اصلی ترین دلیل رد کلیات بودجه چه بود؟

به گزارش خط بازار، به تازگی کلیات لایحه بودجه ۱۴۰۰ توسط مجلس رد شد برخی کارشناسان معتقدند عمده دلیل رد شدن لایحه کش و قوس‌های مجلس و دولت بر سر تعیین نرخ ارز ترجیحی است که دولت اصرار دارد اختیار تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی را مجلس به آن‌ها بدهد تا هر جا که صلاح دانستند ایرن ارز را تخصیص دهد و اگر این ارز در هر قسمتی رانت ایجاد کرد ارز آن را قطع کنند

حال جدیدترین اخبار از دولتی ها نشانگر این است که عزم برای اصلاح این بودجه دارند، واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور در این باره می گوید: دولت قصد دارد با نگاه تعاملی به اصلاح بودجه بپردازد.

حال این روزها، کار رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور سخت می شود، سختی که در سال آخر ریاست او بر این سازمان بر او تحمیل شده و او علاوه بر اصلاح بودجه به دنبال جمع بندی سال پایانی دولت و اعلام عملکرد چهار ساله است.

در بودجه مشخص نیست منابع حاصل از ارز ۱۷۵۰۰ تومان کجا خرج می‌ شود

حسینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه در مجلس در اعتراض به نرخ ارز دیده شده در لایحه بودجه گفت: عدد ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیاردی که گفتید آیا شما در تبصره (۱) به این نکته اشاره نکردید که چنانچه نرخ ترجیحی ارز به ETS تغییر کند، منابع حاصل از آن خرج معیشت و سلامت می‌شود، عدد ETS، ۲۴ هزار است و عددی که شما اعلام کردید ۱۱ هزار و ۵۰۰ است در حالی که شما خود در تبصره ۴ وقتی خواستید نرخ ارز را تبدیل کنید چه میزان قرار دادید یا در بند (ه) تبصره (۴) مگر برای ETS این رقم را نگذاشتید یا وقتی به اعداد صندوق توسعه ملی اشاره کردید مگر نرخ ETS را نگفتید.

نماینده مردم تنکابن، رامسر و عباس آباد در مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: من واقعا تأسف می‌خورم و باید اعلام کنم وقتی به رئیس کل بانک مرکزی گفتم آیا شما می‌دانید برای ارقام تبصره (۱۴) مبلغ ۱۷ هزار و ۱۵۰ تومان محاسبه شده است، گفت: از آن خبر ندارم که گفتم از آقای پورمحمدی بپرسید.

عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس تصریح کرد: جرم کمیسیون تلفیق بودجه این بود که اسرار هویدا می‌کرد، چون فکر می‌کرد مردم حق دارند بدانند که بشکه نفت به چه سختی به دست می‌آید و به چه راحتی به حراج گذاشته می‌شود، مردم بدانید کالا‌هایی که می‌خرید با نرخ ETS است نه ارز ۴۲۰۰ تومانی بنابراین ما به دنبال کدام دزد بدویم، این گرگ سالهاست که با گله آشنا است.

با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی موافقیم

پور ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: دوستان زحمت کشیدند ارز ترجیحی را حذف کردند که ما ۱۰۰ درصد با آن موافقیم، چرا که ارز ترجیحی جز ایجاد فساد و رانت چیز دیگری به همراه ندارد، اما قرار ما این نبود به جای جایگزینی نرخ ارز ترجیحی، آن را تبدیل کنیم به منابعی تحت عنوان یارانه و به ۹۷ درصد از جامعه پرداخت شود. د

هک‌های پردرآمد کجا باید مبنا قرار می‌گرفتند که در اینجا از یارانه سهم نگیرند. قرارمان این بود که مابه التفاوت را برای کالا‌های اساسی اختصاص داده و برای مردم دغدغه ایجاد نکنند. البته دولت نیز نامه زده و مطرح کرده که نگران هستیم. باید به جهانگیری بگویم که نگرانی شما در رابطه با این موضوع که به خاطر آن خدمت حضرت آقا نامه زدید را در اصلاح ساختار ببینید. کدام احکام را شما براساس دستور مقام معظم رهبری اجرایی کردید؟

