اقتصاددانان به جای رئیس جمهور، به سرمایه گذاران بورس نامه می نوشتند

به گزارش خط بازار، شانزدهم تیرماه نامه‌ای خطاب به دولت و بانک مرکزی در فضای رسانه‌ای منتشر شد. در این نامه سرگشاده توضیح داده شد که، بورس در مرحله خطرناکی قرار گرفته و برای گذر از این مرحله خطرناک راهکار‌هایی پیشنهاد شد، در این گزارش، در خصوص تاثیر و علت نامه ۲۵ اقتصاددان بر بازار سرمایه، با اقتصاددانان و کارشناس بازار سرمایه گفت و گو خواهیم داشت.

بورس عامل تورم یا تورم عامل بورس؟

میثم رادپور تحلیلگر اقتصادی و یکی از امضاکنندگان نامه معروف به ۲۵ اقتصاددان، در خصوص هدف از نوشتن نامه در رابطه بازار سرمایه به دولت اظهار کرد: دولت در یک دوره به صورت پی در پی به تبلیغ بازار سرمایه پرداخت و مردم را به این بازار دعوت می‌کرد، که همین عملکرد باعث شد، قیمت‌ها بسیار بالا‌تر از ارزش ذاتی خود بروند و بسیاری از مردم به اتکای حرف دولتمردان نه تنها بدنه دولت بلکه حاکمیت، وارد بازار سرمایه شدند. بر این راستا تصمیم گرفتیم به دولت این نامه را القا بدهیم، ولی اگر این نامه، خطاب به دولت تنظیم نمی‌شد و بیشتر خطاب به سرمایه گذار تنظیم می شد، بهتر بود.

کارشناس اقتصادی در پاسخ به‌ای پرسش که، واکنش مسئولین به نامه شما چه بود؟، گفت: تاثیر این نامه بر روی دولت به هیچ عنوان مشخص نیست، اما این جور که نشون میده هیچ اثری نداشته است. دولت حتی با کابینه خود هماهنگ نیست، چه برسد که بخواهد تحت تاثیر این نامه قرار بگیرد.

وی بیان کرد: البته تا به حال هیچ دولتی نتوانسته، جریان پول را آن طور که می‌خواهد در کشور هدایت کند، اما این دولت توانست. البته من تئوری توطئه‌ای که درخصوص دولت گفته می‌شود قبول ندارم، زیرا دولت این توانمندی را ندارد.

دولت قول حمایت از بازار سرمایه را داد!

وی افزود: دولت مردم را به بازار سرمایه دعوت کرد و نقدینگی به سمت بازار سرمایه سوق داده شد و افرادی که حتی دانش ناچیزی از این بازار نداشتند، با تصور بازدهی خوب بازار سرمایه و همچنین کاهش ارزش پول ملی به سمت بازار سرمایه سوق داده شدند و دولت در این مسیر پی در پی قول حمایت می داد.

این کارشناس بورس افزود: حتی ریاست جمهوری در شاخص دو میلیون بار‌ها اعلام کرد که از بازار سرمایه مراقبت می‌کنیم، اما هیچ اتفاقی نیفتاد و دولت بازار گرمی کرد.

رادپور در پاسخ به این پرسش که، آیا بازار سرمایه سبب ایجاد تورم شد؟، اظهار کرد: درایور اصلی بورس در ایران رشد نیست، در غیر این صورت بازار سرمایه به اخبار مثبت واکنش نشان میداد.

وی بیان کرد: بورس عامل تورم است، زیرا، ۸۰ تا ۹۰ درصد از بازدهی سهام را در بازار سرمایه، تورم تشکیل می‌دهد اگر شما ۵۰ درصد بازدهی داشته باشید ۴۵ درصد آن تورم و ۵ درصد آن بازده واقعی است. به همین علت، بورس میتواند شاخصی از تورم باشد.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: هر زمانی که خبر تورمی در بورس ایران افزایش پیدا می‌کند بازار سرمایه صعودی می‌شود. اگر ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا مجددا منتخب میشد حتی برای بهم ریختگی اوضاع به ایران حمله می‌کرد بورس صعودی‌تر میشد. حتی بعد از برجام اولی، بورس ایران تا مدت‌ها در رکود بود در حالیکه برجام، بهترین خبر در طول هشت سال گذشته بود.

