اهمیت ویژه دومین سفر لاریجانی به لبنان؛ از «خلع سلاح» تا همکاری حزب الله با عربستان

به گزارش خط بازار؛ سفر لاریجانی به لبنان در شرایطی صورت می‌گیرد که موضوع خلع سلاح حزب الله لبنان و همکاری حزب الله با ریاض در سایه حمله رژیم صهیونیستی به قطر مطرح است.

علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران صبح روز شنبه پنجم مهر در راس هیاتی به‌منظور شرکت در مراسم ویژه‌ای به مناسبت نخستین سالگرد شهادت سید شهدای امت، سید حسن نصرالله، سید هاشم صفی‌الدین و جمعی از یاران پاکبازشان به بیروت سفر کرد.

لاریجانی در بدو ورود به بیروت در جمع خبرنگاران با اشاره به سفر قبلی خود به لبنان گفت: خیلی خوشحالم در فاصله بسیار کوتاهی توانستم مجددا به لبنان سفر کنم. طبعا یکی از اهداف مهم سفر شرکت در مجلس بزرگداشت شهدای لبنان است، شهدای عزیزی که از سرزمین لبنان دفاع کردند که در راس آن شهید «سید حسن نصرالله» و شهید «سید هاشم صفی‌الدین» هستند.

وی افزود: در فاصله این دو سفر تحولات زیادی در منطقه رخ داد. رفتار رژیم صهیونیستی برای ملت‌ها روشن‌تر شد. سخنانی که شهید سید حسن نصرالله دهه‌های پیش می‌زد و برخی کشور‌ها باور نمی‌کردند امروز برای همه روشن شد، امروز برای همه روشن شد که رژیم صهیونیستی به هیچ کشوری رحم نمی‌کند.

وی گفت: حادثه قطر این را به خوبی نشان داد، لذا امروز کشور‌های محتلف به دنبال نشان دادن ساز و کاری برای همکاری با هم هستند و این یک روش صحیح است و ما از آن حمایت می‌کنیم.

دبیر شورای عالی امنیت ملی تاکید کرد: ما دو ملتی هستیم که با هم روابط دوستانه تاریحی داشته‌ایم و در این سال‌های اخیر هم مودت و دوستی دو ملت بیشتر شده است. ما همیشه از حضور دولت‌های مقتدر و مستقل حمایت کرده‌ایم و امیدواریم تحولات در صحنه لبنان تحولاتی باشد که همواره به نفع ملت لبنان و ایجاد زمینه‌ای برای دولتی قوی باشد.

لاریجانی افزود: لبنان کشور کوچکی است، اما ملت بزرگی دارد. مقاومت زاده ملت لبنان در این صحنه است و مایه افتخار برای همه جهان اسلام و امروز سنگر مقاومی در برابر رژیم صهیونیستی است. به آینده این منطقه امیدواریم. بیداری و هوشیاری در منطقه رو به ازدیاد است و امیدواریم خیر و صلاح برای ملت‌های منطقه به وجود آید.

وی همچنین گفت: امروز روز همکاری با یکدیگر است و دنیای اسلام با یک دشمن مشترک مواجه است.

وی با بیان این که کار «نعیم قاسم» در دعوت عربستان به همکاری، کاری درست بود، گفت: حزب‌الله یک جریان اصیل در لبنان و جهان اسلام است و دغدغه آن آسایش مردم لبنان و سنگر قوی در مقابل رژیم صهیونیستی است. خودشان را فدا می‌کنند برای آسایش مردم لبنان؛ بنابراین هر تحرک سیاسی که به این مساله کمک کند از نظر آنها مفید است.

نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امینت ملی درباره نقش ایران در نزدیکی حزب‌الله و عربستان گفت: اینکه حزب‌الله و عربستان بتوانند مشارکت فکری داشته باشند را ما کار درستی می‌دانیم. امروز شما یک دشمن بزرگ مشترک دارید. هم دولت سعودی دولتی مسلمان است و هم حزب‌الله جریان اصیل اسلامی است و اختلافات نباید مانع از نزدیکی‌شان شود.

لاریجانی در پاسخ به اینکه گشودن مذاکرات حزب‌الله با عربستان از موضع ضعف نیست؟ گفت: اینکه حزب‌الله بگوید اختلافات را کنار بگذاریم و وفاق را دنبال کنیم اوج عقلانیت است نه نشانه ضعف؛ بنابراین نظر ما این نیست. اینکه در ماجرای پیجر‌ها افرادی به شهادت رسیدند و مجروج شدند و با وجود این مساله حزب‌الله خود را بازسازی کرد، ظرفیت حزب‌الله را نشان می‌دهد که فوری جایگزین ایجاد کرد و به خاطر همین بازسازی بود که توانست مقابل پیشروی اسرائیل را بگیرد.