پورابراهیمی با بیان اینکه دستور موکد مقام معظم رهبری اصلاح ساختار بودجه بود، اظهار کرد: سوال من این است که دولت چرا لایحه‌ای را به مجلس ارائه داده که اساساً از جنس اصلاح ساختار لایحه بودجه نیست؟ مگر می‌شود با این رویکرد تصمیم گرفت؛ لذا اگر بخواهیم ناترازی را با این وضعیت در کشور را مدیریت کنیم، باید نگران آثار تورمی آن نیز بود.

مخالف ارز ۴۲۰۰ تومانی هستم اما نه در کالا‌های اساسی
همتی درباره ارز ۴۲۰۰ تومانی گفت:: ارز بازار آزاد هم اکنون ۲۳ هزار تومان است، اگر ۴۲۰۰ را برداریم، باید این نرخ را به ۲۳ هزار تومان برسانیم، مردم باید بدانند الان کنجاله، ذرت، روغن، سویا با ارز ٢٣ هزارتومانى نیست با ارز بین ٩ تا ١٣ هزار تومانى است؛ مرغی که الان ۲۰ هزار تومان است با دلار ۲۳ هزار تومانی دیگر ۲۰ هزار تومان نمی‌ماند.

وی با بیان اینکه بانک مرکزی طی امسال ۹ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی برای تامین کالا‌های اساسی اختصاص داده است، تأکید کرد: ارز باید تک نرخی باشد و رانتی نباشد، ولی باید با تدبیر این کار انجام شود و شوک قیمتی به جامعه وارد نشود.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: من مخالف حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیستم، اما باید ابعاد مختلف آن دیده شود و آسیبی به زندگی روزمره مردم وارد نشود. اگر ۴۰ هزار تومان میخواهیم به مردم بدهیم ۸۰ هزار تومان به هزینه هایشان اضافه نکنیم.

همتی ضمن اشاره به اینکه عملکرد صادرکنندگان در بازگشت ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما، خوب ارزیابی می‌شود، تصریح کرد: در حال حاضر وارد کنندگان در نیما خرید ارز نمی‌کنند و عرضه از تقاضا بیشتر شده است. واردکنندگان پیش‌بینی کاهش نرخ ارز را دارند برای همین عرضه بیش از تقاضاست.

مهرداد لاهوتی مشاور سازمان برنامه و بودجه و نماینده ادوار مجلس در تشریح جزییات لایحه بودجه ۱۴۰۰ و تغییرات اعمال شده از سوی کمیسیون تلفیق اظهار کرد: شورای نگهبان همیشه به حفظ ساختار لایحه بودجه پایبند بود تصور من این است که اگر به روال گذشته خود عمل می‌کرد و درصد تغییرات بالا را نمی‌پذیرفت، شاکله لایحه به هم خورده بود اگر تغییرات آن را لحاظ کند عملا لایحه دولت به هم خورده است. باید منتظر ماند و دید تا بودجه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی چگونه بررسی می‌شود.

او ادامه داد: البته طی صحبتی که با برخی نمایندگان مجلس در کمیسیون برنامه و بودجه هم داشتم آنها خیلی موافق با این میزان تغییرات نبودند. تمام موارد در لایحه به آن پرداخته شده اگر مجلس می‌خواهد تبصره‌ای را تغییر دهد یا به عنوان مثال در زمینه قانون مالیات خواستار تغییری هستند، به جای تغییر آن در بودجه، برای یک سال جداگانه آن را بررسی کنند. معتقدم تغییرات بسیار‌ی در شاکله بودجه اعمال شده است، از طرفی هم تصویب نشدن لایحه به نوعی بلاتکلیفی است.