وی گفت: قیمت گذاری دارایی‌های مالی با دارایی‌های غیر مالی متفاوت هستند، بخشی از دارایی بورسی ما با دارایی بیرون از بورسی قابل قیاس است، اما این در کشور‌هایی که بازار سرمایه توسعه یافته دارند، صادق نیست. وقتی قیمت‌ها در بورس افزایش پیدا می کند، قیمت کالا‌های مشابه و دارایی‌های غیر مالی نیز افزایش پیدا میکند هستند، زیرا این افزایش بورس به قیمت سایر دارایی‌ها امن می‌زند.

رادپور تاکید کرد: کشور ما از نظر اقتصادی در حال کوچک شدن است و سالانه gdp کشور ۷ الی ۸ کم می‌شود و بالاخره آثار آن با افزایش تورم و یا افزایش دستمزد‌ها نشان داده می‌شود. عاملی که در ۱۰ سال گذشته، باعث افزایش بورس شده، بهره وری و سرمایه گذاری نبوده بلکه تورم بوده و و هر زمانی که تورم افزایش یابد به دنبال آن بورس افزایش می‌یابد.

حباب بازار سرمایه کنترل نشد

علی سرزعیم عضو هیئت علمی دانشگاه  و یکی از امضاکنندگان نامه معروف به ۲۵ اقتصاددان،  در خصوص هدف از نوشتن نامه در رابطه بازار سرمایه به دولت اظهار کرد: پیش بینی ما در رابطه با بازار سرمایه درست از آب درآمد و در آن زمان بورس به شدت حبابی شده بود. ما قصد داشتیم، هم به مردم جامعه هم به دولت هشدار بدهیم که باید عرضه رو زیاد کند تا بتواند حباب به وجود آمده در بازار سرمایه را کنترل کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه در پاسخ به این پرسش که از چه استدلال و متغیر‌هایی برای پیش بینی خود از وضعیت بازار سرمایه استفاده کردید؟، گفت: وقتی رشد غیر عادی در بازار سرمایه وجود داشته باشد، به طور طبیعی شک می‌کنیم که حبابی ایجاد شده است مگر اینکه صنعت کشور اینقدر خوب شده باشد که این رشد را بتواند تجربه کند.

عده‌ای که به دلیل ذینفع بودن از بورس، رشد غیر عادی را قبول نمی‌کردند

وی بیان کرد: در زمانی که ما نامه را نوشتیم، یک عده نمی‌خواستند قبول کنند که این رشد غیر عادی است، زیرا، ذینفع بودند و اکثر این افراد کارگزاری داشتند و می‌گفتند از مردم هنگامی که اقدام به خرید سهم در بازار سرمایه می‌کنند کارمزد میگیریم و هنگامی که اقدام به فروش همان سهم کنند نیز کارمزد می‌میگیریم و یا صندوق داشتند و با این تفکر که با سبدگردانی به اخذ کارمزد می‌پردازند، زیر بار حبابی بودن بازار سرمایه نمی‌رفتند.

وی افزود: البته نفع آن‌ها در این بود که مردم ضرر بکند و با استدالال‌هایی همچون تورم ۷۰ درصدی دلار ۵۰ هزار تومانی، وضعیت بازار سرمایه را توجیه می‌کردند و اکثر این افراد بعد از ترکیدن حباب بورس ایرادات را به دوش دولت انداختند.

سرزعیم در خصوص علت رشد هیجانی در بازار سرمایه گفت: بخشی از آن طبیعی است، زیرا اقتصاد متورم شده بود و بالاخره اثرات خود را روی بازار دارایی می‌گذاشت.