وی در پاسخ به اینکه «تام باراک» نماینده آمریکا در خاورمیانه گفته است به حزب‌الله کمک مالی از جایی انجام می‌شود؟ اظهار کرد: فکر کنم آقای باراک عصبانی شده که این حرف را زده است. البته او یک دفعه هم اینجا که الان ما هستیم عصبانی شد.

دبیر شورای عالی امنیت ملی درباره همراهی حزب‌الله با مقامات دولت لبنان گفت: دو مسیر وجود دارد، اول این است که برخی کشور‌ها به ویژه آمریکا اختلاف بیندازند در امور داخلی کشور‌ها و به ملت لبنان دستور دهند که باید درگیر شوید با قسمت دیگر مردم لبنان. این روشی است که نتیجه هم ندارد، اما آمریکایی‌ها آن را دنبال می‌کنند. راهی که ما دنبال می‌کنیم کاملا مخالف آن است. من دفعه قبل هم توضیح دادم این امور از مسائل داخلی لبنان است و باید مسئولان مربوطه در لبنان تصمیم بگیرند. اما مسیری که ما دنبال می‌کنیم این است که مسئولان لبنان با وفاق حرکت کنند، مردم لبنان رشید هستند و احتیاج به قیم ندارند و لزومی ندارد آمریکا خود را قیم مردم لبنان بداند. این روش پسندیده نیست و نه تنها در لبنان بلکه در جا‌های دیگر هم قابل قبول نیست. یک لبنانی با غیرت حاضر است تحت فشار آمریکا منافعش را از دست دهد؟ مردم لبنان باید تصمیم بگیرند و ما این راه را توصیه می‌کنیم.

لاریجانی درباره برخی اظهارات مبنی بر اینکه ایران به حزب‌الله سلاح می‌دهد؟ گفت: من چنین چیزی نشنیدم. حزب‌الله به سلاح جا‌های دیگر نیاز ندارد. اینقدر قوی است که نیاز به گرفتن سلاح نداشته باشد.

وی درباره مواضع اخیر شیخ نعیم قاسم و نقش ایران در این مساله اظهار کرد: ما به کسی دستور نمی‌دهیم. شیخ نعیم قاسم شخصیت بزرگی است و خودش تشخیص می‌دهد چه چیز‌هایی مصلحت مردم لبنان است ولی ما روش ایشان را می‌پسندیم.

لاریجانی در ادامه دیدار‌های خود با مقامات لبنانی با «نبیه بری»، رییس مجلس لبنان و «نواف سلام» نخست‌وزیر این کشور دیدار و گفت‌و‌گو کرد.

سفر لاریجانی به لبنان در شرایطی صورت می‌گیرد که موضوع خلع سلاح حزب الله لبنان و همکاری حزب الله با ریاض در سایه حمله رژیم صهیونیستی به قطر مطرح است.

در خصوص همکاری حزب الله لبنان و عربستان سعودی در شرایط کنونی باید توجه داشت این موضوع به ویژه بعد از حمله رژیم صهیونیستی به قطر ابعاد دیگری برای کشور‌های عربی منطقه دارد.

کشور‌های عربی منطقه که پیشتر در قالب اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس این گروه را تروریستی نیز نامیده بودند ولی در سال‌های اخیر تغییر رویه داده‌اند.

اتحادیه عرب در ۱۱ مارس ۲۰۱۶، حزب‌الله را در فهرست «سازمان‌های تروریستی» قرار داد و از این حزب درخواست کرد از آنچه آن را گسترش افراط‌گرایی و فرقه‌گرایی و دخالت در امور داخلی کشور‌ها نامید، دست بردارد.

اما در تیرماه ۱۴۰۳ شمسی «حسام زکی»، دستیار دبیرکل اتحادیه عرب به فاصله یک روز پس از پایان سفرش به بیروت پایتخت لبنان اعلام کرد، این اتحادیه دیگر حزب‌الله لبنان را یک سازمان تروریستی نمی‌داند.

حسام زکی تصریح کرد در قطعنامه‌های سابق اتحادیه عرب حزب الله لبنان به عنوان تروریست معرفی شده بود و این مساله در قطعنامه‌ها وجود داشت و بر این اساس بود که ارتباطات با آن قطع شد.

