۰ نظر

اسرار پنهان موساد؛ از اخاذی تا جنگ روانی

یک کتاب تازه منتشر شده نشان می‌دهد سازمان جاسوسی اسرائیل (موساد) تنها محدود به اقدامات میدانی نیست، بلکه این سازمان با استفاده از تبلیغات و حتی هوش مصنوعی سعی دارد بر سیاست‌ها و افکار عمومی در کشورهای منطقه اثر بگذارد.

کد خبر : 123568

تاریخ انتشار :شنبه 22 شهریور 1404 - 13:06

به گزارش خط بازار؛ کتاب «از دفتر کار تا موساد… سال‌های نخست موساد اسرائیل ۱۹۴۹-۱۹۶۳» پنجره‌ای نادر به نحوه عملکرد سازمان جاسوسی اسرائیل باز می‌کند.

بر اساس گزارش «الجزیره»، این کتاب که در ماه می منتشر شده، بر اساس آرشیو داخلی موساد نوشته شده و تصویری متفاوت از واحدها و روش‌هایی ارائه می‌دهد که پیشتر کمتر شناخته شده بودند.اطلاعات موجود نشان می‌دهد موساد تنها در عرصه‌های سنتی مخفی و میدانی فعالیت نمی‌کند، بلکه اقدامات این سازمان شامل هدف‌گیری جوامع عربی و فلسطینی نیز هست که از طریق موارد زیر انجام می‌شود:

▪️اخاذی و سوءاستفاده از نقاط ضعف اجتماعی

▪️کارزارهای تخریب رسانه‌ای

▪️استفاده از پوشش‌های اقتصادی برای انجام فعالیت‌هااین جنبه‌ها اگرچه به‌طور کامل جدید نیستند، اما مستندسازی آن‌ها به خواننده کمک می‌کند تا درک دقیق‌تری از ماهیت این سازمان جاسوسی پیدا کند.

ساختار موساد

در حالی که پیشتر موساد، به‌عنوان یک واحد دیده می‌شد، کتاب منتشرشده نشان می‌دهد که فعالیت‌های آن بین بخش‌های تخصصی تقسیم شده و هر بخش وظایف و روش‌های مشخص خود را دارد.این کتاب اولین انتشار علنی است که به تأسیس موساد و سال‌های آغازین آن پرداخته و سه واحد عملیاتی اصلی را معرفی می‌کند:

▪️واحد تزومت (Tzomet): مسئول جذب و اداره مأموران بود که در آغاز موساد بر اکثر فعالیت‌های عملیاتی تسلط داشت.

▪️واحد میفراتز (Mifratz): مأمور مدیریت «نیروهای مخفی» بود و پس از ادغام با واحد ۱۸۸ وابسته به اطلاعات نظامی، به نام «قیصریه» شناخته شد.

▪️واحد تیول (Tevel): برای همکاری مخفی با سازمان‌های اطلاعاتی خارجی فعالیت می‌کرد.علاوه بر این، در سال‌های اولیه موساد، یک واحد مخفی دیگر نیز وجود داشت که وظایف آن شامل جمع‌آوری اطلاعات، اجرای مأموریت‌های اقتصادی و ایجاد زیرساخت‌هایی بود که به‌عنوان پوشش برای تأمین مالی عملیات‌ها عمل می‌کرد.

اما با توسعه موساد این واحد منحل شد.بر اساس تحلیل‌های انستیتوی فدرال علوم آمریکا، موساد شامل بخش عملیات ویژه‌ای به نام «میتسادا» (Metsada) نیز می‌شود که مسئول انجام مأموریت‌های بسیار حساس است، مانند خرابکاری، عملیات‌های شبه‌نظامی و جنگ روانی.

در داخل میتسادا، واحدی به نام کیدون (Kidon) وجود دارد که تخصصش ترور و مأموریت‌های مخفی است. علاوه بر کیدون، واحدهای دیگری نیز در میتسادا فعالیت می‌کنند که مأموریت‌هایشان شامل تبلیغات و عملیات اطلاعاتی، توسعه فناوری رایانه‌ای و تحقیقات الکترونیکی و بهره‌برداری از سیگنال‌های اطلاعاتی.

موساد در کشورهای عربی

در دهه ۱۹۵۰، واحد تزومت اغلب از طریق ماموریت‌های دیپلماتیک جعلی مسئول هدایت مأموران میدانی در کشورهای عربی بود. یکی از نمونه‌های برجسته، مأمور زنی به نام «طال» بود، دختر یک خانواده یهودی عراقی مهاجر که خود را به‌عنوان پناهجوی مسیحی فلسطینی جا زده بود.