وی بیان کرد: علت دیگر رشد هیجانی بازار سرمایه، این بود که، در اواخر سال ۹۸ تورم و نقدینگی تشدید یافت و بیماری کرونا نیز منتشر شد و با افزایش پس انداز خانوار‌ها سبب رشد بورس در اوایل مردادماه و اواخر بهار و جذب مردم به این بازار شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه در پاسخ به این پرسش که، چرا بورس را عامل تورم قلمداد کردید؟، تصریح کرد: عامل اصلی تورم، نقدینگی است، اما حباب‌های بازار‌های دارایی در برخی از شرایط می‌تواند سبب تورم شود و از نظر من در آن مقطع بورس عامل تورم بود.

وی بیان کرد: همچنین در آن مقطع برخی از افراد در بازار‌های موازی مثل، ارز، مسکن، طلا اقدام به سرمایه گذاری کردند، که این سبب افزایش کشاله ارزی در کشور شد و از طرفی سبب افزایش بیشتر تورم در کشور شد.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: نباید اختلال در قیمت‌گذاری باشد، باید اختلالات موجود در معاملات برداشته شود، تجمیع عوامل سبب رشد بازار سرمایه در میان مدت می‌شود؛ که رش این بازار به اقتصاد کشور نیز کمک می‌کند.

سرزعیم به مسئولین توصیه کرد: بهتر از مسئولان دست از قیمت گذاری دستوری در صنایع بردارند تا بازار بهتر شود و شرکت‌ها جان بگیرند. همچنین باید بساط انحصار بطور کامل جمع شود در این صورت افراد خلاق وارد بازار سرمایه می‌شوند و سبب رشد آن میشوند.

فردین آقا بزرگی کارشناس بازار سرمایه ، در رابطه با این پرسش که بورس چه میزان عامل توم است؟، اظهار کرد: بورس نیز در راستای وقوع تورم رشد میکند، بنابراین مسبب تورم بازار سرمایه نیست.

او در ادامه بیان کرد: هجوم نقدینگی افسارگسیخته که هم اکنون روزانه ۲۵۰۰ میلیارد تومان به حجم آن افزوده می‌شود، از عوامل اصلی بروز تورم است و متاسفانه بطور ساختاری در اقتصاد کشور ما وجود دارد و میتواند موجب عرضه بیش از اندازه در یک بخش (مثل بورس) و ورود به سایر بازار‌ها (مثل زمین و‌مسکن) شود.

وی افزود:، اما در بلند مدت جریان تورم شامل همه‌ی بازار‌ها می‌شود و با تاخیر از یکدیگر این آثار تورمی نمایان می‌گردد.

روندی نامطلبوب می‌تواند موجب بی اعتمادی در بازار شود

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه بیان کرد: به طور خلاصه رشد قیمت سهام و عدم تناسب آن با ارزش ذاتی روند نامطلوبی است که می‌تواند موجب ایجاد جو بی اعتمادی در بازار سرمایه شود. چرا که، با افزایش قیمت غیر معقول و غیر اقتصادی، فرصت فروش و تشویق به فروش ایجاد میشود و با هیج مانعی نمیتوان سد راه آن شد.

وی بیان کرد: از دست دادن ارزش پول ملی، یکی از اصلی‌ترین دلایل رشد بورس در سال ۹۹ بود و البته موارد مشابهی همچون ونزوئلا، زیمبابوه، ترکیه و سوریه نیز چنین وضعیتی را در بازار سرمایه خود تجربه کرده اند.

در پایان با بررسی نظرات مختلف کارشناسان و اقتصاددان، می‌توان نتیجه گرفت، بورس نیز در راستای وقوع تورم رشد میکند، بنابراین مسبب تورم بازار سرمایه نیست و علت تورم انفجاری در کشور، هجوم نقدینگی افسارگسیختهاست که هم اکنون نیز روزانه ۲۵۰۰ میلیارد تومان به حجم آن افزوده می‌شود.