او با اشاره به دیدار خود با مقامات حزب الله لبنان افزود: کشور‌های عضو اتحادیه عرب (که به نام آنها اشاره نکرد) موافقت کردند که دیگر از فرمول تروریستی قلمداد کردن حزب الله استفاده نشود.

همچنین در خصوص همکاری حزب الله و عربستان، رویترز در مطلبی مدعی شده بود: تلاش حزب‌الله برای کاهش فشار‌های بین‌المللی بر لبنان به منظور خلع سلاح این گروه از طریق رجوع به عربستان سعودی در هفته گذشته، نتیجهٔ دیپلماسی پشت‌پرده ایران بوده است.

در ادامه این مطلب آمده است: به‌گفتهٔ دو منبع ایرانی و یک منبع آگاه از دیدگاه‌های حزب‌الله، تلاش ایران برای برقراری ارتباط با سعودی‌ها از طریق علی لاریجانی صورت گرفته که اخیراً به ریاض سفر کرده است.

یک منبع آگاه نزدیک به حزب‌الله گفت این گروه معتقد بود حملهٔ اسرائیل به رهبران حماس در قطر ــ متحد عربستان سعودی ــ در ماه جاری ممکن است شرایط را به اندازه‌ای تغییر داده باشد که دشمنی‌های قدیمی از میان برود.

 این منبع افزود حزب‌الله تنها پس از دریافت سیگنال از سوی ایرانی‌ها به عربستان روی آورده است و توضیح داد لاریجانی به قاسم توصیه کرده بود که حسن‌نیت خود را به پادشاهی نشان دهد.

یکی از منابع ایرانی گفت موضوع سلاح‌های حزب‌الله یکی از محور‌های اصلی بحث در جریان سفر لاریجانی به ریاض بوده است. منبع ایرانی دیگر نیز بیان کرد لاریجانی به عربستان گفته است که نه لبنان و نه منطقه از خلع سلاح حزب‌الله سودی نخواهند برد.

موضوع مهم دیگر، بحث خلع سلاح لبنان است. متعاقب آتش بس رژیم صهیونیستی و حزب الله لبنان و بر اساس قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل که به جنگ ۶ روزه حزب الله و اسرائیل در سال 2006 پایان داده بود، بحث خلع سلاح حزب الله لبنان تحت شرایطی مطرح شده است.

هیات وزیران دولت لبنان اواسط شهریور ۱۴۰۴ طرح «انحصار سلاح در دست دولت» که از آن به عنوان خلع سلاح حزب الله یاد می‌شود را تصویب کرده است.

کابینه لبنان از طرح ارتش که هدف آن خلع سلاح حزب‌الله است استقبال کرد و گفت ارتش اجرای این طرح را آغاز خواهد کرد، اما زمان‌بندی مشخصی برای آن تعیین نکرد و هشدار داد که توانمندی‌های ارتش محدود است.

همچنین کابینه تاکید کرد ادامه عملیات‌های نظامی اسرائیل در لبنان روند پیشرفت ارتش را با مشکل مواجه خواهد کرد.

جلسه هیأت دولت لبنان در حالی تشکیل شد که وزیران وابسته به جنبش «امل» و «حزب‌الله» لبنان همراه با «فادی مکی» وزیر مستقل در اعتراض به بررسی این طرح، جلسه را ترک کردند.

آمریکا و عربستان سعودی همراه با مخالفان عمدتاً مسیحی و سنی حزب‌الله در لبنان، خواستار افزایش فشار‌ها بر این گروه برای کنار گذاشتن سلاح‌هایش شده‌اند. اما حزب‌الله مقاومت کرده و گفته تا زمانی که اسرائیل به حملات هوایی خود علیه لبنان ادامه می‌دهد و بخش‌هایی از جنوب کشور را در اشغال دارد، حتی بحث درباره خلع سلاح نیز اقدامی اشتباه خواهد بود.

هیات وزیران لبنان در جلسه پنجم آگوست (۱۴ مرداد) تحت فشار «تام باراک» فرستاده ویژه آمریکا و با نادیده گرفتن اجماع طائفی و در غیاب وزرای شیعه (حزب‌الله و جنبش امل)، طرحی را مبنی بر خلع سلاح حزب الله به تصویب رساند.