طال توانست در یک دفتر نمایندگی عربی در یکی از کشورهای غربی استخدام شود و از داخل دفتر اطلاعات حساس و حتی کلیدهای آن را به دست آورد، که این امکان را به مأموران موساد می‌داد تا بارها و به‌صورت مخفیانه وارد دفتر شده و اسناد مهم را عکسبرداری کنند.داستان طال نمونه‌ای برجسته از نقش واحد تزومت است که هنوز هم مسئول جذب و هدایت جاسوسان در کشورهای عربی است.اما همه تلاش‌ها موفقیت‌آمیز نبودند.

کتاب داستان «دیوید ماگین» را بازگو می‌کند، جوانی که در سال ۱۹۴۸ جذب شد و برای جمع‌آوری اطلاعات اعزام شد، اما گرفتار مسائل مواد مخدر و خیانت شد.او خدمات خود را به یک سفارت عربی در فرانسه ارائه و اطلاعات حساس را تحویل داد، که باعث ضرر جدی برای موساد شد و به ۱۴ سال زندان محکوم شد (البته این زمان بعدها به ۱۱ سال کاهش یافت).واحد تزومت روش‌های خاصی برای جذب مأموران داشت؛ مثلً ترجیح می‌دادند زوج‌ها با مشاغل عادی کار کنند تا فعالیت‌های اطلاعاتی‌شان پنهان بماند. کتاب نمونه‌هایی از این مأموران را ذکر می‌کند:

موشی و لیدی: افرادی که تغییر دین داده و به فلسطین اشغالی مهاجرت کرده بودند و در یکی از کشورهای عربی فعالیت کردند. موشی به‌عنوان کارشناس کشاورزی و نماینده یک شرکت بذر اروپایی کار می‌کرد و از سفرهای کاری خود برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌کرد.

گادی: همراه با همسر و فرزندش در بیروت مستقر بود و در لبنان و سوریه فعالیت می‌کرد.

حداس و همسرش (وکیل): همسر او در یک مأموریت باستان‌شناسی اروپایی فعالیت می‌کرد.همچنین سه مأمور دیگر به نام «اولاد شامیر» بودند که شامیر آن‌ها را از گذشته می‌شناخت و قادر به هدایتشان بود.همچنین سه مأمور غیر یهودی در واحد میفراتز شرکت داشتند که این واحد بعدها به نمادی از جرأت عملیاتی موساد تبدیل شد.

این اقدامات بخشی از چارچوبی بود که «ایسر هارل» رئیس وقت موساد، برای نفوذ به کشورهای عربی و هدایت واحد تزومت تعیین کرده بود.

اما هارل بعدا دریافت که این کار نیازمند تخصص ویژه و محرمانگی شدید است، بنابراین واحد جدیدی به نام میفراتز ایجاد کرد که رهبری آن را «افراهیم رونیل» بر عهده گرفت (بعداً مسئول جذب یهودی‌های شمال آفریقا شد)، و پس از او «ایزی دوروت» و «یتسحاق شامیر» (از رهبران سازمان شتیرن و بعدها نخست‌وزیر) هدایت واحد را به عهده گرفتند.

با پایان دوره هارل، این واحد ۱۷ مأمور داشت. با ورود «مایر عامیت» به ریاست موساد، واحد ۱۸۸ وابسته به اطلاعات نظامی به موساد منتقل و با میفراتز ادغام شد، که منجر به شکل‌گیری واحد قیصریه شد؛ واحدی که طی سال‌ها در هدایت مأموران و اجرای عملیات ویژه در سراسر جهان فعالیت داشت.این تحول در ساختار واحدها نشان می‌دهد که اسرائیل چگونه تلاش کرده ابزارهای جاسوسی خود را متنوع کند تا از آن‌ها برای پروژه‌های سیاسی و امنیتی‌اش در منطقه استفاده کند.

چرا این همه واحد؟

فراتر از عملیات میدانی، اسرائیل از این واحدها برای دستیابی به اهداف سیاسی و امنیتی بهره می‌برد، از جمله: تأثیرگذاری حداکثری بر سیاست خارجی کشورهای هدف و هدایت رویدادها به‌گونه‌ای که طرح اشغالگری اسرائیل در منطقه را پیش ببرد.

طبق کتاب «شاهان موساد»، برای مثال، ایجاد واحد تیول (Tevel) که مسئول مدیریت روابط خارجی است، از طریق ده‌ها دفتر و مرکز در کشورهای مختلف انجام شد؛ برخی به شکل رسمی و برخی تحت پوشش مأموریت‌های دیپلماتیک، تجاری یا اقتصادی.

