدود ۷۵ دلار رسیده است که نشان می‌دهد بازار پیش‌بینی می‌کند تاثیر اومیکرون کوتاه‌مدت باشد. انتظار می‌رود صادرات هماهنگ ذخایر راهبردی نفت آمریکا و کشورهای آسیایی نیز پایین‌تر از میزان اعلام شده باشد. در حال حاضر اوپک پلاس موفق شده است هم قیمت مطلوب نفت خود را حفظ کند و هم نیاز بازار را تامین کند. اما انتظار می‌رود تداوم افزایش قیمت نفت به انگیزش تولید نفت در کشورهای خارج از اوپک پلاس و افزایش رقابت برای تصاحب سهم بازار منجر شود.

منبع: خط بازار