با فروکش کردن منابع آب زیرزمینی و افزایش خشکسالی‌ها، فناوری‌های آب‌شیرین‌کن به خط مقدم مقابله با بحران جهانی آب تبدیل شده است.
به گزارش خط بازار؛ با شدت گرفتن تغییرات اقلیمی و کاهش منابع آب‌های زیرزمینی، کشورهای زیادی در جهان به استفاده از فناوری‌های آب‌شیرین‌کن روی آورده‌اند. گزارش تازه روزنامه «فایننشال تایمز» نشان می‌دهد که بحران کم‌آبی به مرحله‌ای رسیده که حتی کشورهایی که پیش‌تر به منابع طبیعی متکی بودند، اکنون میلیاردها دلار برای تأمین آب قابل شرب از طریق شیرین‌سازی آب دریا سرمایه‌گذاری می‌کنند.قبرس، نمونه‌ای از بحران واقعی آببه گزارش این روزنامه انگلیسی، برای درک جدی بودن بحران آب در جهان ، کافی‌ست نگاهی به وضعیت کشور کوچک قبرس بیندازیم. تابستان امسال، دولت این کشور مجبور شده سهمیه آب بخش کشاورزی را به نصف کاهش دهد و برخی محصولات مانند گوجه‌فرنگی و هندوانه که زمانی به‌راحتی در مزارع داخلی کشت می‌شدند، اکنون باید وارد شوند. دلیل آن روشن است: منابع آبی خشک شده‌اند و تنها ۲۱.۷٪ از ظرفیت مخازن آبی کشور پر هستند، در حالی‌که این عدد پنج سال پیش ۹۷٪ بود.برای مقابله با این وضعیت، قبرس چهار ایستگاه آب‌شیرین‌کن دارد که در زمان بحران فعال می‌شوند. دولت این کشور قصد دارد تا ۲ تا ۳ سال آینده، همه نیازهای شرب خود را از طریق این ایستگاه‌ها و به‌صورت مداوم تأمین کند.
رشد جهانی صنعت آب‌شیرین‌کن
بر اساس برآوردها، صنعت آب‌شیرین‌کن که در سال ۲۰۲۴ کمتر از ۱۵ میلیارد دلار ارزش داشت، تا سال ۲۰۲۷ به بیش از ۲۰ میلیارد دلار خواهد رسید. به گفته پروفسور نضال هلال، مدیر مرکز تحقیقات آب دانشگاه نیویورک ابوظبی، ظرفیت آب‌شیرین‌کن‌ها در جهان سالانه بین ۶ تا ۱۲ درصد رشد می‌کند.
تمرکز بالای خاورمیانه بر شیرین‌سازی آب
بیش از ۷۰ درصد ظرفیت جهانی آب‌شیرین‌کن‌ها در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا متمرکز است. کشورهای این منطقه، به‌ویژه آنهایی که در حاشیه خلیج فارس قرار دارند، به دلیل شوری بالای آب و نبود منابع سطحی، وابستگی شدیدی به این فناوری دارند.برای مثال، دبی هنوز ۸۶ درصد از آب مصرفی خود را از طریق روش قدیمی تقطیر حرارتی تأمین می‌کند. این روش انرژی زیادی مصرف می‌کند و هزینه‌بر است. با این حال، کشورهای حوزه خلیج به‌تدریج به سوی فناوری‌های مدرن‌تر مانند اسمز معکوس حرکت می‌کنند که کارایی انرژی بالاتری دارد.
اسمز معکوس؛ راه‌حلی کم‌مصرف‌تر اما همچنان پرچالش
تکنولوژی اسمز معکوس برای تصفیه آب در سال‌های اخیر جایگزین روش‌های سنتی‌تر شده است. در این روش، آب شور با فشار بالا از میان غشاهای مخصوص عبور داده می‌شود تا نمک و ناخالصی‌ها از آن جدا شوند. مزیت اصلی این فناوری، مصرف انرژی کمتر نسبت به تقطیر حرارتی است.برای مثال، در عمان، ایستگاه «برکاء ۴» تنها یک‌چهارم تا یک‌پنجم انرژی مورد نیاز در روش‌های سنتی را مصرف می‌کند. این امر هم باعث کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود و هم هزینه تولید آب را پایین می‌آورد.