این واحد گاهی به عنوان «وزارت خارجه مخفی اسرائیل» توصیف شده، زیرا فعالیت‌هایش باعث ایجاد اعتراض و اصطکاک با وزارت خارجه رسمی شد؛ چرا که در برخی موارد، از نظر عقد قراردادها و ایجاد روابط سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی، حتی از وزارت خارجه جلوتر بود.به گفته «ضیف‌الله الدبّوبی» کارشناس نظامی و سرهنگ بازنشسته، نمی‌توان ساختار موساد را صرفا از منظر «قدرت فوق‌العاده» تحلیل کرد، بلکه باید آن را از زاویه نگرانی و آسیب‌پذیری پروژه صهیونیستی از آغاز دید.

به همین دلیل، موساد اقدام به ایجاد این واحدها و اعمال آزمون‌های سخت برای مأمورانش کرد، که برخی از آن‌ها بیشتر شبیه نمایش بودند تا فعالیت اطلاعاتی واقعی.

الدبّوبی به الجزیره می‌گوید یکی از این آزمون‌ها، نفوذ به اردن، رفتن به شهر پترا، عکسبرداری و بازگشت بدون گرفتار شدن بود؛ مأموریتی که لزوما نشان‌دهنده مهارت اطلاعاتی نبود، بلکه روحیه ماجراجویی و نگرانی از محیط اطراف را می‌سنجید.

تمرین‌های موساد شامل طیف گسترده‌ای از آزمون‌های فیزیکی و روانی است؛ از قدرت بدنی و استقامت، گرفته تا مهارت‌های پنهان‌کاری، تظاهر، و حتی آموزش‌های بازجویی. این آزمون‌ها بخشی از یک روش علمی دقیق هستند که مأموران را برای شرایط میدانی آماده می‌کند.

فعالیت موساد همیشه با جنبه‌های تجاری نیز همراه بوده؛ از فروش و تبادل اطلاعات با کشورهای مختلف گرفته تا کسب درآمد از ارائه گزارش درباره ارتش‌های عربی یا درگیری‌های منطقه‌ای. این فعالیت‌ها نه تنها خدمات اطلاعاتی بودند، بلکه منبع مالی تأمین عملیات ترور و خرابکاری موساد نیز محسوب می‌شد.

انتقام و تأثیر بر اذهان

دکتر «ایمن البراسنه» رئیس بخش علوم سیاسی دانشگاه اردن، می‌گوید موساد فعالیت‌هایش را در سراسر جهان دنبال می‌کند، با تمرکز ویژه بر منطقه عربی و ایران. فعالیت‌های موساد شامل جنگ شایعات، بازی با ذهن و افکار عمومی، به‌ویژه در میان جوانان، ایجاد صفحات جعلی و اطلاعات گمراه‌کننده و گاهی استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مثل هوش مصنوعی برای جمع‌آوری اطلاعات و تحریف حقایق.

از سوی دیگر، «جورج جوناس» نویسنده کانادایی کتاب «انتقام: داستان واقعی تیم ضدتروریسم اسرائیل»، فاش کرده که مفهوم «نکاما» (انتقام به عبری) بخشی اساسی از روش کار موساد است و محرک اصلی عملیات‌های آن محسوب می‌شود، هرچند دستگاه مراقب است که امنیت جوامع یهودی در خارج از اسرائیل به خطر نیفتد.

به این ترتیب، آگاهی از روش‌های موساد برای دنبال‌کنندگان تحولات در کشورهای عربی ضروری است؛ چرا که فعالیت‌های این سازمان تنها محدود به عملیات مستقیم نمی‌شود، بلکه در چارچوب «نظریه دیوار آهنین» عمل می‌کند، نظریه‌ای که توسط «گوردون تسکی» تدوین و توسط دیوید بن گوریون پذیرفته شد.

دکتر البراسنه در گفت‌وگو با الجزیره می‌گوید این نظریه بر این فرض استوار است که عرب‌ها یک ملت زنده هستند و به حقوق خود پایبند می‌مانند؛ بنابراین، طراحان اسرائیلی بر این باورند که ایجاد یک «دیوار آهنین» به شکل قدرت نظامی عظیم در منطقه می‌تواند عرب‌ها را تا حدی از مطالباتشان عقب براند و راه را برای عادی‌سازی روابط و حذف آرمان فلسطین هموار کند.

با اینکه این روش‌ها جدید نیستند، اما خطرات ناشی از عادی‌سازی و نزدیکی به اسرائیل افزایش یافته است. کارشناسان تأکید دارند که کشورهای عربی همسایه اسرائیل باید درک کنند که شرکت در هر شکل از عادی‌سازی با دشمنی که بر جاسوسی، نفوذ و جذب نیرو متکی است و زبان گفت‌وگو را نمی‌فهمد، چیزی جز خیال‌پردازی نیست.

منبع: فارس