لاهوتی تصریح کرد: شورای نگهبان بر حفظ لایحه اهتمام داشته است، معمولا بودجه ۳ تا ۵ درصد بیشتر شامل تغییرات در مجلس نمی‌شود. این لایحه را دولت ماه‌ها ست که بر روی شاکله آن به طور کارشناسی کار کرده است. دولت قیمت ارز را با توجه به معیشت مردم در نظر گرفته بود.

او افزود: منتقدان می‌گویند هزینه‌های جاری بسیار افزایش داشته است از طرفی سقف درآمد غیر واقعی را بالا بردند و متناسب با درامد غیر واقعی هزینه پیش بینی کردند. دولت معتقد است ۸۴۱ هزار میلیارد تومان را قابل وصول پیش بینی کرده بود. این عدد قابل تحقق نیست و وقتی نباشد از بودجه عمرانی کم می‌شود. امیدواریم شورای نگهبان همکاری کند که تغیرات به حداقل برسد. افزایش سهم مالیات را در بودجه ۱۴۰۰ با توجه به شرایط کرونایی به صلاح نمی‌دانم.

نماینده ادوار مجلس با اشاره به مصوبات در زمینه حقوق و معافیت‌های مالیاتی کمیسیون تلفیق هم تصریح کرد:تصویب مواردی مانند ۲۵ درصد افزایش حقوق و سقف معافیت مالیات برای کارکنان دولت ۴ میلیون تومان و مشاغل آزاد ۳ میلیون تومان در لایحه دولت بود و اتفاق جدیدی در این رابطه از سوی مجلس رخ نداده است.

دولت باید برای ۶ قلم کالای اساسی ارز ترجیحی استفاده کند

نماینده سابق مجلس در خصوص نرخ ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومانی اعلام شده از سوی کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ هم گفت: اعتقاد به تک نرخی شدن ارز دارم، اما در شرایطی اجبار هم وجود دارد. دولت در حال حاضر ناچار است برای ۶ قلم کالای اساسی ارز ترجیحی استفاده کند.

او گفت: اگر دارو با ارز آزاد وارد شود، ۴ برابر قیمت افزایش پیدا می‌کند. هرکسی دارو در انبار داشته باشد با تصویب مجلس احتکار می‌کند و سال آینده با ۴ برابر قیمت بازار به فروش می‌رساند. این‌ها مسائلی است که باید بر روی آن فکر شود تا از آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری کند. مجلسی که اعتقاد دارد که وضعیت معیشیت مردم را باید بهتر کرد باید احتمال گرانی اجناس را در نظر بگیرد.

لاهوتی ادامه داد: تصور من این است که معیشت سخت‌تر خواهد شد. گندم را نمی‌توان با ارز آزاد وارد کرد. نزدیک به ۹ میلیون تن ذرت وارد می شود و نزدیک به ۲ میلیون تن روغن نباتی وارد می‌کنیم که تولید در داخل کشور ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تن است و در کنجاله ۱۰۰ درصد واردات داریم. این‌ها واقعیت‌های موجود است و هرکسی تخلف می‌کند باید راه حل برخورد با آن را پیدا کرد. حذف کردن نرخ ارز ترجیحی هم با شرایطی که مردم دچار آسیب نشوند مانعی ندارد. مردم نمی‌توانند دارو را به ۵ برابر نرخ معمولی خریداری کنند.

مشاور سازمان برنامه و بودجه در پایان یادآورشد: کمیسیون تلفیق هفته آینده باید بودجه را به صحن علنی ببرد و فرصت قانونی آنها تمام شده است و باید مدیریت کنند. بررسی بودجه سه تا چهار هفته هم در صحن طول می‌کشد که باید این نکته مد نظر قرار بگیرد. رفت و برگشت‌های بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی نیز زمان بر خواهد بود. به هر حال باید تا اسفند ماه این مراحل به اتمام برسد تا بتوانند در سال آینده بودجه تصویب شده را ابلاغ کنند.