اما شیرین‌سازی آب همچنان با دو مشکل بزرگ روبه‌رو است؛ نخست مصرف بالای انرژی، که در کشورهایی مثل قبرس که وابسته به سوخت فسیلی هستند، هزینه‌ها را به‌شدت بالا می‌برد (مثلاً هزینه تولید هر متر مکعب آب در قبرس ۱.۵۰ یورو است، یعنی ۵ برابر بیشتر از دبی).دوم دفع پساب شور که می‌تواند آسیب‌های جدی به اکوسیستم‌های دریایی وارد کند. روزانه بیش از ۱۵۰ میلیون متر مکعب محلول شور باقی‌مانده از فرآیند شیرین‌سازی به دریا بازمی‌گردد و پژوهش‌ها آن را با مرگ مرجان‌ها و تخریب زیستگاه‌های دریایی مرتبط دانسته‌اند.
نوآوری در استفاده از پساب شور
با این حال، برخی کشورها مانند عربستان سعودی در حال جستجوی راه‌هایی برای بهره‌برداری اقتصادی از پساب شور هستند. در دانشگاه «کینگ عبدالله»، پروژه‌هایی در دست اجراست که در آن‌ها عناصر ارزشمندی مانند لیتیم و پتاسیم از این پساب‌ها استخراج می‌شود؛ کاری که می‌تواند هم هزینه‌ها را جبران کند و هم تأثیرات زیست‌محیطی را کاهش دهد.
تأمین مالی و رشد صنعت در خاورمیانه
به گزارش فایننشال تایمز، کشورهای خلیج فارس با استفاده از مدل‌های مشارکت عمومی-خصوصی توانسته‌اند پروژه‌های بزرگ آب‌شیرین‌کن را تأمین مالی کنند. شرکت فرانسوی «ویولیا» اعلام کرده که بازار خاورمیانه در سال گذشته سریع‌ترین رشد را در بین تمام مناطق جهان داشته و تنها فروش بخش تکنولوژی آب این شرکت به حدود ۵ میلیارد یورو رسیده است.(به گزارش رسانه‌های ایرانی، در ایران نیز پروژه‌های آب‌شیرین‌کن در حال گسترش هستند. تا سال ۲۰۲۳، ۷۵ واحد آب‌شیرین‌کن با ظرفیت تولید روزانه ۶۳۴٬۰۰۰ مترمکعب در حال بهره‌برداری یا ساخت در کشور وجود داشتند. این ظرفیت معادل حدود ۲۳۱ میلیون مترمکعب در سال است.در حال حاضر، ۳ درصد از آب شرب کشور از طریق این واحدها تأمین می‌شود. تا سال ۲۰۲۵، ظرفیت تولید آب‌شیرین‌کن‌ها به ۶۵۰٬۰۰۰ مترمکعب در روز افزایش خواهد یافت. این پروژه‌ها عمدتاً در استان‌های هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و خوزستان متمرکز هستند و بیشتر توسط بخش خصوصی اجرا می‌شوند.)
آب‌شیرین‌کن تنها راه‌حل نیست
با وجود توسعه صنعت شیرین‌سازی آب، کشورها به این نتیجه رسیده‌اند که راه‌حل بلندمدت بحران آب تنها به استفاده از آب‌شیرین‌کن محدود نمی‌شود. برای نمونه:اسپانیا با کمک بانک سرمایه‌گذاری اروپا، ۴۰۰ میلیون یورو در توسعه شبکه‌های آب سرمایه‌گذاری کرده است.کالیفرنیا ۶۳ میلیون دلار برای بازیافت و ذخیره آب هزینه کرده.یونان نیز پروژه‌هایی برای ارتقاء بهره‌وری و آموزش مصرف‌کنندگان آب اجرا کرده است.صنعت آب‌شیرین‌کن به‌سرعت در حال رشد است و برای بسیاری از کشورها، به‌ویژه در مناطق خشک و بی‌آب، به یکی از حیاتی‌ترین زیرساخت‌ها تبدیل شده است. اما این راه‌حل بدون چالش نیست. هزینه بالا، مصرف انرژی و تأثیرات زیست‌محیطی مهم‌ترین دغدغه‌ها هستند. با این حال، نوآوری در فناوری و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها می‌تواند این چالش‌ها را کاهش دهد و امنیت آبی بیشتری برای آینده تضمین کند.
منبع: فارس
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