بر اساس گزارش روزنامه الاخبار لبنان، طرح ارائه شده توسط ارتش لبنان برای انحصار سلاح در اختیار دولت شامل هیچ مهلت زمانی نبوده و پنج مرحله را برای محدود کردن سلاح در دست دولت تعیین کرده است.

بر اساس این گزارش، این مراحل با تکمیل عملیات ارتش در منطقه جنوب لیتانی آغاز می‌شود، سپس به منطقه بین رودخانه لیتانی و رودخانه اولی می‌رسد و پس از آن به بیروت و حومه آن، و سپس به بقاع منتقل می‌شود. مرحله پنجم انحصار سلاح در دست دولت در کل خاک لبنان خواهد بود.

این منابع گفتند که این طرح توانایی‌هایی را که ارتش می‌تواند در چارچوب آن عمل کند، و همچنین موانع و مشکلات را در نظر گرفته است.

آنها افزودند که ارتش خود تصمیم خواهد گرفت که چگونه در مناطق مختلف بر اساس توانمندی‌هایش عمل کند و ماهیانه گزارش مفصلی از عملکرد خود به دولت ارائه دهد.

طبق این طرح، توقف تجاوز‌های رژیم صهیونیستی و عقب‌نشینی این رژیم از مواضع اشغالی، شرط اساسی برای تحقق طرح استقرار ارتش در کل خاک لبنان است.

همچنین این طرح بر تقویت استقرار نظامی ارتش و ایست‌های بازرسی در مناطق متعدد برای جلوگیری از انتقال یا قاچاق سلاح، کنترل مرز‌های لبنان-سوریه، بستن گذرگاه‌های غیرقانونی، و جلوگیری از قاچاق سلاح و مواد مخدر، علاوه بر تکمیل اقدامات برای جمع‌آوری سلاح از اردوگاه‌های پناهندگان فلسطینی تأکید دارد.

بر اساس این گزارش سازوکار ارائه شده از سوی ارتش در این راستا دامنه اختلافات را کاهش داده است. حتی برخی منابع می‌گویند که بیانیه‌ای که منتشر شد، شب قبل بین جوزف عون رئیس جمهور و نبیه بری رئیس شیعی پارلمان تدوین شده و نواف سلام نخست وزیر نیز با آن موافقت کرده است.

اظهارات بری بعد از جلسه کابینه نیز موید این مطلب است که در اولین اظهارنظر خود گفت: اوضاع مثبت است، و فکر می‌کنم باد‌های سمی شروع به فروکش کرده‌اند.

وی ابراز عقیده کرد که آنچه در مورد طرح نظامی ارتش اتفاق افتاد، صلح داخلی را حفظ می‌کند.

منابع خبری گفته‌اند که طرح آمریکا برای خلع سلاح حزب‌الله شامل توقف عملیات نظامی اسرائیل و حمایت اقتصادی از لبنان بود و برخی کشور‌های خلیج فارس مانند قطر و عربستان آمادگی خود را برای کمک به اقتصاد لبنان اعلام کرده‌اند.

حزب‌الله ضمن مخالفت با طرح، دولت را متهم کرده که بازیچه اسرائیل و آمریکا شده است و تأکید کرده که حتی بحث درباره خلع سلاح در شرایط ادامه حملات اسرائیل اقدامی اشتباه خواهد بود.

این در حالی است که حملات هوایی اسرائیل به جنوب لبنان تداوم دارد و رژیم صهیونیستی بنایی برای تخلیه جنوب لبنان ندارد.

«سیدرضا صدرالحسینی» کارشناس مسائل منطقه درباره این طرح گفته است: امکان اجرای این طرح وجود ندارد. پیامد‌های اجرای این طرح اساساً دیگر یک موضوع داخلی نخواهد بود، بلکه به معنای از بین رفتن استقلال لبنان و ورود رژیم صهیونیستی به خاک این کشور و اشغال بخش‌های قابل توجهی از آن است.

به گفته وی: ارتش لبنان اعلام کرده است که این طرح را نه تنها در مناطقی که تحت حاکمیت حزب‌الله قرار دارند، بلکه در هیچ نقطه دیگری از کشور نیز نمی‌تواند اجرا کند. به همین دلیل، فرماندهی ارتش، زمان اجرای طرح خود را از پنج ماه به پنج سال تغییر داد و از سوی دیگر هم اعلام کرد که حاضر به استعفا است، زیرا نمی‌تواند این طرح را اجرا کند. بنابراین، موضوع بسیار کلان‌تر از آن است که ارتش بتواند در نقاط مختلف این کار را انجام دهد.

منبع: تابناک