ارز ۴۲۰۰ تومانی رانت و فساد ایجاد کرده است

محمودی اصل کارشناس اقتصادی در این باره می گوید: حدود دو یا سه سال است که با موضوع ارز ۴۲۰۰ تومانی مواجه هستیم که البته این موضوع تازه‌ای نیست و از این دست تصمیمات در گذشته و حال هم وجود داشته و دارد. قیمت گذاری دستوری در هر حوزه‌ای باعث ایجاد رانت و فساد است.

وی ادامه داد: البته اگر توزیع مناسبی داشته باشیم می‌توانیم ایجاد رانت را کم‌تر کنیم، ولی تجربه در کشور ما و سایر کشور‌ها ثابت کرده است که در اغلب موارد قیمت گذاری دستوری حتی برای ارز هم ایجاد رانت می‌کند و آن کالا به دست مصرف کننده واقعی نمی‌رسد و تقاضا برای آن زیاد می‌شود چرا که با بازار اختلاف قیمت زیاد دارد.

وی ادامه داد: توزیع ارز ۴۲۰۰ تومانی هم همین رانت و فساد را بالا‌تر برد چرا کالا‌هایی که ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت کرده بودند تقاضای بیشتری داشتند و قیمتشان هم از سایر کالا‌ها بیشتر شده بود. ما حدود ۶ هزار کیلومتر مرز خاکی داریم و ۲ هزار کیلومتر مرز دریایی داریم و چه بخواهیم وچه نخواهیم قیمت‌های ما را مرز‌ها و بازار جهانی تعیین می‌کنند.

به طور مثال کشوری مثل عراق که سالانه درآمد ۵۰ تا ۶۰ میلیارد دلاری دارد با توجه به افت ریال بهترین منبعشان برای خرید کالا ایران است در مقطعی اکثر کالا‌های ما یارانه‌ای بودند به صورت قاچاق به این کشور فرستاده می‌شدند و در داخل با مشکل مواجه بودیم.

او بیان کرد: در خصوص ارز دارو باید گفت که به طور مثال قلم انسولین که در ایران ۲۸ هزار تومان بود در کشور‌های همسایه ۲۹۰ هزار تومان بود همین باعث شد که قلم انسولین از ایران به آن کشور‌ها قاچاق شود. این در حالی است که می‌شود به جای ارز ۴۲۰۰ تومانی و ایجاد رانت هزینه دارو این بیماران را بیمه بپردازد تا هم رانت از بین برود و هم مصرف کننده با قیمت مناسب کالا تهیه کند. موضوعی تا کنون اتفاق نیوفتاده است.

این کارشناس گفت: در حال حاضر انجمن لبنیات و انجمن پزشکی گفته اند که ارز ۴۲۰۰ تومانی نمی‌خواهند چرا که جلوی صادراتشان و توسعه شان هم گرفته می‌شود.

وی ادامه داد: ۲ و نیم میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی برای دارو اختصاص داده می‌شود، ولی اتفاقی که میفتد این است که به جای دارو با زد و بند‌هایی مواد بدنسازی و لوازم آرایشی وارد کشور می‌شود.

او بیان کرد: در زمان اجرای طرح ۴۲۰۰ تومانی بنده پیشنهاد دادم که بیاییم وکالا‌های اساسی را در بورس کالا عرضه کنیم و از رانت ۶۳۰ هزار میلیارد تومانی جلوگیری کنیم، اما مخالفت‌هایی وجود داشت که فنی نبود و تصمیمات سفارشی بوده است. بررسی کنید ببینید در توزیع نهاده‌های دامی چه اتفاقی افتاد در خیلی موارد حتی یک کیلو نهاده هم به دست تولید کننده نرسید و تولید کننده‌ها نامه دادند که ما این نوع عرضه را نمی‌خواهیم مگر می‌شود هر روز دنبال سلطان‌های مختلف رفت و جلوی فساد آن هاراگرفت، ولی می‌شود با راهکار‌هایی جلوی فساد را گرفت.

منبع : باشگاه خبرنگاران جوان